Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 32: Hiện tượng quang. Phát quang (Chuẩn kiến thức)

10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
KiĨm tra bµi cị 
1/ Hiện tượng quang điện là gì ? 
Phát biểu định luật về giới hạn quang điện ? 
2/ Dùng bảng sau đây để trả lời câu hỏi 
ChÊt 
B¹c 
Đ ång 
KÏm 
Nh«m 
Canxi 
Natri 
Kali 
Xesi 
λ 0 ( μ m) 
0,26 
0,30 
0,35 
0,36 
0,75 
0,50 
0,55 
0,66 
 Ánh sáng cĩ bước sĩng 750nm cĩ thể gây ra hiện tượng quang điện ở chất nào dưới đây . 
A. Canxi .	B. Natri .	 C. Kali.	 D. Xesi 
A. Canxi 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
3/ Giíi h¹n quang ®iƯn cđa mçi kim lo¹i lµ 
A. B­íc sãng dµi nhÊt cđa bøc x¹ chiÕu vµo kim lo¹i ®ã mµ g©y ra ®­ỵc hiƯn t­ỵng quang ®iƯn. 
B. B­íc sãng ng¾n nhÊt cđa bøc x¹ chiÕu vµo kim lo¹i ®ã mµ g©y ra ®­ỵc hiƯn t­ỵng quang ®iƯn. 
C. C«ng nhá nhÊt dïng ®Ĩ bøt electron ra khái bỊ mỈt kim lo¹i ®ã. 
D. C«ng lín nhÊt dïng ®Ĩ bøt electron ra khái bỊ mỈt kim lo¹i ®ã. 
A. B­íc sãng dµi nhÊt cđa bøc x¹ chiÕu vµo kim lo¹i ®ã mµ g©y ra ®­ỵc hiƯn t­ỵng quang ®iƯn. 
KiĨm tra bµi cị 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
5 / Chän c©u §ĩng . 
Theo thuyết lượng tử ánh sáng th× n¨ng l­ỵng: 
A. cđa mäi ph«t«n ®Ịu b»ng nhau. 
B. cđa mét ph«t«n b»ng mét l­ỵng tư n¨ng l­ỵng. 
C. gi¶m dÇn khi ph«t«n ra xa dÇn nguån s¸ng. 
D. cđa ph«t«n kh«ng phơ thuéc vµo b­íc sãng. 
KiĨm tra bµi cị 
4/ Ph¸t biĨu néi dung cđa thuyÕt l­ỵng tư ¸ nh s¸ng ? 
B. cđa mét ph«t«n b»ng mét l­ỵng tư n¨ng l­ỵng 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
KiĨm tra bµi cị 
6/ Ph¸t biĨu nµo sau ®©y lµ ®ĩng khi nãi vỊ hiƯn t­ỵng quang ®iƯn? 
A) Lµ hiƯn t­ỵng hiƯn t­ỵng ªlectron bøt ra khái bỊ mỈt tÊm kim lo¹i khi cã ¸nh s¸ng thÝch hỵp chiÕu vµo nã. 
B) Lµ hiƯn t­ỵng hiƯn t­ỵng ªlectron bøt ra khái bỊ mỈt tÊm kim lo¹i khi tÊm kim lo¹i bÞ nung nãng. 
C) Lµ hiƯn t­ỵng hiƯn t­ỵng ªlectron bøt ra khái bỊ mỈt tÊm kim lo¹i bÞ nhiƠm ®iƯn do tiÕp xĩc víi mét vËt nhiƠm ®iƯn kh¸c. 
A) Lµ hiƯn t­ỵng hiƯn t­ỵng ªlectron bøt ra khái bỊ mỈt tÊm kim lo¹i khi cã ¸nh s¸ng thÝch hỵp chiÕu vµo nã. 
D) Lµ hiƯn t­ỵng hiƯn t­ỵng ªlectron bøt ra khái bỊ mỈt tÊm kim lo¹i do bÊt kú nguyªn nh©n nµo kh¸c. 
Sứa biển 
Biển báo giao thơng 
 Đom đĩm phát sáng 
Vật trang trí bằng đá ép 
Em hãy cho biết chúng cĩ đặc điểm gì chung ? 
