Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 32: Hiện tượng quang. Phát quang (Bản đẹp)

 Trường THPT Mỹ Hội Đoõng . Lớp 12A 1 vaứ 12A 3 . 
BAỉI 32. HIEÄN TệễẽNG QUANG 
PHAÙT QUANG 
 Nội dung của thuyết lượng tử á nh sáng gồm : 
 1.á nh sáng đư ợc tạo thành bởi các hạt gọi là phôtôn . 
 2.Với mỗi á nh sáng đơn sắc có tần số f, các phôtôn đ ều giống nhau , mỗi phôtôn mang năng lượng bằng hf . 
 3.Trong chân không , phôtôn bay với tốc độ c=3.10 8 m/s dọc theo các tia sáng . 
 4.Mỗi lần một nguyên tử hay phân tử phát xạ hoặc hấp thụ á nh sáng th ì chúng phát ra hay hấp thụ một phôtôn . 
Kiểm tra bài cũ 
Phát biểu nội dung của thuyết lượng tử á nh sáng ? 
? 
Người ta đó sản xuất ra nhiều loại cụng tắc điện cú đặc điểm sau đõy : Khi đốn trong phũng tắc đi , ta thấy nỳt bấm của cụng tắc phỏt ra ỏnh sỏng màu xanh . Sự phỏt sỏng này kộo dài hàng giờ , rất thuận tiện cho việc tỡm chỗ bật điện trong đờm . Đú là hiện tượng gỡ ? 
Ban ngày 
Ban đêm 
hiện tượng quang-phát quang 
Bài 32: 
I. Hiện tượng quang – phát quang 
 1. Khái niệm về sự phát quang 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
a. Hiện tượng quang – phát quang : 
Hiện tượng quang – phát quang là hiện tượng một số chất có kh ả năng hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác . 
+ Chất có kh ả năng phát quang là chất phát quang . 
* Khái niệm : 
*Ví dụ : 
+ Núm công tắc đ iện 
+ Các vật bằng đá ép 
+ Sơn quét trên các biển báo giao thông 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
Ví dụ 1: 
+ Chùm á nh sáng trắng là á nh sáng kích thích . 
+ Chùm á nh sáng màu lục là á nh sáng phát quang . 
+Con đại bàng bằng đá ép là chất phát quang . 
Chiếu chùm á nh sáng trắng vào con đại bàng bằng đá ép , th ì thấy con đại bàng phát ra á nh sáng màu lục . 
Ví dụ 2: 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
Chùm bức xạ tử ngoại chiếu vào lớp bột phát quang ở thành trong của đ èn ống , th ì thấy lớp bột phát quang á nh sáng trắng. 
+ Chùm bức xạ tử ngoại là á nh sáng kích thích . 
+ Chùm á nh sáng trắng là á nh sáng phát quang . 
+ Lớp bột phát quang là chất phát quang . 
a. Hiện tượng quang – phát quang : 
 1. Khái niệm về sự phát quang 
I. Hiện tượng quang – phát quang 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
 b. Một số trường hợp phát quang khác : 
 + Hoá- phát quang : đ om đ óm , nấm , 
 + Phát quang Catôt : màn hình vô tuyến ... 
 + Đ iện-phát quang : đ èn LED,bóng neong ... 
Nấm 
Đ om đ óm 
Hải quỳ 
San hô 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
Hãy nhận xét về thời gian phát quang của lớp bột phát quang trong đ èn ống và của con đại bàng bằng đá ép,sau khi đã tắt á nh sáng kích thích ? 
Khi tắt á nh sáng kích thích th ì á nh sáng phát quang bị tắt rất nhanh . 
Khi tắt á nh sáng kích thích th ì á nh sáng phát quang còn kéo dài một khoảng thời gian nào đ ó . 
? 
I. Hiện tượng quang – phát quang 
 1. Khái niệm về sự phát quang 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
a. Hiện tượng quang – phát quang : 
á nh sáng phát quang còn kéo dài một thời gian sau khi tắt á nh sáng kích thích . Thời gian này dài ngắn khác nhau phụ thuộc vào chất phát quang . 
c. Đ ặc đ iểm của sự phát quang : 
b.Một số trường hợp phát quang khác : 
I. Hiện tượng quang – phát quang 
 1. Khái niệm về sự phát quang 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
2. Huỳnh quang và lân quang 
Huỳnh quang 
Lân quang 
Chất phát quang 
 một số chất lỏng và chất khí 
một số chất rắn 
á nh sáng phát quang bị tắt rất nhanh sau khi tắt á nh sáng kích thích 
á nh sáng phát quang có thể kéo dài một khoảng thời gian sau khi tắt á nh sáng kích thích 
Đ ặc đ iểm 
Ví dụ : Trên đ ầu cọc chỉ giới , biển báo giao thông có sơn xanh , đ ỏ , vàng , lục Đ ó là các chất lân quang có thời gian kéo dài vài phần mười giây . 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
C1: Tại sao sơn quét trên các biển báo giao thông hoặc trên đ ầu các cọc chỉ giới có thể là sơn phát quang mà không là sơn phản quang ( phản xạ á nh sáng )? 
ở đ ầu các cọc chỉ giới và biển báo giao thông là sơn phát quang , đ iều đ ó có lợi ở chỗ : nếu là á nh sáng phát quang th ì từ nhiều phía có thể thấy biển báo , cọc chỉ giới . Còn nếu là á nh sáng phản xạ th ì chỉ có thể nhìn thấy các vật đ ó theo phương phản xạ. 
