Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 23: Nguyên tắc thông tin bằng sóng vô tuyến (Bản mới)

ng điện từ gọi là sóng âm tần 
* Cách biến điệu: 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
E 1 
0 
t 
I. Nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến 
1. Phải dùng các sóng điện từ cao tần 
- Những sóng vô tuyến dùng để tải các thông tin gọi là các sóng mang . 
2. Phải biến điệu các sóng mang. 
Dùng micrô để biến dao động âm thành dao động điện có cùng tần số .Dao động điện còn gọi là sóng âm tần 
- Dùng mạch biến điệu để “trộn” sóng âm tần với sóng mang gọi là biến điệu sóng điện từ. 
* Cách biến điệu: 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
E 1 
0 
t 
E 
0 
t 
E 1 
0 
t 
H(a) 
H(b) 
Sóng mang chưa biến điệu ( dao động điện từ cao tần) 
Dao động điện từ âm tần (Sóng âm tần ) 
E 2 
0 
t 
H(c) 
Sóng mang đã được biến điệu về biên độ 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
I. Nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến 
1. Phải dùng các sóng điện từ cao tần 
- Những sóng vô tuyến dùng để tải các thông tin gọi là các sóng mang . 
- Đó là các sóng điện từ cao tần có bước sóng từ vài m đến vài trăm m 
2. Phải biến điệu các sóng mang. 
- Dùng micrô để biến dao động âm thành dao động điện: sóng âm tần . 
- Dùng mạch biến điệu để “trộn” sóng âm tần với sóng mang: biến điệu sóng điện từ. 
* Cách biến điệu: 
- Cách biến điệu biên độ được dùng trong việc truyền thanh bằng các sóng dài, trung và ngắn. 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
Sau khi biến điệu sóng mang sẽ đươc đài phát đi và lan truyền trong không gian ? Vậy làm sao ta có thể thu được tin hiệu ? 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
 Ở nơi thu, phải dùng mạch chọn sóng 
I. Nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến 
 	1. Phải dùng các sóng điện từ cao tần. 
 	2. Phải biến điệu các sóng mang. 
 	4. Khi tín hiệu thu được có cường độ nhỏ, ta phải khuyếch đại chúng bằng các mạch khuyếch đại.(Khuếch đại âm tần). 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
 	 3. Ở nơi thu dùng mạch tách sóng để tách sóng âm tần ra khỏi sóng cao tần để đưa ra loa. Loa sẽ biến dao động điện thành dao động âm cùng tần số. 
II. Sơ đồ khối của một máy phát thanh vô tuyến đơn giản 
2 
1 
 3 
 4 
 5 
(1): Micrô: 
( 2): Mạch phát sóng điện từ cao tần: 
(3): Mạch biến điệu: 
(4): Mạch khuyếch đại: 
(5): Anten phát: 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
III. Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản 
(1) Anten thu: 
(2) Mạch chọn sóng 
(3) Mạch tách sóng: 
(4) Mạch khuyếch đại dao động điện từ âm tần: 
 (5) Loa: 
1 
2 
3 
4 
5 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
CỦNG CỐ 
II. Sơ đồ khối của một máy phát thanh vô tuyến đơn giản 
2 
1 
 3 
 4 
 5 
(1): Micrô: 
( 2): Mạch phát sóng điện từ cao tần: 
Tạo ra dao động điện có tần số âm. 
Phát dao động điện từ tần số cao(cỡ MHz). 
Trộn dao động điện từ cao tần với dao động điện từ âm tần 
 Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã được biến điệu. 
 Tạo ra sóng điện từ cao tần lan truyền trong không gian. 
(3): Mạch biến điệu: 
(4): Mạch khuyếch đại: 
(5): Anten phát: 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
III. Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản 
(1) Anten thu: 
(2) Mạch khuếch đại dao động điện từ cao tần 
Thu s óng điện từ từ cao tần biến điệu. 
 Khuyếch đại dao động điện từ cao tần từ anten gởi tới . 
Tách dao động điện từ âm tần ra khỏi dao động điện từ cao tần. 
 Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã tách sóng. 
 Biến dao động điện thành dao động âm. 
