Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 19: Dòng điện xoay chiều ba pha (Bản đẹp)

DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 
DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA LÀ GÌ ? 
Là một hệ thống gồm 3 dòng điện xoay chiều có cùng biên độ , cùng tần số , nhưng lệch pha nhau 2 /3 
MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 
N 
S 
 1 
 2 
 3 
Ba cuộn dây của phần ứng đặt lệch nhau 1/3 vòng tròn trên stato . 
Phần ứng : stato 
Phần cảm : là rôto , là nam châm điện 
NGUYÊN TẮC CẤU TẠO 
Hãy nhắc lại nguyên tắc cấu tạo của máy phát điện xoay chiều một pha ! 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG 
Hãy nhắc lại nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều một pha ! 
Máy phát điện xoay chiều 3 pha hoạt động dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ : khi từ thông qua 3 cuộn dây biến thiên điều hòa làm sinh ra 3 suất điện động cũng biến thiên điều hòa , và 3 dòng điện xoay chiều ở mạch ngoài . 
Cho nam châm quay tròn đều thì từ thông qua 3 cuộn đây sẽ biến thiên điều hòa . 
Vậy làm cách nào cho từ thông qua 3 cuộn dây biến thiên điều hòa ? 
 1 
 2 
 3 
N 
S 
N 
S 
N 
S 
Vậy từ thông qua 3 cuộn dây biến thiên lệch pha nhau như thế nào ? 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG 
 1 
 2 
 3 
N 
S 
N 
S 
N 
S 
Theo hình vẽ , từ thông  1 của cuộn dây 1 đang đạt cực đại . 
Sau 1/3 chu kỳ quay của rôto , thì  2 mới cực đại . 
Sau 1/3 chu kỳ nữa , thì  3 cực đại . 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG 
Đố : khi rôto quay với chu kỳ T, sau bao lâu tới  2 ,  3 đạt cực đại ? 
Nếu nối các đầu dây với 3 mạch ngoài giống nhau thì 3 dòng điện trong các mạch cũng lệch nhau 120 o về pha . 
Vậy từ thông qua các cuộn dây lệch nhau 1/3 chu kỳ , tức lệch nhau 120 o về pha . Và suất điện động của chúng cũng lệch nhau 120 o về pha 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG 
i 1 
i 2 
i 3 
ĐƯỜNG BIỂU DIỄN CÁC DÒNG ĐIỆN TRÊN CÙNG MỘT HỆ TỌA ĐỘ. 
T/3 
T/3 
O 
T/2 
T 
CÁCH MẮC HÌNH SAO 
Dây pha 1 
Dây trung hòa 
Dây pha 3 
Dây pha 2 
Ba điểm đầu của các cuộn dây nối với ba mạch ngoài bằng ba dây dẫn khác nhau gọi là dây pha ( dây nóng ). 
Ba điểm cuối của các cuộn dây nối với nhau trước , rồi nối với ba mạch ngoài bằng một dây dẫn chung gọi là dây trung hòa ( dây nguội ). 
Hiệu điện thế giữa một dây pha và dây trung hòa gọi là hiệu điện thế pha U p . Hiệu điện thế giữa hai dây pha gọi là hiệu điện thế dây U d 
CÁCH MẮC HÌNH SAO 
Dây pha 1 
Dây pha 3 
Dây pha 2 
Điểm cuối của cuộn này nối điểm đầu của cuộn kia  tạo thành 3 điểm . Ba điểm đó lại nối với các mạch ngoài bằng ba dây pha . Tải cũng mắc hình tam giác . 
CỦNG CỐ 
1) So sánh cấu tạo máy phát điện một pha và ba pha . 
2) Trình bày nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều ba pha . 
3) Vẽ sơ đồ cách mắc điện hình sao và hình tam giác .