? 
II. Đ ặc đ iểm của á nh sáng huỳnh quang 
I. Hiện tượng quang – phát quang 
BàI 32 : hiện tượng quang-phát quang 
 - Giải thích : 
Trạng thái bình thường 
Trạng thái kích thích 
hf hq 
hf kt 
 hf hq < hf kt 
Nguyên tử ( Phân tử ) 
( Bình thường ) 
hf kt 
Kích thích 
Va chạm 
Năng lượng giảm 
hf hq 
Bình thường 
- Đ ặc đ iểm : 
á nh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích : 
Kiến thức cần nhớ 
1.Hiện tượng quang-phát quang 
2.Huỳnh quang 
3.Lân quang 
4.ánh sáng huỳnh quang 
d.l à hiện tượng một số chất hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác . 
c.l à hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất lỏng và chất khí . 
a.l à hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài kh á lớn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất rắn. 
b.có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích . 
Hãy ghép phần bên trái với phần bên phải để đư ợc một câu đ úng ? 
Đáp án : 1-d 2-c 3-a 4-b 
Hiện tượng quang-phát quang là hiện tượng một số chất hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác 
Huỳnh quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất lỏng và chất khí . 
Lân quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài kh á lớn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở một số chất rắn. 
á nh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích 
củng cố – vận dụng 
Câu hỏi 1 : Trên áo của công nhân làm đư ờng hay dọn vệ sinh trên đư ờng thường có những đư ờng kẻ to bản , nằm ngang , màu vàng hoặc lục . 
Những đư ờng kẻ đ ó dùng để làm gì? 
Những đư ờng kẻ đ ó bằng chất liệu phát quang hay phản quang ? 
Đề xuất một thí nghiệm đơn giản để nhận biết những chất liệu đ ó là phát quang hay phản quang ? 
Đáp án: 
a. Các đư ờng kẻ này để báo hiệu cho người và phương tiện trên đư ờng . 
b. Các đư ờng kẻ này làm bằng chất liệu phát quang . 
c. Để nhận biết các đư ờng kẻ này làm bằng chất liệu phát quang hay phản quang : dùng đ èn pin thử tiền chiếu lên một chỗ trên đư ờng kẻ đ ó xem nó sáng lên màu gì? Nếu nó sáng lên màu vàng hay màu lục th ì đ ó là chất phát quang . 
Vận dụng 
Kiếnthức Cần nhớ 
Hiện tượng quang-phát quang là hiện tượng một số chất hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác . 
Huỳnh quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở các chất lỏng và khí . 
Lân quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài kh á lớn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở chất rắn. 
á nh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích . 
Câu hỏi 2 : Trong hiện tượng quang - phát quang , có sự hấp thụ á nh sáng để làm gì? 
	A. Để tạo ra dòng đ iện trong chân không . 
	B. Để làm cho vật phát sáng . 
	C. Để làm nóng vật . 
	D. Để làm thay đ ổi đ iện trở của vật . 
Vận dụng 
Kiếnthức Cần nhớ 
Hiện tượng quang-phát quang là hiện tượng một số chất hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác . 
Huỳnh quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở các chất lỏng và khí . 
Lân quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài kh á lớn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở chất rắn. 
á nh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích . 
Câu hỏi 3 : á nh sáng phát quang của một chất có bước sóng 500 nm. Hỏi nếu chiếu vào chất đ ó á nh sáng có bước sóng nào dưới đây th ì nó sẽ không phát quang ? 
	A. 300 nm 
	B. 400 nm 
	C. 480 nm 
	D. 600 nm 
Vận dụng 
Kiếnthức Cần nhớ 
Hiện tượng quang-phát quang là hiện tượng một số chất hấp thụ á nh sáng có bước sóng này để phát ra á nh sáng có bước sóng khác 
Huỳnh quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài rất ngắn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở các chất lỏng và khí . 
Lân quang là hiện tượng phát quang có thời gian kéo dài kh á lớn sau khi tắt á nh sáng kích thích.Nó thường xảy ra ở chất rắn. 
á nh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của á nh sáng kích thích 
Câu hỏi 4: 
Hãy chọn câu đ úng . 
Trong hiện tượng quang-phát quang , sự hấp thụ hoàn toàn một phôtôn sẽ đưa đ ến : 
A. Sự giải phóng một ê lectron tự do. 
B. Sự giải phóng một ê lectron liên kết . 
C. Sự giải phóng một cặp ê lectron vào lỗ trống . 
D. Sự phát ra một phôtôn khác . 
Vận Dụng 
Hãy chọn câu đ úng khi xét sự phát quang của một chất lỏng và một chất rắn. 
Câu 5: 
A.Cả hai trường hợp phát quang đ ều là huỳnh quang . 
B.Cả hai trường hợp phát quang đ ều là lân quang . 
C.Sự phát quang của chất lỏng là huỳnh quang , của chất rắn là lân quang . 
D.Sự phát quang của chất lỏng là lân quang,của chất rắn là huỳnh quang . 
Bài tập về nh à 
+ l àm các bài tập : 1 5 (T.165-SGK) 
32.1 32.10 (T.52-SBT) 
+Ôn lại cấu tạo nguyên tử đã học trong Hoá 10 
CHÚC CÁC EM HỌC THẬT TỐT!!!