Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 24: Tán sắc ánh sáng - Nguyễn Trương Tấn Dụng

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ VÀ THĂM LỚP 
GVHD:NGUYỄN BẢO HOÀNG THANH 
SVTH:NGUYỄN TRƯƠNG TẤN DŨNG 
LỚP:07SVL 
1 
-- NTT-- 
* Tại sao sau cơn mưa thường xuất hiện cầu vồng ? 
 * Tại sao lại nói “7 sắc cầu vồng ” ? 
Bảy màu của cầu vồng chính là do ánh sáng mặt trời bị tán sắc trong các hạt mưa gây nên . 
2 
-- NTT-- 
 HIEÄN TÖÔÏNG TAÙN SAÉC AÙNH SAÙNG 
GVHD:NGUYỄN BẢO HOÀNG THANH 
SVTH:NGUYỄN TRƯƠNG TẤN DŨNG 
LỚP:07SVL 
3 
-- NTT-- 
Nội dung chính của bài : 
1 . Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng . 
2 . Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc . 
3 . Tổng hợp ánh sáng trắng . 
4 . Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi 
 trường trong suốt vào màu sắc ánh sáng . 
4 
-- NTT-- 
? Vẽ tiếp đường truyền của tia sáng qua một  lăng kính ( n > 1) trong các trường hợp sau .  Nhận xét gì về hướng của tia ló ? 
S 
I 
( n ) 
( n ) 
S 
I 
Kiểm tra bài cũ : 
5 
( n ) 
S 
I 
( n ) 
S 
I 
J 
K 
J 
K 
Nhận xét : 
Sau khi đi qua LK, hướng của tia ló bị lệch về phía đáy của LK so với hướng của tia tới . 
Bài giải : 
6 
-- NTT-- 
Trong chương trước chúng ta đã nghiên cứu về đường đi của các tia sáng , chùm sáng , sự tạo ảnh qua các dụng cụ quang học . Nhưng ánh sáng có bản chất như thế nào ? Chúng ta sẽ tiếp tục nghiên cứu trong chương VII: TÍNH CHẤT SÓNG CỦA ÁNH SÁNG. 
 Trước hết chúng ta tìm hiểu về : 
“ Hiện tượng tán sắc ánh sáng ” 
7 
-- NTT-- 
Vào năm 1642 Newton là người đầu tiên tiến hành thí nghiệm để khảo sát màu sắc của ánh sáng trắng . 
8 
-- NTT-- 
1.Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng : 
A 
P 
E 
4 
9 
-- NTT-- 
 Khi đi qua LK chùm sáng trắng bị khúc  xạ về phía đáy của LK và bị tách ra thành  nhiều chùm sáng có màu sắc khác nhau .  Ta gọi đó là hiện tượng tán sắc ánh sáng . 
10 
-- NTT-- 
 Dải màu ta thu được trên màn có màu như cầu vồng gọi là quang phổ của ánh sáng trắng . Trong quang phổ có rất nhiều màu biến đổi dần dần từ màu này sang màu khác . 
 Quang phổ của ánh sáng trắng : 
11 
-- NTT-- 
Ánh sáng đơn sắc có bị tán sắc  khi đi qua lăng kính không ? 
? 
12 
-- NTT-- 
2. Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc . 
a) Màu lục 
b) Màu vàng 
A 
B 
C 
E 
(1) 
(2) 
13 
-- NTT-- 
 Ánh sáng đơn sắc  không bị tán sắc khi  đi qua lăng kính . 
14 
-- NTT-- 
? Liệu rằng từ các màu đơn sắc đó 
 chúng ta có thể tổng hợp 
 thành ánh sáng trắng được 
 hay không ? 
Từ một chùm sáng trắng 
chúng ta có thể tách được thành 
những chùm đơn sắc khác nhau . 
15 
-- NTT-- 
3. Tổng hợp ánh sáng trắng . 
A 
(1) 
(2) 
E 
16 
-- NTT-- 
 Như vậy nếu tổng hợp 
 các ánh sáng đơn sắc khác nhau 
 ta sẽ được ánh sáng trắng . 
 ĐN: Ánh sáng trắng là tập hợp 
 của vô số ánh sáng đơn sắc khác 
 nhau có màu biến thiên liên tục 
 từ đỏ đến tím . 
17 
-- NTT-- 
4. Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi trường  trong suốt vào màu sắc ánh sáng . 
Tại sao khi đi qua LK, các tia đơn sắc khác nhau lại bị lệch khác nhau ? 
 TN Hiện tượng tán sắc ánh sáng 
18 
-- NTT-- 
 Xét tia đỏ và tia tím . 
Sini đ = n đ sinr đ 
Sini t = n t sinr t 
 Lại có : i đ = i t = i 
 r đ > r t 
Vậy n đ < n t 
i 
r đ 
r t 
19 
-- NTT-- 
Như vậy : Chiết suất của lăng kính với những ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau . 
