Bài giảng Vật lý 10 - Bài 10: Tính tương đối của chuyển động công thức cộng vận tốc

KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1 : Từ công thức gia tốc hãy suy ra công thức gia tốc hướng tâm theo vận tốc góc ?Câu 2 : Trong chuyển động tròn, gia tốc của chất điểm là gia tốc hướng tâm, đúng hay sai ? Giải thích ? Câu 3 : Thí dụ về tính tương đối của chuyển động ? TÍNH TƯƠNG ĐỐI CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐCCỦA CHUYỂN ĐỘNGBài 10I. TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG : I. TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG : Kết quả xác định vị trí và vận tốc của cùng một vật tùy thuộc hệ quy chiếu, vị trí (do đó quỹ đạo), vận tốc của một vật có tính tương đối. ABB’A’II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ Ta gọi : Hệ quy chiếu gắn với bờ sông : Hệ quy chiếu đứng yên. Hệ quy chiếu gắn với bè : Hệ quy chiếu chuyển động Vận tốc của người đối với hệ quy chiếu đứng yên : Vận tốc tuyệt đối. Vận tốc của người đối với hệ quy chiếu chuyển động : Vận tốc tương đối. Vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động đối với hệ quy chiếu đứng yên : Vận tốc kéo theo. ABB’A’II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 1 / Trường hợp người đi dọc từ cuối về phía đầu bè : AB’ : Độ dời của người đối với bờ: Độ dời tuyệt đối A’B’ : Độ dời của người đối với bè: Độ dời tương đối AA’ : Độ dời của bè đối với bờ: Độ dời kéo theo.  Độ dời của người đối với bờ là : AB’ = AA’ + A’B’ = A’B’ + AA’II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 1 / Trường hợp người đi dọc từ cuối về phía đầu bè : Chia cả hai vế cho t, ta có : II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 1 / Trường hợp người đi dọc từ cuối về phía đầu bè : Trong đó : + V1,3 : Vận tốc của người (1) đối với bờ (3) : Vận tốc tuyệt đối + V1,2 : Vận tốc của người (1) đối với bè ( 2 ) : Vận tốc tương đối. + V2,3 : Vận tốc của bè (2) đối với bờ (3) : Vận tốc kéo theo.AA’BB’II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 2 / Trường hợp người đi ngang trên bè từ mạn này sang mạn kia : BII. 2 / Trường hợp người đi ngang trên bè từ mạn này sang mạn kia : + AB’ là vectơ độ dời tuyệt đối của người đối với bờ.+ A’B’ là vectơ độ dời tương đối của người đối với bè.+ AA’ là vectơ độ dời kéo theo của bè đối với bờ.  Độ dời của người đối với bờ là : AB’ = AA’ + A’B’ AA’B’II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 2 / Trường hợp người đi ngang trên bè từ mạn này sang mạn kia :  Chia cả hai vế cho t, ta có : II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ 2 / Trường hợp người đi ngang trên bè từ mạn này sang mạn kia :  Trong đó : + V1,3 : Vận tốc của người (1) đối với bờ (3) : Vận tốc tuyệt đối + V1,2 : Vận tốc của người (1) đối với bè ( 2 ) : Vận tốc tương đối. + V2,3 : Vận tốc của bè (2) đối với bờ (3) : Vận tốc kéo theo.II. THÍ DỤ VỀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGƯỜI ĐI TRÊN BÈ  Ý Nghĩa : Vận tốc tuyệt đối của người đối với bờ bằng vận tốc tương đối của người đối với bè cộng với vận tốc kéo theo của bè đối với bờ. III. CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC Tại mỗi thời điểm, vectơ vận tốc tuyệt đối bằng tổng vectơ của vectơ vận tốc tương đối và vectơ vận tốc kéo theo. v1,3 = v1,2 + v2,3IV. BÀI TẬP VẬN DỤNG Một chiếc phà luôn luôn hướng mũi theo phương vuông góc với bờ sông chạy sang bờ bên kia với vận tốc 10 km/h đối với nước sông. Cho biết nước sông chảy với vận tốc 5 km/h. xác định vận tốc của phà đối với một người đứng trên bờ. V1,2V2,3V1,3 Vận tốc của phà đối với người đứng yên trên bờ có độ lớn v1,3 = 11,2 km/h, có phương hợp phương ngang một góc  = 63,430 Đáp số :