(3) Mạch tách sóng: 
(4) Mạch khuyếch đại dao động điện từ cao tần âm tần: 
 (5) Loa: 
1 
2 
3 
4 
5 
BÀI 23 :NGUYÊN TẮC THÔNG TIN LIÊN LẠC BẰNG SÓNG 
 VÔ TUYẾN 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
 VAÄN DUÏNG BAØI VÖØA HOÏC 
CAÂU 1: Trong việc nào sau đây người ta dùng sóng điện từ để truyền tải thông tin? 
 A. Nói chuyện bằng điện thoại bàn. 
 B. Xem truyền hình cáp. 
 C. Xem băng Video. 
 D. Điều khiển Tivi từ xa. 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
CAÂU 2 : Trong duïng cuï naøo döôùi ñaây coù caû maùy phaùt vaø maùy thu soùng voâ tuyeán ? 
Maùy thu thanh. 
B. Maùy thu hình . 
C. Chieác ñieän thoaïi di ñoäng . 
D. Caùi ñieàu khieån tivi . 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
CAÂU 3 : Bieán ñieäu soùng ñieän töø laø gì ? 
Laø bieán ñoåi soùng cô thaønh soùng ñieän. 
B. Laø troän dao ñoäng aâm taàn vôùi dao ñoäng cao taàn thaønh dao ñoäng cao taàn bieán ñieäu . 
C. Laø laøm cho bieân ñoä soùng ñieän töø taêng leân. 
D. Laø taùch soùng aâm taàn ra khoûi soùng cao taàn bieán ñieäu . 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
CAÂU 3 : Trong máy phát vô tuyến đơn giản không có bộ phận nào sau đây? 
	A. Mạch phát sóng điện từ. 
	B. Mạch biến điệu. 
	C. Mạch tách sóng. 
	D. Mạch khuyếch đại. 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
 Câu 4 : Chọn câu đúng : Trong máy bắn tốc độ xe cộ trên đường : 
a.Chỉ có máy phát sóng vô tuyến 
b. Chỉ có máy thu sóng vô tuyến 
c. Có cả máy phát và máy thu sóng vô tuyến 
d. Không có máy phát và máy thu sóng vô tuyến 
EM COÙ BIEÁT ? 
 Teân löûa ARIANE 5 mang veä tinh VINASAT-1 vaøo beä phoùng 
EM COÙ BIEÁT ? 
Veä tinh Vinasat -1 : 
- laø gì ? 
- duøng ñeå laøm gì ? 
Vinasat-1 phủ sóng toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, ngoài ra Vinasat-1 còn phủ sóng ở Nhật Bản, miền đông Trung Quốc, bán đảo Triều Tiên, Ấn Độ, các nước Đông Nam Á, Úc, biển Đông và một phần Myanma. 
Vinasat-1 là một vệ tinh viễn thông địa tĩnh, sau khi phóng lên có thể cung cấp dịch vụ đường truyền vệ tinh để phát triển các dịch vụ ứng dụng như dịch vụ thoại, truyền hình, thông tin di động, truyền số liệu, Internet, các dịch vụ đào tạo và y tế từ xa, truyền tin cho ngư dân trên biển, dự báo thời tiết, đảm bảo an ninh quốc phòng... Đặc biệt cung cấp đường truyền thông tin cho các trường hợp khẩn cấp như thiên tai, bão lụt, đường truyền cho các vùng sâu, vùng xa, hải đảo mà các phương thức truyền dẫn khác kh ông tới được. 
Ngoài ý nghĩa kinh tế, việc phóng vệ tinh Vinasat-1 còn khẳng định chủ quyền của Việt Nam trong không gian và nâng vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Nhờ đó, Việt N am trở thành nước thứ 93 trên thế giới và nước thứ 6 trong khu vực Đông Nam Á có vệ tinh riêng bay vào quỹ đạo. 
V ệ tinh Vinasat-1 đã được phóng hồi 5 giờ 17 phút ngày 19 tháng 4 năm 2008 (giờ Việt Nam). Vinasat -1 được phóng lên quỹ đạo bằng tên lửa đẩy Ariane 5 ECA tại điểm bãi phóng Kourou, Guyane, một tỉnh hải ngoại của Pháp tại bờ bắc của Nam Mỹ. Vệ tinh Vinasat-1 của Việt Nam cùng phóng với vệ tinh Star one C2 của Brazil trên cùng một tên lửa. Việc lựa chọn phương án phóng kép như vậy để giảm chi phí cho các bên. 27 phút sau khi phóng, Star One C2 tách khỏi tên lửa. Tên lửa xoay hướng để tiếp tục mang Vinasat-1 đến đúng vị trí. 2 phút sau (phút thứ 29) Vinasat-1 đã tách khỏi tên lửa đẩy và cho tín hiệu gửi về trái đất . 
