Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Bài 41: Cấu tạo vũ trụ - Trường THPT Võ Văn Tần

TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BÁN CÔNG VÕ VĂN TẦN 
 TAÄP THEÅ LÔÙP 12A 
KÍNH CHAØO QUYÙ THAÀY COÂ 
CAÁU TAÏO VUÕ TRUÏ 
Baøi 41 
 Thành phần cấu tạo chính là Mặt Trời , các hành tinh và các vệ tinh . 
I. Hệ Mặt Trời 
1. Mặt Trời 
- Là thiên thể trung tâm của hệ Mặt Trời . 
 RMặt Trời > 109 RTrái Đất 
 mMặt Trời = 333000 mTrái Đất 
- Là một quả cầu khí nóng sáng với 75%H và 23%He. 
- Là một ngôi sao màu vàng , nhiệt độ bề mặt 6000K.Trong lòng hàng chục triệu độ 
- Năng lượng bức xạ : W= 3,9.10 26 W 
- Nguồn gốc năng lượng : phản ứng tổng hợp hạt nhân hiđrô thành Heli . 
- Mặt Trời đóng vai trò quyết định đến sự hình thành , phát triển và chuyển động của hệ . Nó cũng là nguồn cung cấp năng lượng chính cho hệ . 
Mặt Trời có vai trò gì trong Hệ Mặt Trời ? 
Các số liệu về Mặt Trời . 
 Đường kính : d=1.400.000km 
 Thể tích : V= 1,41.10 km 3 
 Khối lượng : M= 1,99.1030kg 
 Khối lượng riêng : 1,41 kg/dm 3 
 Gia tốc trọng trường 274m/s 2 
 Chu kỳ tự quay quanh xích đạo : T= 25ngày. 
 Chu kỳ tự quay ở hai cực : T= 34 ngày . 
 Vận tốc trên quỹ đạo : 617,7km/s 
 Nhiệt độ ở bề mặt : T= 6000K 
 Nhiệt độ ở tâm : T= 15 triệu độ 
 Hằng số Mặt Trời :: 1,95 calo/cm3 
Khoảng cách từ mặt trời đến trái đất : (1 ñôn vò thieân vaên ) 
 d = 1đvtv = 15triệu km 
Thủy tinh 
Thủy tinh 
Thủy tinh 
Kim tinh 
Trái đất 
Hỏa tinh 
Thiên vương tinh 
Mộc tinh 
Thổ tinh 
Hải vương tinh 
2. Các hành tinh 
 Coù 8 haønh tinh 
Các hành tinh sắp xếp theo một trật tự xác định , chuyển động quanh Mặt Trời theo cùng một chiều , trùng với chiều quay của bản thân Mặt Trời quanh mình nó . Quỹ đạo của các hành tinh gần như những vòng tròn , ghiêng góc với nhau rất ít . Nên có thể coi hệ Mặt Trời có cấu trúc hình đĩa phẳng . 
Caùc haønh ñöôïc chia laøm hai nhoùm : 
* nhoùm Traùi ñaát vaø nhoùm Moäc tinh 
Xung quanh hành tinh có các vệ tinh là một thiên thể nhỏ . 
Phân biệt hành tinh và vệ tinh 
- Hành tinh là một thiên thể lớn quay xung quanh Mặt Trời 
- Vệ tinh là thiên thể nhỏ quay xung quanh hành tinh 
- Các tiểu hành tinh là những thiên thể có kích thước rất nhỏ chuyển động quanh Mặt Trời trên các quỹ đạo có bán kính từ 2,2 đến 3,6 đvtv , trung gian giữa bán kính quỹ đạo Hoả tinh và Mộc tinh . 
3. Các tiểu hành tinh 
Quỹ dạo Mộc tinh 
Quỹ dao Hỏa tinh 
a. Sao chổi : là những khối khí đóng băng lẫn với đá , có đường kính vài km, chuyển động xung quanh Mặt Trời theo những quỹ đạo hình elip rất dẹt mà Mặt Trời là một tiêu điểm . 
4. Sao chổi và thiên thạch 
 Sao chổi chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo xa maët trôøi , nhieät ñoä thaáp , caùc chaát trong sao bò ñoùng baêng heát , Khi chuyeån ñoäng treân phaàn quyõ ñaïo gaàn maët trôøi vaät chaát noùng saùng vaø bay hôi , ñaùm khí vaø buïi bò ñaåày daït veà phía ñoái dieän maët trôøi taïo thaønh caùi ñuoâi coù daïng nhö caùi choåi  
* Giải thích cái đuôi sao chổi 
b. Thiên thạch là những tảng đá chuyển động quanh Mặt Trời . 
