Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 22: Sóng điện từ (Chuẩn kiến thức)

SÓNG ĐIỆN TỪ 
Bài 22. SÓNG ĐIỆN TỪ 
Kiểm tra bài cũ 
Câu 1: Phát biểu mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của từ trường và điện trường xoáy-của điện trường và từ trường . 
Câu 2: Điện từ trường là gì ? 
GIỚI THIỆU BÀI 
 - Không có loại sóng nào lại có ứng dụng rộng rãi như sóng điện từ : Từ việc nghiên cứu các thiên hà xa xôi , điều khiển con tàu vũ trụ , truyền thanh , truyền hình , đến việc chữa bệnh , đun nấu bằng lò vi sóng  tất cả đều có sử dụng sóng điện từ . 
I - SÓNG ĐIỆN TỪ 
	1/ Định nghĩa sóng điện từ : 
Gợi ý: - Năng lượng trong mạch dao động gồm những dạng nào ? Tồn tại ở đâu trong mạch dao động ? 
Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian 
C1: Sóng điện từ và điện từ trường có gì khác nhau ? 
	 Trả lời : Điện từ trường gồm năng lượng điện trường và năng lượng từ trường chỉ tồn tại trong mạch dao động . 
Nếu điện từ trường được mạch dao động phát ra ngoài không gian dưới dạng sóng gọi là sóng điện từ . 
I - SÓNG ĐIỆN TỪ 
	1/ Định nghĩa sóng điện từ : 
	2/ Những đặc điểm của sóng điện từ 
 a. Sóng điện từ lan truyền được trong chân không . 
- Tốc độ của sóng điện từ trong chân không có giá trị lớn nhất là c= 3.10 8 m/s , đúng bằng tốc độ ánh sáng trong chân không . Nên ánh sáng cũng là sóng điện từ . 
- Sóng điện từ lan truyền được trong các điện môi , nhưng với tốc độ nhỏ hơn c và phụ thuộc vào hằng số điện môi . 
C2. Viết công thức liên hệ giữa bước sóng điện từ và tần số sóng ? 
I - SÓNG ĐIỆN TỪ 
	1/ Định nghĩa sóng điện từ : 
	2/ Những đặc điểm của sóng điện từ 
 a. Sóng điện từ lan truyền được trong chân không . 
 b. Sóng điện từ là sóng ngang . 
Véc tơ cường độ điện trường E và vectơ cảm ứng từ B luôn luôn vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền sóng . Ba vectơ , E, B và v tại một điểm tạo với nhau thành một tam diện thuận . 
 2. Ñaëc ñieåm cuûa S ÑT : 
Soùng ngang : 
 E 
B 
X 
Phương lan truyền 
I - SÓNG ĐIỆN TỪ 
	1/ Định nghĩa sóng điện từ : 
	2/ Những đặc điểm của sóng điện từ 
 a. Sóng điện từ lan truyền được trong chân không . 
 b. Sóng điện từ là sóng ngang . 
 c. Trong sóng điện từ thì dao động của điện trường và của từ trường tại một điểm luôn luôn đồng pha nhau. 
 d. Khi sóng điện từ gặp mặt phân cách giữa hai môi trường thì cũng bị phản xạ và khúc xạ như ánh sáng . 
 e. Sóng điện từ mang năng lượng . 
Tia lửa điện 
Cầu dao 
I - SÓNG ĐIỆN TỪ 
	1/ Định nghĩa sóng điện từ : 
	2/ Những đặc điểm của sóng điện từ 
 a. Sóng điện từ lan truyền được trong chân không . 
 b. Sóng điện từ là sóng ngang . 
 c. Trong sóng điện từ thì dao động của điện trường và của từ trường tại một điểm luôn luôn đồng pha nhau . 
 d. Sóng điện từ cũng phản xạ và khúc xạ như ánh sáng . 
 e. Sóng điện từ mang năng lượng . 
 f. Những sóng điện từ có bước sóng từ vài mét đến vài kilômét được dùng trong thông tin liên lạc vô tuyến nên gọi là sóng vô tuyến , được chia thành : sóng cực ngắn , sóng ngắn , sóng trung và sóng dài . 
II. SỰ TRUYỀN SÓNG VÔ TUYẾN TRONG KHÍ QUYỂN 1. Các vùng sóng ngắn ít bị hấp thụ 	SGK 2. Sự phản xạ của các sóng ngắn trên tầng điện li 
 	 Tầng điện li là một lớp khí quyển, trong đó các phân tử khí đã bị ion hóa rất mạnh dưới tác dụng của các tia tử ngoại trong ánh sáng Mặt Trời. 
TRAÙI ÑAÁT 
TẦNG ĐIỆN LI 
Nơi Phát 
Máy thu 
BAN NGÀY 
TRAÙI ÑAÁT 
TẦNG ĐIỆN LI 
Nơi phát 
Máy thu 
BAN ĐÊM 
TRAÙI ÑAÁT 
TẦNG ĐIỆN LI 
N ƠI PHÁT 
N ƠI THU 
Caâu 1: Soùng ñieän töø laø gì ? Tìm phaùt bieåu ñuùng . 
A. Soùng ñieän töø laø töø tröôøng lan truyeàn trong khoâng gian . 
B. Soùng ñieän töø laø ñieän tröôøng lan truyeàn trong khoâng gian . 
C. Soùng ñieän töø laø ñieän töø tröôøng lan truyeàn trong khoâng gian . 
D. Soùng ñieän töø gaëp maët phaân caùch thì noù phaûn xaï chöù khoâng khuùc xaï nhö aùnh saùng 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
6 
7 
8 
9 
Câu 2. Một mạch dao động điện từ có tần số 
f = 0,5.10 6 Hz, vận tốc ánh sáng trong chân không 
c = 3.10 8 m/s. Sóng điện từ do mạch đó phát ra có bước sóng : 
a. 0,6 m 
b. 600 m 
c. 60 m 
d . 6m. 
Câu 3: Sóng điện từ và sóng cơ học không có cùng tính chất nào sau đây ? 
a. Truyền được trong chân không . 
b. Phản xạ, khúc xạ, nhiễu xạ. . 
c. Mang năng lượng . 
d. Là sóng ngang 
Caâu 4: Soùng ñieän töø 
A. laø soùng doïc . 
B. laø soùng ngang . 
C. vöøa laø soùng ngang , vöøa laø soùng doïc . 
D. khoâng theå keát luaän ñöôïc . 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
6 
7 
8 
9 
Caâu 5: Taïi moät ñieåm trong moâi tröôøng truyeàn thì soùng ñieän vaø soùng töø dao ñoäng 
A. luoân luoân ngöôïc pha . 
B. luoân luoân vuoâng pha . 
C. luoân luoân leäch pha . 
D. luoân luoân cuøng pha . 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
6 
7 
8 
9 
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT CHÚC CÁC EM HỌC THẬT TỐT!!!