Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 17: Máy phát điện xoay chiều - Bùi Văn Toàn

Chaøo Möøng Hoäi Giaûng 
Lôùp 12B 
Giaùo vieân: Buøi Vaên Toaøn 
 N ỘI DUNG BÀI HỌC 
I – MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
 1.Cấu tạo : 
 2.Hoạt động : 
II – MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 
 1. Cấu tạo va nguyên tắc hoạt động 
 2. Cách mắc mạch ba pha 
 3. Dòng ba pha 
 4. Những ưu việt của dòng ba pha 
Bài 17- 
Maùy Phaùt Ñieän Xoay Chieàu 
I - MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
C1 . Nhắc lại nguyên tắc chung tạo ra dòng điện xoay chiều ? 
quan s¸t thÝ nghiÖm c¶m øng ® iÖn tõ !!! 
Mô hình cấu tạo thực tê ́ của máy : 
Bô ̣ phận 1 
Bô ̣ phận 2 
I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
1 . Cấu tạo : 
a. Phần cảm : 
b. Phần ứng : 
Các nam châm của phần cảm 
 Các cuộn dây của phần ứng 
Gồm hai bộ phận chính : 
Tạo ra từ thông biến thiên bằng các nam châm quay ( có p cặp cực nam châm : p cực nam va ̀ p cực bắc , quay với tốc độ là n vòng/giây ). Phần cảm quay gọi là rôto 
Gồm các cuộn dây giống nhau , cố định trên một vòng tròn . Phần ứng đứng yên gọi là stato . 
n: tốc đ ô ̣ quay ( vòng/s ); p: số cặp cực của rôto 
- Trong mỗi cuộn dây xuất hiện 1 suất điện động xoay chiều hình sin với tần số f 
- Khi rôto quay, tư ̀ thông qua mỗi cuộn dây của stato biến thiên tuần hoàn với tần số : f = pn 
Stato 
Rôto 
2.Hoạt động : 
Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện tư ̀ 
- Suất điện động trong các cuộn dây luôn cùng chiều , do đo ́ luôn cộng lại với nhau . 
QUAN SÁT ROTO V À STATO CỦA MÁY MỘT PHÁT ĐIỆN LỚN 
II - MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 
1. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động 
 Máy phát điện ba pha là máy tạo ra ba suất điện động xoay chiều hình sin, cùng tần số , cùng biên độ và lệch pha nhau 2 /3 
a) Cấu tạo : 
N 
S 
- Phần cảm : nam châm điện . 
- Phần ứng : gồm 3 cuộn dây giống nhau gắn c ố , định trên đường tròn tại 3 vị trí đối xứng . 
b) Ho ạt động : 
 Khi nam châm quay, từ thông qua mỗi cuộn dây là ba hàm sin của thời gian , cùng tần số góc , cùng biên độ và pha lệch nhau 2/3. 
- Kết quả : 
Trong ba cuộn dây xuất hiện ba suất điện động xoay chiều cùng tần số , cùng biên độ và lệch pha nhau 2/3 
Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện tư ̀ 
2. Cách mắc mạch ba pha : 
Thế nào là tải tiêu thụ ? 
Thế nào là tải đối xứng ? 
* Mạch điện XC ba pha có 2 cách mắc : 
a) Mắc hình sao : 
1 
2 
3 
Hình 17.4 
Dây trung hòa 
o 
O’ 
3 dây pha (nóng),1 dây trung hoà ( nguội ), 
Hình 17.5 
 b) Mắc hình tam giác : 
3 dây nóng , không có dây nguội 
u 1O , u 2o , u 3o : điện áp pha 
U 12, u 23 , u 31 : điện áp dây . 
* Quan hê ̣ giữa điện áp dây va ̀ điện áp pha : 
 - Nếu các tải đối xứng thì ba dòng điện này cùng biên độ . 
Dòng điện xoay chiều ba pha là gì ? 
II - MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 1. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động  2. Cách mắc mạch ba pha  
 3. Dòng ba pha : 
 Dòng điện xoay chiều do máy phát điện xoay chiều 3 pha phát ra gọi là dòng ba pha . Đo ́ là hệ ba dòng điện xoay chiều hình sin có cùng tần số , nhưng lệch pha với nhau 2 /3 từng đôi một . 
b) Cung cấp điện cho các 
động cơ ba pha , dùng phổ 
biến trong các nhà máy , xí nghiệp 
II - MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 1. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động 2. Cách mắc mạch ba pha  3. Dòng ba pha 
4. Những ưu việt của dòng ba pha : 
Truyền tải điện năng đi 
xa bằng dòng ba pha tiết 
kiệm được dây dẫn so với 
truyền tải bằng dòng một pha 
1 
2 
3 
Hình 17.4 
Dây trung hòa 
CỦNG CỐ: 
1/ Nguyên tắc chung của máy phát điện dựa trên hiện tượng nào ? 
2. Phân biệt máy phát điện xoay chiều một pha với máy phát điện xoay chiều ba pha ? 
 * Máy 1 pha : cung cấp một pha điện 
 * Máy 3 pha : cung cấp 3 pha điện cùng tần số , lệch nhau 2/3 về pha , có thể cung cấp một công suất điện lớn 
Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ 
 n=300/60=5v/s 
 f= p.n =10.5=50Hz 
Tra ̉ Lời : 
3) Trong máy phát điện xoay chiều một pha , từ trường quay có vectơ quay quay 300 vòng / phút tạo bởi 20 cực nam châm (10 cực nam và 10 cực bắc ) quay với tốc độ bao nhiêu ? Tần sô ́ dòng điện là bao nhiêu ? 
Caûm ôn quí Thaày - Coâ vaø caùc em