Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 27: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại - Trường THPT B Bình Lục

Hội giảng THPT B Bình Lục 
Giáo viên : Đào Trung Kiên 
Đơn vị : THPT C Bình Lục 
Lớp học : 12A7 
Tia hồng ngoại va tia tử ngoại 
Tiết 45- Bài 27: 
Ngoài vùng ánh sáng màu đỏ và ánh sáng màu tím ra , còn có loại tia nào khác không ? Nếu có thì bản chất và tính chất của các tia đó như thế nào ? 
III 
 Tia hồng ngoại 
IV 
 Tia tử ngoại 
Nội dung bài dạy 
Tiết 45: 
I 
Phát hiện tia hồng ngoại va tử ngoại 
II 
Bản chất và tính chất chung hồng 
ngoại và tử ngoại 
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI 
Cặp nhiệt điện 
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI 
C 
J 
J 
L 
L 1 
L 2 
F 
S 
P 
 Quang phæ liªn tôc 
 Vïng tö ngo¹i 
( <  t ) 
 Vïng hång ngo¹i 
( >  ® ) 
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI 
KL : ở ngoài quang phổ ánh sáng nhìn thấy được , ở cả 2 đầu Đỏ và Tím , còn có những bức xạ mà mắt không trông thấy , nhưng nhờ mối hàn của cặp nhiệt điện và bột huỳnh quang mà ta phát hiện được gọi là tia hồng ngoại và tia tử ngoại . 
§27: Tia hồng ngoại - Tia tử ngoại 
II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI 
 Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản chất với sóng điện từ ) 
 Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh sáng thông thường . 
2. TÍNH CHẤT 
 Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 750 nm đến khoảng vài milimét 
 Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét 
1. BẢN CHẤT 
III. TIA HỒNG NGOẠI 
 Mọi vật có nhiệt độ cao hơn 0K đều phát ra tia hồng ngoại . Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường đều phát ra tia hồng ngoại vào môi trường . 
 Người có nhiệt độ 37 0 C tức là 310 K là nguồn phát tia hồng ngoại . 
 Bếp ga , bếp than là những nguồn phát ra tia hồng ngoại . 
 Đèn điện dây tóc nhiệt độ thấp và đặc biệt là đi ốt phát quang hồng ngoại 
1. CÁCH TẠO RA 
Mặt trời 
Bếp lửa 
Đèn dây tóc cháy sáng 
Các nguồn phát giàu tia hồng ngọai 
2.TÍNH CHẤT VÀ CÔNG DỤNG 
a . Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô 
 sưởi ấm 
b . Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá học ứng dụng tạo ra phim có thể chụp được tia hồng ngoại 
c . Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần , ứng dụng để chế tạo bộ điều khiển từ xa 
d . Trong quân sự tia hồng ngoại có nhiều ứng dụng như tạo ra ống nhòm 
 hồng ngoại để quan sát ban đêm , camera hồng ngoại để chụp ảnh 
 quay phim ban đêm 
III. TIA HỒNG NGOẠI 
ÖÙng duïng cuûa tia hoàng ngoaïi : 
 Sấy khoâ – söôûi aám . 
Máy sấy bằng tia hồng ngoại 
Đèn hồng ngoại 
Máy chụp ảnh hồng ngoại 
Ảnh của kính thiên văn hồng ngoại 
 Chuïp aûnh hoàng ngoïai 
IV. TIA TỬ NGOẠI 
Những vật có nhiệt độ cao ( từ 2000 o C trở lên ). Nhiệt độ càng cao phổ tử ngoại của vật càng kéo dài về phía sóng ngắn 
Hồ quang điện có nhiệt độ trên 3000 o C là một nguồn tử ngoại mạnh 
Bề mặt mặt trời có nhiệt độ khoảng 6000 K là nguồn tử ngoại mạnh hơn 
Đèn hơi thuỷ ngân . 
1. NGUỒN TIA TỬ NGOẠI 
IV. TIA TỬ NGOẠI 
2. TÍNH CHẤT 
Tác dụng lên phim ảnh 
Kích thích sự phát quang của nhiều chất ( Áp dụng trong đèn huỳnh quang ) 
 Kích thích nhiều phản ứng hoá học 
Tia tử ngoại làm ion hoá không khí và nhiều chất khí khác và gây ra tác dụng quang điện . 
