Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 3: Điện trường và cường độ điện trường. Đường sức điện (Bản hay)

CHÀO CÁC EM! 
1 
P 
Môi trường truyền tương tác là môi trường nào ? 
Trọng trường 
2 
Baøi 3 
ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG 
ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
3 
NOÄI DUNG CHÍNH 
I. ĐIỆN TRƯỜNG 
Baøi 3 
ĐIỆN TRƯỜNG VÀ 
CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG 
ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
II. CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG 
III.ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN TRƯỜNG 
4 
I. Điện Trường 
1. Môi trường truyền tương tác điện : 
Môi trường truyền tương tác điện đó là điện trường 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
5 
2. Điện trường : 
Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích . Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët trong noù . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
I. Điện Trường 
1. Môi trường truyền tương tác điện : 
+ 
+ 
M 
Q 
q 
6 
II.Cường độ điện trường 
1. Khái niệm cường độ điện trường 
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
7 
2. Định nghĩa 
 Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù . Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc duïng leân ñieän tích thöû q ( döông ) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q. 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
II.Cường độ điện trường 
1. Khái niệm cường độ điện trường 
8 
3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng 
Cường độ điện trường được biểu diễn bằng một vecto gọi là vecto cường độ điện trường 
Vecto cường độ điện trường có : 
Phương , chiều : trùng với phương chiều của lực điện tác dụng lên điện tích thử q dương 
 Chiều dài : Biểu diễn độ lớn của cường độ điện trường 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
II.Cường độ điện trường 
9 
4. Đơn vị cường độ điện trường : 
Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø vôn trên met (V/m). 
5. Cường độ điện trường của một điện tích điểm Q gây ra tại M cách Q một khoảng r: 
- Ñieåm ñaët : taïi M ( ñieåm ta xeùt ) 
- Phöông : ñöôøng thaúng noái Q và M 
Chieàu : 
 Höôùng ra xa Q neáu Q > 0 
 Höôùng vào Q neáu Q < 0 
- Ñoä lôùn : 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
II.Cường độ điện trường 
+ 
M 
Q > 0 
- 
M 
Q < 0 
10 
6. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng 
Các điện trường đồng thời tác dụng lực lên điện tích q một cách độc lập với nhau và điện tích q chịu tác dụng của điện trường tổng hợp : 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
II.Cường độ điện trường 
+ 
M 
- 
Q 1 
Q 2 
E 1 
E 2 
E 
E được tổng hợp theo qui tắc hình bình hành 
11 
III. Ñöôøng söùc ñieän 
1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän 
 Là hình ảnh caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
12 
2. Ñònh nghóa 
 Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù . Noùi caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng doïc theo noù . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
III. Đường sức điện 
E 
E 
13 
3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät soá ñieän tröôøng : (SGK) 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
III. Đường sức điện 
14 
4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän 
+ Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät vaø chæ moät ñöôøng söùc ñieän . 
+ Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù höôùng . Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa E taïi ñieåm ñoù . 
+ Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín . 
+ Qui öôùc : veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät dieän tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
III. Đường sức điện 
15 
5. Ñieän tröôøng ñeàu 
 Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn . 
 Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu . 
Bài 3: ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN 
III. Đường sức điện 
+ 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
E 
16 
Câu 1:Chọn phát biểu đúng : 
Đường sức điện trường tĩnh là những đường song song cách đều nhau 
Đường sức điện trường tĩnh không cắt nhau 
Đường sức điện trường là quỹ đạo chuyển động của các điện tích điểm dương đặt trong điện trường 
A, B, C đều đúng 
CỦNG CỐ 
Phần Trắc Nghiệm : 
A 
B 
C 
D 
17 
Câu 2: Chọn câu sai : 
Tại P có điện trường . Đặt điện tích thử q 1 tại P có lực điện F 1 tác dụng lên q 1 . Thay q 1 bằng q 2 , lực điện tương ứng là F 2 . F 2 khác F 1 về hướng và độ lớn do: 
	 Khi đó điện trường tại P thay đổi 
	q 1 và q 2 ngược dấu nhau 
	q 1 và q 2 có độ lớn và dấu khác nhau 
	q 1 và q 2 có độ lớn khác nhau 
A 
B 
C 
D 
CỦNG CỐ 
Phần Trắc Nghiệm : 
18 
* Bài tập áp dụng : 
Tại hai điểm A và B cách nhau 10 cm trong chân không đặt lần lượt q 1 = 10 -6 C và q 2 = -5.10 -6 C. Xác định vecto cường độ điện trường tại M cách A 5cm, cách B 15 cm. 
CỦNG CỐ 
19 
DẶN DÒ: 
Về nhà học bài 
Làm câu 9 13 trang 20-21 SGK 
Làm bài 3.7 3.10 trang 8 SBT 
20 
Chaøo taïm bieät! 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21 
22