Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 24: Tán sắc ánh sáng - Vũ Văn Dụng

VẬT LÍ 12 
Giáo viên: VŨ VĂN DỤNG 
Trường: THPT LÃO HẢI PHÒNG 
Câu hỏi kiểm tra bài cũ : 
C âu hỏi : Nêu đặc điểm đường đi của tia sáng qua lăng kính? 
Tại sao cầu vồng xuất hiện ? 
Tại sao cầu vồng có 7 màu ? 
Chương VI : TÍNH CHẤT SÓNG CỦA ÁNH SÁNG 
- - - - - -- 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Màn ảnh B 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
đỏ 
cam 
vàng 
lục 
lam 
chàm 
tím 
Chương VII : TÍNH CHẤT SÓNG CỦA ÁNH SÁNG 
- - - - - -- 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
1. Thí nghiệm : 
- Chiếu một chùm ánh sáng mặt trời (ánh sáng trắng) qua một khe hẹp A đến gặp một lăng kính. Sau lăng kính đặt một màn ảnh B để hứng chùm tia ló ra. Ta thấy, trên màn B có một dải sáng màu cầu vồng, trong đó tia đỏ bị lệch ít nhất và tia tím bị lệch nhiều nhất. 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) 
2. Kết luận : 
Hiện tượng một chùm ánh sáng mặt trời(ánh sáng trắng) khi qua lăng kính, bị tách thành nhiều chùm sáng có màu sắc khác nhau, gọi là hiện tượng tán sắc ánh sáng . 
Dải màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím (đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím) gọi là quang phổ của ánh sáng trắng . 
1. Thí nghiệm 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Màn ảnh B 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
đỏ 
cam 
vàng 
lục 
lam 
chàm 
tím 
Các ánh sáng có màu sác từ đỏ đến tím này có tán sắc tiếp không? 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Màn ảnh B 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
đỏ 
cam 
vàng 
lục 
lam 
chàm 
tím 
Khoét 1 khe thật hẹp tại vị trí màu lục 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
Lăng kính 
Màn E 
B 
lục 
 C 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi qua lăng kính. 
- Mỗi ánh sáng đơn sắc có một màu nhất định gọi là màu đơn sắc. 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
a. Aùnh sáng đơn sắc 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
a. Aùnh sáng đơn sắùc 
b. Aùnh sáng trắng 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
TK hội tụ 
Màn E 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
a. Aùnh sáng đơn sắùc 
b. Aùnh sáng trắng 
Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) : 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
TK hội tụ 
Màn E 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
 ----------------------------------------------------------------------------- 
Lăng kính 
Khe hẹp A 
Màn ảnh B 
Ás mặt trời 
(ás trắng) 
đỏ 
cam 
vàng 
lục 
lam 
chàm 
tím 
 Vì sao tia đỏ lệch ít nhất ? 
Tia tím lệch nhiều nhất ? 
Goclech 
- Chiết suất của lăng kính càng lớn thì góc lệch của tia sáng càng lớn. 
- Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau. 
- Chiết suất đối với ánh sáng đỏ thì nhỏ nhất, còn đối với ánh sáng tím thì lớn nhất. Do đó, tia đỏ bị lệch ít nhất và tia tím bị lệch nhiều nhất. 
III. Giải thích hiện tượng tán sắc ánh sáng : 
Góc lệch của tia sáng phụ thuộc như thế nào vào chiết suất của LK ? 
II. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc : 
I. Thí nghiệm của Newton về sự tán sắc ánh sáng(1672) 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
Hiện tượng tán sắc ánh sáng là gì ? 
Ánh sáng đơn sắc là gì ? 
Ánh sáng trắng là gì ? 
Chiết suất của một môi trường trong suốt phụ thuộc như thế nào vào màu sắc của ánh sáng ? 
Bài 1 : HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG 
IV. Ứng dụng sự tán sắc : 
Bạn có giải thích được hiện tượng cầu vồng không? 
Tia sáng mặt trời bị tán sắc khi đi qua giọt nước mưa tạo nên cầu vồng 
Đây là viên kim cương lớn nhất thế giới – Star of Africa 
Màu sắc quyến rũ của nó là do ánh sáng chiếu vào bị tán sắc. 
§i t×m « ch÷ 
Ai th«ng minh h¬n? 
cđng cè bµi 
Sẵn sàng 
1 
4 
Ơ 
Á 
N 
H 
S 
Ắ 
N 
G 
Đ 
C 
N 
S 
Ắ 
1 – Hi£n t­ỵng ¸nh s¸ng tr¾ng qua l¨ng kÝnh bÞ t¸ch thµnh nhiỊu mµu ®¬n s¾c 
KiĨm tra 
Tõ khãa 
Nghe nh¹c 
2 - ¸nh s¸ng nµy kh«ng bÞ t¸n s¾c 
3 – ¸nh s¸ng n»y lµ tËp hỵp cđa v« sè ¸nh s¸ng ®¬n s¾c kh¸c nhau 
T 
Á 
N 
S 
Ắ 
C 
4 – hiƯn t­ỵng tù nhiªn liªn quan ®Õn t¸n s¾c ¸nh s¸ng 
G 
C 
Ầ 
U 
V 
Ồ 
N 
Cho b¹n trµng ph¸o tay 
Em rÊt th«ng minh 
10 ®iĨm 
1 
2 
3 
4 
R 
Á 
N 
H 
S 
Á 
N 
G 
T 
Ắ 
N 
3 
2 
BT về nhà : 
Trả lời các câu hỏi 1, 2, 3, 4 trang 166 SGK. 
Dùng vòi nước để thử tạo hiện tượng tán sắc ánh sáng (cầu vồng). 
3. Màu sắc sặc sỡ của mặt đĩa CD có phải do hiện tượng tán sắc ánh sáng hay không ?