Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 27: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại (Bản mới)

Khi đứng dưới trời nắng bạn thấy thế nào ? 
Bài 27 
Tia hồng ngoại 
Tia tử ngoại 
Dụng cụ thí nghiệm: 
Máy quang phổ lăng kính 
Pin nhiệt điện 
Điện kế G 
I. Phát hiện ra tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
Pin nhiệt điện 
Mối hàn1 
Mối hàn2 
C 
J 
J 
L 
L 1 
L 2 
F 
S 
P 
Quang phổ liên tục 
 Vùng tử ngoại 
( <  t ) 
Vùng hồng ngoại 
(>  đ ) 
? 
? 
c) Kết quả thí nghiệm: 
- Trùm sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt 
- Tác dụng nhiệt của trùm sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau 
- Ờ ngoài dãy màu liên tục có những ánh sáng (bức xạ) không 
nhìn thấy được 
LỊCH SỬ PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI 
Sự khám phá ra tia hồng ngoại thường được cho là công lao của William Herschel, nhà thiên văn học đầu thế kỉ 19. Herschel dùng lăng kính để tán xạ ánh sáng từ Mặt Trời và khám phá ra tia hồng ngoại, nằm ngoài vùng ánh sáng khả kiến gần phần ánh sáng đỏ, thông qua sự ghi chép trên một nhiệt kế. 
William Herschel 1738 - 1822 
9 
Lịch sử phát hiện ra tia hồng ngoại 
Thí nghiệm phát hiện được thực hiện tương tự như sau: 
Cho ánh sáng mặt trời đi qua một lăng kính. Phía sau lăng kính đặt các nhiệt kế đã bôi đen để hấp thụ tốt ánh sáng mặt trời. 
76 o F 
10 
Lịch sử phát hiện ra tia hồng ngoại 
Điều chỉnh nhiệt kế để vùng quang phổ chiếu lên bầu của mỗi nhiệt kế. 
Tại vùng tím-xanh: 1 nhiệt kế 
Vùng vàng: 1 nhiệt kế 
Ngoài vùng đỏ: 1 nhiệt kế. 
Sau thời gian từ 1 đến 3 phút ta sẽ nhận được kết quả như hình dưới 
11 
Lịch sử phát hiện ra tia hồng ngoại 
Kết quả là: 
Khi để trong bóng râm, nhiệt độ của cả 3 nhiệt kế là 76 o F. 
Sau 3 phút: 
Nhiệt kế trái: 80 o F 
Nhiệt kế giữa:83 o F 
Nhiệt kế phải: 86 o F 
Kết luận : 
 Phải có một loại ánh sáng tồn tại ngoài vùng đỏ mà chúng ta không thấy chúng 
II. Bản chất và tích chất chung của tia hồng ngoại và tia tự ngoại 
1.Bản chất 
Tia hồng ngoại và tia tử ngoại có cùng bản chất với ánh sáng nhưng không nhìn thấy được. 
2 .Tính chất 
 Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh sáng thông thường. 
2 .Tính chất 
Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng vài milimét 
Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét 
Thang sóng điện từ 
Người ta sử dụng phương pháp 
g ì để tìm ra miền hồng ngoại và tử ngoại? 
Tia hồng ngoại có cùng bản chất với sóng điện từ 
Hãy nêu bản chất và tính chất chung của tia 
hồng ngoại và tia tử ngoại ? 
III. Tia hồng ngoại 
1.Cách tạo ra 
 Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường (0 o K) đều phát ra tia hồng ngoại 
 Để phân biệt tia hồng ngoại do vật phát ra thì vật phải có nhiệt độ cao hơn môi trường 
Nhiệt độ càng thấp thì phát ra các tia có bước sóng càng dài 
1.Cách tạo ra 
Nguồn phát ra tia hồng ngoại là gì ? 
Lò than 
Đèn hồng ngoại 
Bếp gas hồng ngoại 
Bóng đèn điện 
Mặt trời 
Bếp lửa 
2.Tính chất và công dụng 
a . Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô, sưởi ấm 
Đèn hồng 
n goại 
Bếp hồng ngoại 
Sấy bằng 
tia hồng ngoại 
2.Tính chất và công dụng 
b . Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá học có thể tác dụng lên một số loại phim ảnh (chụp ảnh ban đêm, chụp ảnh qua sương mù,). 
Máy chụp hình hồng ngoại 
hình chụp bằng tia hồng ngoại 
2.Tính chất và công dụng 
c.Tia hồng ngoại có thể gây ra hiệu ứng quang điện ở một số chất bán dẫn 
2.Tính chất và công dụng 
d . Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần , ứng dụng để chế tạo bộ điều khiển từ xa 
e . Trong quân sự tia hồng ngoại có nhiều ứng dụng như tạo ra ống nhòm hồng ngoại để quan sát ban đêm , camera hồng ngoại để chụp ảnh quay phim ban đêm 
1.Hãy nêu cách tạo ra tia hồng ngoại ? 
2.Hãy tính chất và công dụng của tia hồng ngoại ? 
*Sơ kết về tia hồng ngoại 
Bản chất : Tia hồng ngoại và tia tử ngoại có cùng bản chất với ánh sáng nhưng 
không nhìn thấy được 
Tính chất 
- Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ và cũng gây được hiện tượng 
 nhiễu xạ , giao thoa như ánh sáng thông thường . 
- Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét 
- Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng vài milimét 
II. Bản chất và tích chất chung của tia hồng ngoại và tia tự ngoại 
III. Tia hồng ngoại 
TẠO RA TIA HỒNG NGOẠI 
Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường (0 o K) đều phát ra tia hồng ngoại 
Để phân biệt tia hồng ngoại do vật phát ra thì vật phải có nhiệt độ cao hơn 
môi trường 
Nhiệt độ càng thấp thì phát ra các tia có bước sóng càng dài 
TÍNH CHẤT 
Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô, sưởi ấm 
Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá 
Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần , ứng dụng 
để chế tạo bộ điều khiển từ xa 
Tia hồng ngoại có thể gây ra hiệu ứng quang điện ở một số chất bán dẫn 
* Nguồn phát tia hồng ngoại là : mặt trời, bếp lửa, đèn hồng ngoại ,  
*Sơ kết về tia hồng ngoại 
QUẢNG CÁO 
Được tài trợ bởi: 
Hoạt động của mặt trời trong 3 năm được quay bằng kính viễn vọng tia hồng ngoại 
CÂU HỎI CỦNG CỐ 
2 
3 
1 
CÂU 1 
MIỀN HỒNG NGOẠI (BƯỚC SÓNG) CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀO KHOÃNG ? 
Từ 380nm đến vài nm 
Từ 380nm đến 760 nm 
Từ 760 nm đến vài mm 
CÂU 2 
ĐÂU KHÔNG PHẢI LÀ ỨNG DỤNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI? 
Sấy khô , sưởi ấm 
Điều khiển từ xa hoạt động của TV 
Khử trùng nước 
CÂU 3 
Chọn câu đúng trong các câu dưới đây? 
Nhiệt độ càng thấp thì phát ra các tia 
c ó bước sóng càng ngắn 
B. Tia hồng ngoại và tử ngoại mang bản chất sóng 
C.Mọi vật có nhiệt độ thấp hơn 0 o F đều phát ra tia tử ngoại 
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ THEO DÕI !!!