Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 31: Mắt - Trương Thị Kim Oanh

TRƯỜNG THPT GÒ CÔNG ĐÔNG 
TỔ: VẬT LÝ 
BÀI GIẢNG 
VẬT LÍ 11 
Giáo viên : TRƯƠNG THỊ KIỀU OANH 
Bài 31: MẮT 
NỘI DUNG: 
I. 	CẤU TẠO QUANG HỌC CỦA MẮT. 
II.	SỰ ĐIỀU TIẾT CỦA MẮT. ĐIỂM CỰC VIỄN . ĐIỂM CỰC CẬN. 
III.	NĂNG SUẤT PHÂN LI CỦA MẮT. 
IV.	CÁC TẬT CỦA MẮT VÀ CÁCH KHẮC PHỤC. 
V.	HIỆN TƯỢNG LƯU ẢNH CỦA MẮT. 
Bài 31 : 
MẮT 
1. Định nghĩa : 
	 Vê ̀ phương diện quang học , mắt giống như máy ảnh . Nó có chức năng tạo ra ảnh thật , nho ̉ hơn vật trên một lớp tê ́ bào nhạy với ánh sáng . 
2. Cấu tạo : 
1)Giác mạc 
2)Thủy dịch 
3) L ò ng đen 
Con ngươi 
4)Thủy tinh thê ̉ 
5) Dịch thủy tinh 
6)Màng lưới 
( Võng mạc ) 
M 
V 
Chú ý : Khoảng cách tư ̀ quang tâm của mắt đến võng 	 mạc (d’) không đổi . 
I . CẤU TẠO QUANG HỌC CỦA MẮT: 
1) Giác mạc : màng cứng trong suốt có tác dụng bảo vệ mắt 
2) Thuỷ dịch : Chất lỏng trong suốt có chiết suất n ≈ 1,333 
3)Lòng đen : l à màn chắn , ở giữa có lỗ trống (con ngươi ) để điều chỉnh chùm sáng đi vào trong mắt . 
4)Thể thuỷ tinh : Khối chất đặc trong suốt có dạng thấu kính hai mặt lồi ( thấu kính hội tụ ) 
5) Dịch thuỷ tinh : Chất lỏng trong suốt có chiết suất n ≈ 1,333 
Màng lưới ( võng mạc ): Tập trung đầu các sợi dây thần kinh thị giác 
	+ Điểm vàng (V): là nơi cảm nhận ánh sáng nhạy nhất 
	+ Điểm mù(M ): nơi không nhạy cảm với ánh sáng 
d’ 
3. Sơ đồ mắt thu gọn : 
O 
V 
d’ 
OV = d’ : khoảng cách từ thấu kính mắt đến điểm vàng 
II. SỰ ĐIỀU TIẾT CỦA MẮT. ĐIỂM CỰC VIỄN. 	ĐIỂM CỰC CẬN: 
1. Sự điều tiết : 
Điều tiết là sự thay đổi tiêu cự của mắt để ảnh của các vật hiện rõ trên màng lưới 
Khi không điều tiết : tiêu cự của mắt lớn nhất ( f max ) 
Khi điều tiết tối đa : tiêu cự của mắt nhỏ nhất ( f min ) 
2. Điểm cực viễn . Điểm cực cận : 
a. Điểm cực viễn ( C v ): là điểm xa nhất trên trục chính của mắt mà đặt vật tại đó mắt có thể nhìn rõ khi không điều tiết . (f= f max ) 
b. Điểm cực cận(C c ): là điểm gần nhất trên trục chính của mắt mà đặt vật tại đó mắt có thể nhìn rõ khi điều tiết tối đa.(f = f min ) 
c. Khoảng nhìn rõ của mắt : là khoảng cách từ điểm cực cận(C c ) đến điểm cực viễn(C v ). 
 Khoảng cực cận : OC c = Đ 
 Khoảng cực viễn : OC v 
 Chú ý : 
 Mắt thường : 
	 f max =OV, OC c = Đ= 25cm, OC v = 
	 Bài tập ví dụ 1 : 
	 Một người có mắt bình thường ( không tật ) nhìn thấy được các vật ở rất xa không phải điều tiết . Khoảng cực cận của người này là OC c =25 cm. 
	 Độ tụ của mắt người này khi điều tiết tối đa tăng thêm bao nhiêu ? 
Đ.A : D max - D min =4dp 
III.NĂNG SUẤT PHÂN LI CỦA MẮT: 
1. Góc trông vật : 
Goùc troâng vaät AB laø goùc taïo bôûi hai tia saùng töø hai ñaàu A, B cuûa vaät ñeán quang taâm cuûa TK maét 
α 
C V 
C C 
A 
B 
l 
O 
