Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài: Cảm ứng điện từ

Kiểm tra bài cũ : 
1.Từ trường là gì ? Biểu diễn từ trường ? 
2.Độ lớn cảm ứng từ của từ trường các dòng điện phụ thuộc như thế nào vào dòng điện ? 
3.Để tạo ra từ trường , người ta dùng những phương tiện gì ? 
Dòng điện tạo ra từ trường . Vậy từ trường có tạo ra dòng điện hay không ??? 
TỪ THÔNG 
 CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
S 
n 
B 
 = BScos  
 
I. Khái niệm từ thông 
1.Định nghĩa từ thông 
Xét một mặt phẳng diện tích S đặt trong từ trường đều B . 
α là góc hợp bới n và B 
Φ là từ thông qua diện tích S 
véctơ pháp tuyến của mphẳng 
 n 
Chú ý : 
n 
S 
 là góc nhọn 
 là góc tù 
 = 0 
  > 0 
  < 0 
  = BS 
Thông thường : Chọn  nhọn   > 0 
 
B 
S 
n 
B 
n 
S 
B 
 
 = BScos  
Chọn S = 1 m 2 ,  = 0 
  = B 
Ý nghĩa 
Từ thông  đặc trưng cho số đường sức xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với đường sức . 
S 
n 
B 
* Ý nghĩa của từ thông 
2. Đơn vị của từ thông 
 = BScos  
Trong hệ SI: Đơn vị từ thông là Vêbe , kí hiệu Wb 
 Nếu  = 0, S = 1 (m 2 ), B = 1 (T) 
  = 1 ( Wb ) 
 1 Wb = 1T . 1m 2 = 1T.m 2 
mA 
II. Hiện tượng cảm ứng điện từ 
1.Thí nghiệm : 
Dụng cụ : 
Khi NC và vòng dây đứng yên thì có dòng điện không ? 
Từ trường không sinh ra dòng điện . 
mA 
Lại gần 
Ra xa 
Khi cho Nam châm chuyển động so với vòng dây ? 
* Cực Bắc của Nam châm lại gần vòng dây => có dòng điện 
* khi số đường cảm ứng qua vòng dây thay đổi => xuất hiện dòng điện 
Hãy quan sát số đường cảm ứng qua vòng dây ? 
* khi số đường cảm ứng qua vòng dây thay đổi => xuất hiện dòng điện 
* Cực nam của Nam châm lại gần vòng dây => có dòng điện chiều ngược lại với lúc cực bắc lại gần vòng dây 
mA 
mA 
Con chạydi chuyển , có tác dụng gì ? 
Từ trường trong cuộn dây thay đổi thế nào ? 
Kết quả thí nghiệm ? 
Di chuyển con chạy , xuất hiện dòng điện ? 
Ngừng di chuyển thì triệt tiêu dòng điện . 
Kết quả 
Từ trường trong vòng dây thay đổi thì trong vòng dây kín xuất hiện dòng điện . 
Thực chất,kết quả thí nghiệm ? 
Thí nghiệm 2 : và KL 
mA 
Khi nam châm CĐ thì số đường cảm ứng qua vòng dây có gì thay đổi ? 
Nhận xét về từ thông qua vòng dây ? 
Và kết quả thí nghiệm ? 
* Từ thông qua vòng dây tăng thì trong vòng dây kín xuất hiện dòng điện 
Kết luận: Hiện tượng cảm ứng điện từ : 
mA 
Cường độ dòng điện biến thiên 
=> Từ trường trong vòng dây thay đổi => thì trong vòng dây kín xuất hiện dòng điện => dòng điện cảm ứng 
Thí nghiệm 2 : 
Dòng điện cảm ứng : 
Dòng điện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua mạch điện kín gọi là dđ cảm ứng . 
Trong vòng dây có dòng điện , chứng tỏ điều gì ? 
Có suất điện động xuất hiện trong vòng dây 
So sánh chiều dòng điện trong 2 trường hợp ? 
mA 
Lại gần 
Ra xa 
* Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ tông ban đầu qua mạch kín. 
S 
N 
Chiều dòng điện cảm ứng phụ thuộc vào yếu tố nào ? 
III. Định luật Len- xơ về chiều dòng điện cảm ứng 
Định luật Len – xơ : 
* Ф tăng => xuất hiện I c tạo ra B c B 
* Ф giảm => xuất hiện I c tạo ra B c B 
B 
I c 
B c 
B 
I c 
B c 
* Trường hợp từ thông qua mạch kín biến thiên do chuyển động 
Khi từ thông qua mạch kín biến thiên do kết quả của một chuyển động nào đó thì từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại chuyển động nói trên. 
CỦNG CỐ 
* Hiện tượng từ thông biến thiên qua mạch kín , trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng => hiện tượng cảm ứng điện từ 
 * Định nghĩa từ thông : 
Ф = NBScos α 
* Khi có sự biến đổi từ thông qua mạch KÍN thì trong mạch xuất hiện dòng điện động cảm ứng 
* Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích vòng dây 
Chiều dòng điện cảm ứng-Định luật Len- xơ : 
* Ф tăng => xuất hiện I c tạo ra B c B 
* Ф giảm => xuất hiện I c tạo ra B c B 
* Dòng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường do nó sinh ra có tác dụng chống lại nguyên nhân đã sinh ra nó . 
Chiều chuyển động của NC 
Chiều chuyển động của NC 
Chiều chuyển động của NC 
Chiều chuyển động của NC 
I c 
I c 
I c 
I c 
Chọn hình vẽ đúng theo định luật Len- xơ : 
D 
C 
B 
A 
 SAI 
 SAI 
 SAI 
 tốt 
I c 
Chiều chuyển động của NC 
Từ thông giảm => 
B 
Xuất hiện I c tạo 
B c ↑↑ 
B 
B c 
I c 
B c 
Chọn C