Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài: Hiện tượng cảm ứng điện từ. Suất điện động cảm ứng (Bản mới)

 CAÛM ÖÙNG ÑIEÄN TÖØ 
CHƯƠNG V 
HIEÄN TÖÔÏNG CAÛM ÖÙNG ÑIEÄN TÖØ 
 SUAÁT ÑIEÄN ÑOÄNG CAÛM ÖÙNG 
N 
S 
0 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
 Khi có sự chuyển động tương đối giữa NC và ống dây thì trong ống dây xuất hiện dòng điện 
N 
S 
0 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
Khi NC chuyển động lại gần ống dây số đường sức từ qua ống dây tăng lên 
N 
S 
0 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
Khi NC chuyển động ra xa ống dây số đường sức từ qua ống dây giảm đi 
N 
S 
0 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
Khi ống dây chuyển động lại gần NC số đường sức từ qua ống dây tăng lên 
N 
S 
0 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
Khi ống dây chuyển động ra xa NC số đường sức từ qua ống dây giảm đi 
Vậy : Từ trường không sinh ra dòng điện . Nhưng khi số đường sức từ qua ống dây thay đổi thì có dòng điện qua ống dây 
I-THÍ NGHIỆM 
1-Thí nghiệm 1 
 Khi có sự chuyển động tương đối giữa NC và ống dây thì trong ống dây xuất hiện dòng điện 
N 
S 
0 
2- Thí nghieäm 2 
0 
K 
Khi con chạy di chuyển sang trái thì số ĐST qua vòng dây tăng 
Khi di chuyển con chạy thì có dòng điện trong vòng dây 
2- Thí nghieäm 2 
0 
K 
Vậy Khi số đường sức từ xuyên qua vòng dây thay đổi thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện 
Khi con chạy di chuyển sang phải thì số ĐST qua vòng dây giảm 
II- TỪ THÔNG 
1-Định nghĩa 
= BScos 
 Chú ý 
=>  < 0 
=>  = B.S 
: Cảm ứng từ thông qua diện tích S 
=> >0 
=>  = 0 
2- Ý nghĩa 
Từ thông bằng số đường sức từ xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với đường sức từ 
3- Đơn vị 
Nếu cos  =1 
=>  = 1Wb ( vebe ) 
S=1m 2 
B=1T 
Nếu  = 0 ; S =1đvdt => =B 
 = B.S.Cos 
Vẽ các ĐST sao cho số ĐST xuyên qua 1đv diện tích đặt vuông góc với ĐST=B 
III- HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
1- Dòng điện cảm ứng 
 Là dòng điện xuất hiện trong mạch kín khi có sự biến đổi của từ thông qua mạch 
2- Suất điện động cảm ứng 
 - Suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch điện kín gọi là sđđ cảm ứng 
 - Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn bởi 1 mạch kín thì trong mạch xuất hiện sđđ cảm ứng 
  Hiện tượng xuất hiện sđđ cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ 
CỦNG CỐ 
  Từ thông qua diện tích S 
  Khi từ thông qua 1 mạch kín biến thiên thì trong mạch xuất hiện sđđ cảm ứng => trong mạch có dòng điện cảm ứng 
 Khi 1 trong 3 đại lượng B,S,  biến thiên thì từ thông  biến thiên 
  Từ thông bằng số ĐST xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với ĐST 
 = B.S.cos 
BÀI TẬP 
1/ Đặt vòng dây phẳng vào trong từ trường đều.Từ thông qua diện tích S của vòng dây không phụ thuộc vào yếu tố nào sau đây? 
Cảm ứng từ 
B.Diện tích vòng dây 
C.Góc tạo bởi vectơ pháp tuyến của vòng dây và vectơ cảm ứng từ 
D. Khối lượng của vòng dây 
2/ Cho mặt phẳng vòng dây song song với các đường sức từ . Khi cảm ứng từ tăng 2 lần thì từ thông qua diện tích S của vòng dây sẽ: 
 Không đổi 
B. Tăng 2 lần 
C. Giảm 2 lần 
D. Tăng 4 lần 
3/ Suất điện động cảm ứng là suất điện động 
Sinh ra dòng điện trong mạch kín 
B. Sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín 
C.Được sinh ra bởi nguồn điện hóa học 
D. Được sinh ra bởi dòng điện cảm ứng 
 4/ Một hình vuông cạnh 5cm, đặt trong từ trường đều có B = 4.10 -4 T. Từ thông qua diện tích S của hình vuông đó bằng 10 -6 wb. Góc tạo bởi vec tơ cảm ứng từ và vec tơ pháp tuyến của hình vuông đó là 
A.  = 0 0 
B.  = 30 0 
C.  = 60 0 
D.  = 90 0 
 5/ Chọn câu đúng. Khung dây dẫn ABCD được đặt trong từ trường đều như HV. Coi rằng bên ngoài vùng MNPQ không có từ trường. Khung chuyển động thẳng đều dọc theo 2 đường song song x’x, y’y. Trong khung sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng khi 
Khung đang c/đ ở ngoài vùng MNPQ 
B. Khung đang c/đ ở trong vùng MNPQ 
C. Khung đang c/đ từ ngoài vào trong vùng MNPQ 
D. Khung đang c/đ đến gần vùng MNPQ 
M 
N 
P 
Q 
A 
B 
C 
D 
x ’ 
x 
y ’ 
y 
6/ Khung dây dẫn quay trong từ trường đều quanh trục OO’ đi qua tâm khung dây . Hỏi có dòng điện cảm ứng trong khung không ? Giải thích 
O 
O’ 
MICHAEL FARADAY (1791 – 1867)