Đỏ 
Tím 
Ánh sáng trắng 
n đỏ < n da cam <  < n tím 
20 
-- NTT-- 
 Một số TN đơn giản để tổng hợp 
 ánh sáng trắng : 
 Cho đĩa quay nhanh dần quanh trục 0 của đĩa . Do hiện tượng lưu ảnh trên võng mạc sẽ gây cho mắt cảm giác về màu tổng hợp là ánh sáng trắng . 
0 
 Sự hòa trộn từ 3 màu sơ cấp . 
21 
-- NTT-- 
Một số TN đơn giản để tổng hợp ánh sáng trắng 
22 
-- NTT-- 
- Dùng để giải thích một số hiện tượng trong khí quyển như : cầu vòng,quầng ,..... 
Một số ứng dụng của hiện tượng tán sắc ánh sáng : 
23 
-- NTT-- 
 Maøu saéc saëc sôõ cuûa maët ñóa CD 
24 
-- NTT-- 
Ñaây laø vieân kim cöông lôùn nhaát theá giôùi – Star of Africa 
Maøu saéc quyeán ruõ cuûa noù laø do aùnh saùng chieáu vaøo bò taùn saéc . 
25 
-- NTT-- 
26 
-- NTT-- 
 Kiến thức trọng tâm cần nắm được : 
 Khái niệm hiện tượng tán sắc ánh sáng . 
 Định nghĩa ánh sáng đơn sắc . 
 Định nghĩa ánh sáng trắng . 
 Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi 
 trường trong suốt vào màu sắc ánh sáng . 
27 
-- NTT-- 
Câu hỏi trắc nghiệm 
Câu 3 
Câu 2 
Câu 1 
Câu 4 
Câu5 
28 
-- NTT-- 
S 
Đ 
S 
S 
 Á nh sáng có bất kỳ màu gì khi đi qua LK cũng bị 
 lệch về phía đáy . 
A 
B 
C 
D 
Câu 1. Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc của Newton 
 nhằm chứng minh : 
S ự tồn tại của ánh sáng đơn sắc . 
L ăng kính không làm thay đổi màu sắc của ánh 
sáng qua nó . 
Á nh sáng mặt trời không phải là ánh sáng đơn sắc . 
Chọn câu trả lời đúng . 
29 
-- NTT-- 
 Câu 2 : Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về 
 ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
S 
S 
Đ 
S 
A 
B 
C 
D 
Á nh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím . 
C hiết suất của lăng kính với những ánh sáng đơn sắc khác nhau có trị số như nhau . 
Á nh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính . 
K hi các ánh sáng đơn sắc đi qua một môi trường trong suốt thì chiết suất của môi trường đối với ánh sáng đỏ là nhỏ nhất , đối với ánh sáng tím là lớn nhất . 
30 
-- NTT-- 
Câu3. Điều nào sau đây là đúng khi nói về ánh sáng đơn sắc ? 
A. Vận tốc của ánh sáng đơn sắc phụ thuộc vào môi trường truyền 
B. Vận tốc của ánh sáng đơn sắc trong chân không phụ thuộc bước sóng ánh sáng 
C. Trong cùng một môi trường trong suốt vận tốc của ánh sáng màu đỏ nhỏ hơn vận tốc ánh sáng màu tím 
D. Tần số của ánh sáng đơn sắc phụ thuộc môi trường truyền 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
A. Vận tốc của ánh sáng đơn sắc phụ thuộc vào môi trường truyền 
31 
-- NTT-- 
Câu4. Điều nào sau đây là đúng khi nói về ánh sáng đơn sắc ? 
A. Chiết suất của chất làm lăng kính không phụ thuộc ánh sáng đơn sắc 
B. Chiết suất của chất làm lăng kính đối với ánh sáng màu đỏ nhỏ hơn đối với ánh sáng màu lục 
C. Trong nước vận tốc ánh sáng màu tím lớn hơn vận tốc của ánh sáng màu đỏ . 
D. Vận tốc của ánh sáng đơn sắc không phụ thuộc môi trường truyền 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
B. Chiết suất của chất làm lăng kính đối với ánh sáng màu đỏ nhỏ hơn đối với ánh sáng màu lục 
32 
-- NTT-- 
Câu5 . Chọn phát biểi SAI 
A. Ánh sáng trắng là tập hợp gồm bảy ánh sáng đơn sắc : đỏ , cam , vàng , lục , lam , chàm , tím 
B. Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi qua lăng kính 
C. Chiết suất của môi trường tuỳ thuộc vào ánh sáng đơn sắc 
D. Vận tốc của ánh sáng tuỳ thuộc vào môi trường trong suốt mà ánh sáng truyền qua 
A. Ánh sáng trắng là tập hợp gồm bảy ánh sáng đơn sắc : đỏ , cam , vàng , lục , lam , chàm , tím 
33 
-- NTT-- 
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐÃ CHÝ CHÝ THEO LẮNG NGHE 
34 
-- NTT--