Vinasat 1 được đặt ở vị trí quỹ đạo địa tĩnh 132 0 E cách trái đất 35.768 km. 
Dự án phóng vệ tinh Vinasat 1 là dự án cấp quốc gia, trị giá trên 200 triệu USD, do VNPT làm chủ đầu tư, hãng Telesat (Canada) tư vấn và giám sát, hãng Lockheed Martin (Mỹ) sản xuất, và Arianespace của Pháp làm dịch vụ phóng lên quỹ đạo địa tĩnh. 
Vinasat 1 cao 4m, nặng 2,7 tấn, gồm 20 bộ phát đáp ở băng tần C và Ku, với dung lượng truyền dẫn tương đương với 10.000 kênh thoại, Internet, truyền số liệu hoặc khoảng 120 kênh truyền hình. Vinasat 1 có khả năng phát tín hiệu rất tốt tới các nước trong phạm vi phủ sóng do sử dụng công nghệ Flight Proven mới nhất. Với đặc điểm hầu như không bị ảnh hưởng bởi thời tiết, khí hậu và địa hình, Vinasat 1 sẽ xóa các “điểm trắng” về viễn thông, Internet và truyền hình ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo, nơi mà các phương thức truyền dẫn khác không tới được. Đặc biệt, Vinasat 1 sẽ hỗ trợ hiệu quả cho việc thông tin phục vụ cuộc sống của ngư dân và phát triển kinh tế biển nói chung, phòng chống và ứng cứu đột xuất khi xảy ra bão lũ, thiên tai... Về lý thuyết, tuổi thọ của Vinasat 1 là 15 năm, nếu khai thác tốt có thể kéo dài hơn nữa. Ông Jim Gribbon, Phó Chủ tịch hãng Lockheed Martin nói : “Vệ tinh Vinasat 1 được nạp 1,5 tấn nhiên liệu lỏng đủ để hoạt động trong 26 năm. Tôi cho rằng thị trường viễn thông, CNTT của Việt Nam có tiềm năng rất lớn và dung lượng của Vinasat sẽ sớm được sử dụng hết”. 
VỆ TINH VINASAT-1 ÑAÕ VAØO ÑUÙNG QUYÕ ÑAÏO TRONG KHOÂNG GIAN 
V ệ tinh Vinasat-1 đã được phóng hồi 5 giờ 17 phút ngày 19 tháng 4 năm 2008 (giờ Việt Nam 
Vinasat 1 được đặt ở vị trí quỹ đạo địa tĩnh 132 0 E cách trái đất 35.768 km. 
VEÄ TINH VINASAT-1 CUÛA VIEÄT NAM 
Xem video phóng vệ tinh VINASAT-1 ở đây : 
Vệ tinh nhân tạo chuyển động tròn đều quanh trái đất 
Các loại anten 
 lúc 5h13, ngày 16/5/2012 vệ tinh Vinasat-2 đã được phóng lên quỹ đạo địa tĩnh ở vị trí 131,8 độ Đông bằng tên lửa Arian 5 từ bãi phóng Kouru (Guyana- Nam Mỹ), nơi đã phóng thành công vệ tinh Vinasat -1 ngày 18/4/2008. 
 VINASAT – 2 ở tại vị trí quỹ đạo địa tĩnh 131,8° Đông, khá gần với vị trí của vệ tinh VINASAT-1 ở 132° Đông. 
Là vệ tinh thứ 2 của Việt Nam, Vinasat-2 có trọng lượng xấp xỉ 3 tấn, được phóng lên quỹ đạo địa tĩnh 131,8 độ Đông, chỉ cách 0,2 độ so với Vinasat-1. Vinasat-2 được sản xuất trên nền tảng khung A2100, có tuổi thọ thiết kế 15 năm.Với 30 bộ phát đáp 36MHz trên băng tần Ku (24 bộ khai thác thương mại và 6 bộ dự phòng), Vinasat-2 có khả năng phủ sóng khu vực Đông Nam Á và một số nước lân cận. Dung lượng truyền dẫn của Vinasat-2 tương đương 13.000 kênh thoại/Internet/truyền số liệu hoặc 150 kênh truyền hình. 
Đài điều khiển VINASAT 2 tại Hà Nội