CÓ THỂ PHÁT SÁNG 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
I / Hiện tượng quang - phát quang 
BÀI 32: 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
Huỳnh quang đỏ của cá mào cao ba vây , hoặc Enneapterygius pusillus , cĩ thể quan sát được qua bộ lọc màu đỏ ( bên phải ). Lồi cá này cĩ màu xám đục dưới ánh sáng tự nhiên . ( Ảnh : Nico Michiels et al). 
I / Hiện tượng quang - phát quang 
( Theo LiveScience , khoahoc.com.vn ) 
__________________ 
BÀI 32: 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
I / Hiện tượng quang - phát quang 
Tảo đá vơi , một lồi Amphiroa , phát huỳnh quang màu đỏ ( ảnh bên phải ). ( Ảnh : Nico Michiels et al) 
( Theo LiveScience , khoahoc.com.vn ) 
__________________ 
	 Huỳnh quang xuất hiện khi ánh sáng được hấp thụ ở một bước sĩng rồi phát ra ngay lập tức ở một bước sĩng khác . Trong trường hợp huỳnh quang đỏ , những con cá hấp thụ ánh sáng lục rồi tỏa ra ánh sáng đỏ .	 Michiels dự đốn rằng phát huỳnh quang màu đỏ là một hiện tượng phổ biến ở lồi cá nước sâu cũng như các lồi cá khác . Kể từ phát hiện đầu tiên cho đến nay, ơng đã phát hiện ra một số lồi phát ra ánh sáng khác ở Địa Trung Hải . (Theo LiveScience , khoahoc.com.vn ) 
BÀI 32: 
I / Hiện tượng quang - phát quang 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
Thế nào là hiện tượng quang - phát quang ? 
dd 
Fluorexêin 
Bức xạ tử ngọai 
Ánh sáng 
Màu lục 
1/ Khái niệm về sự phát quang : 
BÀI 32: 
I / Hiện tượng quang - phát quang 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
1/ Khái niệm về sự phát quang : 
Một số chất cĩ khả năng hấp thụ ánh sáng cĩ bước sĩng này để phát ra ánh sáng cĩ bước sĩng khác gọi là hiện tượng quang và phát quang. 
Chiếu chùm ánh sáng trắng vào con đại bàng bằng đá ép , thì thấy con đại bàng phát ra ánh sáng màu lục . 
Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng kích thích . 
Chùm ánh sáng màu lục là ánh sáng phát quang . 
Con đại bàng bằng đá ép là chất phát quang . 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
Chùm bức xạ tử ngoại chiếu vào bột phát quang ở thành trong của bóng đèn , thì thấy lớp bột phát quang ánh sáng trắng . 
Chùm bức xạ tử ngoại là ánh sáng kích thích . 
Chùm ánh sáng trắng là ánh sáng phát quang . 
Lớp bột phát quang là chất phát quang . 
BÀI 32: 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
Sự phát sáng của đom đĩm cĩ coi là hiện tượng quang phát quang khơng ? 
Hiện tượng 
hĩa - phát quang 
Phát quang catơt ở màn hình vơ tuyến 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
2/ Ví dụ :* Đèn neon phát quang ánh sáng trắng sau khi hấp thụ bức xạ tử ngọai . 
 * sự phát quang ở các biển báo giao thơng , cơng tắc điện . 
Nhận xét về thời gian phát quang ở 2 thí dụ trên sau khi tắt ánh sáng kích thích ?. 
3/ Đặc điểm của sự phát quang : Sự kéo dài thời gian phát quang sau khi tắt ánh sáng kích thích phụ thuộc vào chất phát quang 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
4. Huúnh quang vµ l©n quang : 
Huúnh quang 
L©n quang 
ChÊt ph¸t quang 
Mét sè chÊt láng vµ chÊt khÝ 
Mét sè chÊt r¾n 
§Ỉc ®iĨm 
¸nh s¸ng ph¸t quang bÞ t¾t rÊt nhanh sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch (thời gian phát quang dưới 
10-8 s ) 
¸nh s¸ng ph¸t quang cã thĨ kÐo dµi mét kho¶ng thêi gian sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch (thời gian ph¸t quang kháang vài phần mười gi©y 
THẢO LUẬN : Phân biệt hùynh quang và lân quang : 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
C1: T¹i sao s¬n quÐt trªn c¸c biĨn b¸o giao th«ng hoỈc trªn ® Çu c¸c cäc chØ giíi cã thĨ lµ s¬n ph¸t quang mµ kh«ng lµ s¬n ph¶n quang ( ph¶n x¹ ¸ nh s¸ng )? 