Sao Băng 
a. Là một khối khí nóng sáng như Mặt Trời . 
b. Nhiệt độ ở trong lòng các sao lên đến hàng chục triệu độ trong đó xảy ra các phản ứng nhieät haïch 
c. Khối lượng của các sao trong khoảng từ 0,1 đến vài chục lần ( đa số là 5 lần ) khối lượng Mặt Trời . 
- Bán kính các sao biến thiên trong khoảng rất rộng .( sao chaét , sao keành ) 
d. Có những cặp sao có khối lượng tương đương nhau , quay xung quanh một khối tâm chung , đó là những sao đôi . 
e. Nhöõng sao ôû traïng thaùi bieán ñoåi raát maïnh : ñoä saùng ñoät nhieân taêng haèng vaïn haøng trieäu laàn xaûy ra vuï noå trong loøng caùc sao keøm theo phoùng ra doøng vaät chaát raát maïnh 
1. Các sao 
Punxa laø sao phaùt soùng voâ tuyeán raát maïnh , ñöôïc caáu taïo toøam baèng nôtron , quay raát nhanh quanh truïc 
Có những sao không phát sáng : punxa và lỗ đen . 
Hố đñen , hay coøn goïi laø Lỗ đñen vũ trụ , ñöôïc caáu taïo töø nôtron , gia toác troïng tröôøng lôùn , phoâton rôi vaøo ñoù laäp töùc bò huùt vaøo , hoá ñen khoâng böùc xaï soùng ñieän töø naøo 
f. Ngoài ra , còn có những “ đám mây ” sáng gọi là các tinh vân . 
a. Thiên hà là một hệ thống sao gồm nhiều loại sao và tinh vân . 
2. Thiên hà : 
b. Thiên hà gần ta nhất là thiên hà Tiên Nữ (2 triệu năm ánh sáng ). 
c. Đa số thiên hà có dạng xoắn ốc , một số có dạng elipxôit và một số ít có dạng không xác định . 
- Đường kính thiên hà vào khoảng 100.000 năm ánh sáng . 
3 . Các đám thiên hà : 
- Các thiên hà có xu huớng tập hợp với nhau thành đám . 
a. Hệ Mặt Trời là thành viên của một thiên hà mà ta gọi là Ngân Hà . 
b. Ngân Hà có dạng đĩa , phần giữa phình to, ngoài mép dẹt . 
- Đường kính của Ngân Hà vào khoảng 100.000 năm ánh sáng , bề dày chỗ phồng to nhất vào khoảng 15.000 năm ánh sáng . 
4. Thiên hà của chúng ta : Ngân Hà 
c. Hệ Mặt Trời nằm trên mặt phẳng qua tâm và vuông góc với trục của Ngân Hà , cách tâm khoảng cỡ 2/3 bán kính của nó . 
d. Ngân Hà có cấu trúc dạng xoắn ốc . 
Sao thần nông 
Sao bắc đẩu 
Sao tráng sĩ 
Sao nhân mã 
- Là những cấu trúc nằm ngoài các thiên hà , phát xạ mạnh một cách bất thường các sóng vô tuyến và tia X. 
5. Các quaza (quasar) 
Hãy chỉ ra cấu trúc không là thành viên của thiên hà : 
C. Quaza 
D. Hố đen 
A.Sao siêu mới 
B. Punxa 
Chúc Mừng Ban trả lời đúng ! 
Rất tiếc bạn đã sai ! 
C. 100.000năm ánh sáng 
D. 10.000.000 năm ánh sáng 
A.10.000năm ánh sáng 
B. 1.000.000năm ánh sáng 
Chúc Mừng Ban trả lời đúng ! 
Rất tiếc bạn đã sai ! 
Đường kính của một thiên hà khỏang bao nhiêu ? 
Ghép các phần A,B,C,D với các phần a,b,c,d tương ứng để được câu có nội dung đúng : 
 A.Thiên hà  B Punxa  
 C. Quaza .. D. Hố đen . 
a . Là sao không phát sáng , cấu tạo bởi chất có khối lượng riêng cực kỳ lớn đến nỗi nó hút cả phôton ánh sáng không cho thóat ra ngòai . 
b. Là hệ thống gồm các sao và các đám tinh vân . 
c. Là sao phát sóng vô tuyến mạnh , cấu tạo bằng nơ tron có từ trường mạnh và quay quanh một trục . 
d. Là một lọai thiên hà phát xạ mạnh một cách bất thường sóng vô tuyến và tia X . Nó có thể là một thiên hà mới hình thành . 
Xin chào 
Hẹn gặp lại