Tia tử ngoại có tác dụng sinh học ( huỷ diệt tế bào , diệt khuẩn ...) 
Bị nước và thuỷ tinh hấp thụ mạnh nhưng lại truyền qua được thạnh anh . 
Mặt trời 
Hồ quang điện 
Đèn cực tím 
Các nguồn phát giàu tia tử ngọai 
IV. TIA TỬ NGOẠI 
3. SỰ HẤP THỤ TIA TỬ NGOẠI 
4. CÔNG DỤNG 
Thuỷ tinh hấp thụ mạnh tia tử ngoại 
Tầng ôzôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300 nm nên hấp thụ mạnh tia tử ngoại của mặt trời . 
Trong y học tia tử ngoại được dùng để tiệt trùng các dụng cụ , để chữa bệnh còi xương . 
Trong công nghiệp thực phẩm dùng để tiệt trùng 
Trong công nghiệp được sử dụng để tìm vết nứt trên bề mặt các vật bằng kim loại . 
Máy xử lý nước bằng tia tử ngọai 
D ùng tia tử ngoại để phát hiện tiền giả 
So s¸nh nh÷ng ® iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a tia hång ngo¹i, tia tö ngo¹i ? 
Cïng cã b¶n chÊt lµ sãng ® iÖn tõ 
Cã c¸c tÝnh chÊt chung cña sãng ® iÖn tõ 
Kh«ng nh×n thÊy ®­ îc 
Gièng nhau : 
Kh¸c nhau : 
Cïng cã b¶n chÊt lµ sãng ® iÖn tõ 
Tia Hång ngo¹i:  = 760 nm  10 - 3 m ( vµi milimÐt ) 
Tia Tö ngo¹i:  = 380 nm  10 - 9 m ( vµi nan«mÐt ) 
 ( Ánh s¸ng nh×n thÊy :  = 760 nm 380 nm ) 
 Tia hồng ngoại không có tính chất nào sau đây ? 
 Do các vật bị nung nóng phát ra . 
 Làm phát quang một số chất 
C. Có tác dụng lên kính ảnh hồng ngoại . 
D. Có tác dụng nhiệt mạnh 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
B. Làm phát quang một số chất 
Câu 1 
BÀI TẬP ÁP DỤNG 
 Tính chất nào sau đây là tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại ? 
 Có tác dụng hu ỷ diệt tế bào . 
 Làm phát quang một số chất 
C. Làm ion hóa không khí . 
D.Có tác dụng lên kính ảnh 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
D. Có tác dụng lên kính ảnh 
Câu 2 
BÀI TẬP ÁP DỤNG 
 Các nguồn nào sau đây không phát ra tia tử ngoại : 
A. Mặt Trời 
B. Hồ quang điện 
C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng 
D. Đèn cực tím . 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng 
Câu 3 
BÀI TẬP ÁP DỤNG 
TÌM HIỂU THÊM 
Hình ảnh con Voi qua hồng ngoại : 
TÌM HIỂU THÊM 
Hình ảnh cốc nước sôi qua hồng ngoại : 
TÌM HIỂU THÊM 
Các ứng dụng khác của Hồng ngoại , Tử ngoại 
Ứng dụng của tia Rơnghen 
N ỘI DUNG CHUẨN BỊ 
Tia Rơnghen ? Nguồn phát ? 
Tính chất và tác dụng của tia X 
Cơ chế phát ra tia Rơnghen 
CHUẨN BỊ BÀI SAU: 
 	 Chóc c¸c thÇy c« gi¸o lu«n m¹nh kháe & thµnh c«ng trong c«ng viÖc . 
 	 Chóc c¸c em häc sinh cã mét tuÇn häc tËp tèt & ®¹t kÕt qu ¶ cao trong c¸c k× thi s¾p tíi ! 
Chaân thaønh caûm ôn caùc thaøy coâ giaùo vaø caùc em hoïc sinh !