* Trên đầu các cọc chỉ giới và biển báo giao thông là sơn phát quang , điều đó có lợi ở chỗ : nếu là ánh sáng phát quang thì từ nhiều phía có thể thấy biển báo , cọc chỉ giới . Còn nếu là ánh sáng phản xạ thì chỉ có thể nhìn thấy các vật đó theo phương phản xạ . 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
II / Đặc điểm của ánh sáng huỳnh quang 
So sánh bước sĩng hùynh quang và bước sĩng kích thích ? 
Gợi ý : 
Nhận hf kt 
Phát ra hf hq 
Nguyên tử ( phân tử trạng thái bình thường ) 
Trạng thái kích thích 
Nguyên tử ( phân tử trạng thái bình thường ) 
Mất năng lượng do va chạm 
 hf hq < hf kt 
Ánh sáng huỳnh quang có bước sóng dài hơn bước sóng của ánh sáng kích thích . 
HIỆN TƯỢNG 
 QUANG - PHÁT QUANG 
BÀI 32: 
1.HiƯn t­ỵng  quang-ph¸t quang 
2.Huúnh quang 
3.L©n quang 
4. Ánh s¸ng huúnh quang 
d .l µ hiƯn t­ỵng mét sè chÊt hÊp thơ ¸ nh s¸ng cã b­íc sãng nµy ®Ĩ ph¸t ra ¸ nh s¸ng cã b­íc sãng kh¸c . 
c .l µ hiƯn t­ỵng ph¸t quang mà ánh sáng phát quang tắt rất nhanh sau khi t¾t ¸ nh s¸ng kÝch thÝch.Nã th­êng x¶y ra ë mét sè chÊt láng vµ chÊt khÝ . 
a .l µ hiƯn t­ỵng ph¸t quang cã thêi gian kÐo dµi kh ¸ lín sau khi t¾t ¸ nh s¸ng kÝch thÝch.Nã th­êng x¶y ra ë mét sè chÊt r¾n. 
b .cã b­íc sãng dµi h¬n b­íc sãng cđa ¸ nh s¸ng kÝch thÝch . 
1/H·y ghÐp phÇn bªn tr¸i víi phÇn bªn ph¶i ®Ĩ ®­ ỵc mét c©u ® ĩng ? 
1- d 
 2-c 
3-a 
 4-b 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
D. Sự phát ra photon khác. 
2/ Hãy chọn câu đúng 
Trong hiện tượng quang phát quang , sự hấp thụ hịan tịan một photon sẽ đưa đến : 
A Sự giải phĩng electron tự do . 
B Sự giải phĩng electron liên kết 
C Sự giải phĩng electron và lỗ trống . 
D Sự phát ra photon khác . 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
C . Sự phát quang của chất lỏng là hùynh quang , của chất rắn là lân quang . 
. 
3/ Hãy chọn câu đúng : 
Khi xét sự phát quang của một chất lỏng và một chất rắn . 
Cả hai trường hợp phát quang đều là hùynh quang . 
Cả hai trường hợp phát quang đều là lân quang . 
 Sự phát quang của chất lỏng là hùynh quang , của chất rắn là lân quang . 
Sự phát quang của chất lỏng là lân quang , của chất rắn là hùynh quang . 
§¸p ¸n: 
a. C¸c ®­ êng kỴ nµy ®Ĩ b¸o hiƯu cho ng­êi vµ ph­¬ng tiƯn trªn ®­ êng . 
b. C¸c ®­ êng kỴ nµy lµm b»ng chÊt liƯu ph¸t quang . 
c. §Ĩ nhËn biÕt c¸c ®­ êng kỴ nµy lµm b»ng chÊt liƯu ph¸t quang hay ph¶n quang : dïng ® Ìn pin thư tiỊn chiÕu lªn mét chç trªn ®­ êng kỴ ® ã xem nã s¸ng lªn mµu g×? NÕu nã s¸ng lªn mµu vµng hay mµu lơc th × ® ã lµ chÊt ph¸t quang . 
Kính chào các thầy cô và các em học sinh .