α g óc trông vật 
AB: kích thước vật 
l =OA: khoảng cách từ vật đến quang tâm c uûa TK mắt 
2. Năng suất phân li ε : 
 Laø goùc troâng nhoû nhaát giöõa hai ñieåm A ( điểm đầu ) vaø B ( điểm cuối ) treân vaät maø maét coøn coù theå phaân bieät ñöôïc hai ñieåm ñoù . 
 Ñoái vôùi maét thöôøng 
III.NĂNG SUẤT PHÂN LI CỦA MẮT: 
1. Góc trông vật : 
IV.CÁC TẬT CỦA MẮT VÀ CÁCH KHẮC PHỤC: 
1. Mắt cận : 
- Khi không điều tiết , mắt cận có tiêu điểm nằm trước võng mạc . 
O 
V 
C v 
F’ 
Trạng thái không điều tiết ( f max ) 
C c 
D cận > D thường 
 f max < OV 
a) Đặc điểm : 
- Không nhìn được vật ở , OC v là hữu hạn 
- Điểm C c gần mắt hơn bình thường 
b) Cách khắc phục : 
 Đeo kính phân kì có độ tụ thích hợp để nhìn rõ vật ở  mà không điều tiết 
f k = - OC V + l 
( Khi kính sát mắt : f k = - OC V ) 
( ) 
Mắt cận có khuyết điểm gì so với mắt thường ? 
Làm gì để khắc phục tật cận thị 
Mắt cận có thấy vật ở vô cùng không?Vì sao ? 
IV.CÁC TẬT CỦA MẮT VÀ CÁCH KHẮC PHỤC: 
2.Mắt viễn : 
- Khi không điều tiết , mắt viễn có tiêu điểm nằm sau võng mạc . 
Trạng thái không điều tiết ( f max ) 
D viễn < D thường 
 f max > OV 
a) Đặc điểm : 
- Nhìn được vật ở  nhưng phải điều tiết 
- Điểm C c xa mắt hơn bình thường 
b) Cách khắc phục : 
 Đeo kính hội tụ có độ tụ thích hợp để nhìn rõ vật ở gần mắt như mắt bình thường 
O 
V 
( ) 
F’ 
C c 
Mắt viễn có khuyết điểm gì so với mắt thường ? 
Làm gì để khắc phục tật viễn thị 
IV.CÁC TẬT CỦA MẮT VÀ CÁCH KHẮC PHỤC: 
3.Mắt lão : 
- Cực cận C c dời xa mắt hơn do lớn tuổi cơ mắt yếu đi , khả năng điều tiết giảm 
a) Đặc điểm : 
b) Cách khắc phục : 
 Đeo kính hội tụ như mắt viễn 
 Mắt cận khi về già : 
	+ Đeo kính phân kì khi nhìn xa 
	+ Đeo kính hội tụ khi nhìn gần 
V. HIỆN TƯỢNG LƯU ẢNH CỦA MẮT: 
	 L à hiện tượng tác động của ánh sáng trên võng mạc còn lưu lại khoảng  0,1s sau khi ánh sáng đã tắt 
Bài tập ví dụ : 
	 Một người cận thị lớn tuổi chỉ còn nhìn thấy rõ các vật trong khoảng cách mắt 50cm - 67cm. 
	 Tính độ tụ của kính phải đeo để người này có thể : 
	a) nhìn xa vô cùng không điều tiết 
	b) đọc được sách khi đặt gần mắt nhất , cách mắt 25 cm. 
	 Coi kính đeo sát mắt 
Tóm tắt : 
Khoảng cực cận của mắt : 
	 OC c = 50cm 
Khoảng cực viễn của mắt : 
	 OC v = 67cm 
D k = ? dp 
a) Mắt cận khi nhìn xa ở vô cùng không điều tiết phải đeo kính phân kì có : 
f 1 = - OC v 
 = - 67cm = - 0,67m  - 2/3 m 
 D 1 = 1/f 1 = - 1,5 dp 
Giải : 
O 
V 
C v 
( ) 
F’ 
C c 
f 1 
O k 
l 
O 
V 
O t 
C v 
C c 
S 
S’ 
S’’ 
d 
d’ 
 
f 2 = 50cm = 0,5m 
 
D 2 = 1/ f 2 = 2 dp 
Giải : 
d= 25cm 
d’= - OC c 
b) S 
S’ 
f 2 
Cc 
 HẾT 
O 
V 
C v 
( ) 
F’ 
MẮT CẬN 
Trạng thái không điều tiết ( f max ) 
C c 
f k 
O k 
f k = - (OC V - OO k )= - OC v + OO k = - OC v + l 
l 
O 
V 
O t 
C c 
S 
MẮT VIỄN