Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 18: Động cơ không đồng bộ ba pha (Bản chuẩn kiến thức)

Kiểm tra bài cũ 
1. Định nghĩa dòng điện 3 pha 
2. Nguyên tắc hoạt động máy phát điện 3 pha 
3. Trình bày cấu tạo máy phát điện 3 pha 
4. Vẽ sơ đồ cách mắc điện 3 pha 
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 
BA PHA 
 + Động cơ xoay chiều là thiết bị biến điện năng thành cơ năng 
 + Nguyên tắc hoạt động của động cơ 3 pha : dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ bằng cách sử dụng từ trường quay 
I. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ 
1) Nguyên tắc 
I. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ 
2) Sự quay không đồng bộ 
x 
x’ 
N 
S 
B 
 + Quay đều nam châm với vận tốc góc  
 khung dây quay nhanh dần , cùng chiều với nam châm 
 + Khi đạt tới vận tốc  o <  thì giữ nguyên vận tốc đó . 
x 
x’ 
N 
S 
B 
2) Sự quay không đồng bộ 
+ Khi nam châm quay ( từ trường quay), từ thông qua khung biến thiên , khung có dòng điện cảm ứng , do đó lực điện từ xuất hiện , tác dụng lên khung làm khung quay cùng chiều với nam châm 
+ Nếu khung đạt tới vận tốc  , thì  qua nó không biến thiên nữa , i cư = 0 -> F = 0, khung quay chậm lại . Nên thực tế khung chỉ đạt tới tới vận tốc  o <  
+ Động cơ họat động theo nguyên tắc trên gọi là động cơ không đồng bộ 
 Giải thích : 
2) Sự quay không đồng bộ 
 + Cho dòng điện xoay chiều 3 pha vào 3 cuộn dây dẫn giống nhau , đặt lệch nhau 120 o trên một vòng tròn . 
II. Cách tạo từ trường quay bằng dòng điện ba pha 
1) Cách tạo 
 + Tại tâm 0 có 1 từ trường quay 
1 
 
 
2 
 
 
B 
 
 
3 
 O 
2) Giải thích 
 + Khi t=T/4 : B 1 = B 0 cực đại , hướng từ cuộn 1 ra . B 2 = B 3 = -B 0 /2, hướng vào trong cuộn 2 và cuộn 3 . Suy ra B tổng hợp cùng hướng B 1 
1 
 
 
2 
 
 
B 3 
B 2 
B 1 
B 
 
 
3 
 O 
2) Giải thích 
 + Tương tự , sau thời gian T/3, B hướng từ cuộn 2 ra và sau thời gian T/3 tiếp theo B hướng từ cuộn 3 ra . 
1 
 
 
2 
 
 
B 3 
B 2 
B 1 
B 
 
 
3 
 
B 
2) Giải thích 
Vậy : từ trường tổng hợp B của 3 cuộn dây quay quanh O với tần số bằng tần số của dòng diện ba pha 
1 
 
 
2 
 
 
B 
 
 
3 
 O 
B 1 =B 0 sin  t 
B 1 
B 2 
B 3 
0 
B 
t 
 
 
 
 
B 2 =B 0 sin(  t-2 /3) 
B 3 =B 0 sin(  t+2 /3) 
II. Cách tạo từ trường quay bằng dòng điện ba pha 
T/4 
B 0 
- B 0 /2 
III. Cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha 
+ Cấu tạo : 
+ Stato : gồm 3 cuộn dây giống nhau , đặt lệch nhau 120 0 trên một vịng trịn 
1 
 
 
2 
 
 
B 
 
 
3 
 O 
+ Rơto : hình trụ , cĩ tác dụng mhư một cuộn dây quấn trên lõi thép 
III. Cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha 
+ Hoạt động : Khi mắc động cơ vào mạng ba pha , từ trường quay do stato gây ra làm cho roto quay quanh trục . 
+ Chuyển động quay của rôto được trục máy truyền ra ngoài để sử dụng 
1 
 
 
2 
 
 
B 
 
 
3 
 O 
Hướng dẫn về nhà 
Trình bày cách tạo ra từ trường quay bằng dòng điện 3 pha 
Nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của động cơ 3 pha