Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 28: Tia X - Nguyễn Tùng Đức

TRƯỜNG THPT NGUYỄN VĂN CỪ 
GIÁO VIÊN : NGUYỄN TÙNG ĐỨC 
GIÁO ÁN DỰ THI 
Câu 1 : Hãy nêu bản chất và tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại ? 
Câu 2 : Tia hồng ngoại là gì ? 
 Cách tạo ra ? 
 Tính chất và công dụng ? 
Kiểm tra bài cũ : 
Bài 28: TIA X 
GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 12 
I/ PHÁT HIỆN TIA X 
Năm 1895 nhà bác học Ronghen ( người Đức ) 
nhận thấy khi cho dòng tia catốt đập vào một 
miếng kim loại có nguyên tử lượng lớn thì từ 
đó phát ra một bức xạ . Người ta gọi bức xạ đó 
là tia Ronghen hay tia X. 
RONGHEN KẾT LUẬN: 
 Mỗi khi một chùm tia Catốt – tức là một chùm electron có năng lượng lớn – đập vào một vật rắn thì vật đó phát ra tia X. 
II/ CÁCH TẠO TIA X 
 Cấu tạo của ống Cu- lít - giơ : 
Một Ca tốt K bằng kim loại , hình chỏm cầu để làm cho các êlectron phóng ra từ FF ’ , đều hội tụ vào anốt A. 
Một Anốt A làm bằng kim loại có khối lượng nguyên tử lớn và điểm nóng chảy cao được làm nguội bằng nước khi ống hoạt động . 
Hiệu điện thế giữa A và K khoảng vài chục kilôvôn . 
Các êlectron bay ra từ FF ’ chuyển động trong điện trường mạnh đến đập vào A làm A phát ra tia X 
III/ BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CỦA TIA X 
Tia X là một loại sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn cả bước sóng của tia tử ngoại . 
Tia X có bước sóng nằm trong khoảng từ 10 -11 m đến 10 -8 m. 
1. Bản chất 
2. Các tính chất và công dụng 
Tính chất nổi bật của tia X là tính đâm xuyên . 
 - Xuyên qua hầu hết các vật như gỗ , giấy , vải , các mô mềm thịt , da . 
 - Đối với mô cứng và kim loại thì đâm qua khó hơn . 
 - Đối với kim loại có nguyên tử lượng càng lớn thì càng khó xuyên qua, chì được dùng làm tấm chắn bảo vệ người sử dụng tia X 
Tia X làm đen kính ảnh nên trong y tế dùng chụp điện . 
 Tia X có tác dụng làm phát quang một số chất 
Tia X làm ion hóa không khí nên dùng để đo liều lượng tia X. 
Tia X có tác dụng sinh lí nó hủy diệt tế bào nên dùng tia X chữa trị ung thư nông gần ngoài da . 
3. Công dụng 
Chẩn đoán và chũa trị bệnh trong y học 
Trong công nghiệp dùng để dò các khuyết tật bên trong sản phẩm . 
Dùng để dò các khuyết tật bên trong sản phẩm . 
Tia X, tia tử ngoại , ánh sáng nhìn thấy được , tia hồng ngoại và các sóng vô tuyến đều có chung bản chất sóng điện từ . 
Điểm khác nhau cơ bản giữa chúng là bước sóng dài ngắn khác nhau . 
IV/ THANG SÓNG ĐIỆN TỪ 
Bảng dưới đây cho biết điều đó : 
 Loại sóng Bước sóng 
Tia X 10 -11 m đến 10 -8 m 
Tia tử ngoại 10 -8 m đến 0,38.10 -6 m 
Ánh sáng nhìn thấy 0,38.10 -6 m đến 0,76.10 -6 m 
Tia hồng ngoại 0,76.10 -6 m đến 10 -3 m 
Các sóng vô tuyến 10 -3 m trở 
Ngoaøi ra , trong söï phaân raõ cuûa haït nhaân nguyeân töû coøn phaùt ra nhöõng soùng ñieän töø coù böôùc soùng cöïc ngaén ( döôùi 10 -11 m), goïi laø tia Gamma. 
Thöïc ra , giöõa caùc vuøng tia khoâng coù ranh giôùi roõ reät : 
Caùc tia coù böôùc soùng caøng ngaén coù tính ñaâm xuyeân caøng maïnh , deã taùc duïng leân kính aûnh , deã laøm phaùt quang caùc chaát vaø deã laøm ioân hoaù khoâng khí . 
Ñoái vôùi caùc tia coù böôùc soùng caøng daøi , ta caøng deã quan saùt hieän töôïng giao thoa cuûa chuùng . 
Chân thành cảm ơn 
sự quan tâm và đóng góp của các bạn 
XIN CẢM ƠN VÀ HẸN GẶP LẠI