Bài giảng Vật lý 9 - Bài 23, Tiết 24: Từ phổ - Đường sức từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY GV : Ngô Thị Xuân Câu 2: Ở đâu có từ trường? Làm thế nào để nhận biết từ trường? Giải bài 22.3/50 Từ trường không tồn tại ở đâu ?Xung quang nam châm.Xung quanh dòng điện.Xung quanh điện tích đứng yên.Xung quanh Trái Đất .KIỂM TRA MIỆNGCâu 1: + Lực từ xuất hiện khi nào? Giải bài 22.1/50 Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào? Tạo với kim nam châm một góc bất kì.Song song với kim nam châm.Vuông góc với kim nam châm.Tạo với kim nam châm một góc nhọn. ĐÁP ÁN Câu 1: (10đ) - Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ .Bài 22.1/50 Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào? Tạo với kim nam châm một góc bất kì.Song song với kim nam châm.Vuông góc với kim nam châm.Tạo với kim nam châm một góc nhọn. Câu 2: (10đ) - Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có tồn tại từ trường- Dùng kim nam châm (gọi nam châm thử) để nhận biết từ trườngĐÁP ÁN NSGiải bài 22.3/50 Từ trường không tồn tại ở đâu ?a.Xung quang nam châm.b.Xung quanh dòng điện.c.Xung quanh điện tích đứng yên.d.Xung quanh Trái Đất .I. TỪ PHỔ:1. Thí nghiệm:TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ Bài 23 - Tiết 24 Thí nghiệm: Đặt tấm nhựa có mạt sắt lên trên thanh nam châm, gõ nhẹ quan sát hiện tượng và thảo luận các nội dung sau:1.Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?2.Mật độ các mạt sắt ở xa thanh nam châm như thế nào?C1. -Các mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. - Càng ra xa nam châm các đường này càng thưa dần.NSSNI. TỪ PHỔ:1. Thí nghiệm:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ 2. Kết luận:Nơi nào mạt sắt dày thì trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu .Càng xa nam châm từ trường càng yếu. Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm gọi là từ phổ. Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường. Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹSNI. TỪ PHỔ:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:Dùng bút vẽ đường cong các mạt sắt.SNDùng bút vẽ đường cong các mạt sắt ta được hình vẽ sau:Các đường cong mạt sắt này là các đường sức từ của nam châm thẳng. SNI. TỪ PHỔ:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:NSC2. SNTrên mỗi đường sức từ, kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định.I. TỪ PHỔ:II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:1. Vẽ đường sức từ:2. Chiều của đường sức từ:*Quy ước: Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức từ đó.Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ NSNS 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:SNSNI. TỪ PHỔ:II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:a. Vẽ đường sức từ:b. Chiều của đường sức từ:C3.Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.*Quy ước: Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức từ đó.Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ SSNSNN 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:SNNSI. TỪ PHỔ:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ II. ĐƯỜNG SỨC TỪ: 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:NS2. Kết luận: Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ. Cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia. Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm.NSSN Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày,nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa.Trên mỗi đường sức từ vừa vẽ hãy đặt một số nam châm thử. Quan sát, nhận xét sự sắp xếp của các kim nam châm.NSsN	TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤTNSC4.Cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Dựa vào đó, hãy vẽ các đường sức từ của nó.Nhận xét về dạng đườngsức từ ở khoảng giữa hai từ cực. Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ I. TỪ PHỔ:II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:III. VẬN DỤNG:C4: Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm hình chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau. I. TỪ PHỔ:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:NSIII. VẬN DỤNG:C5.Biết chiều một đường sức từ của thanh nam châm thẳng như hình bên. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm. A BC5. Đầu A của thanh nam châm là cực Bắc. Đầu B của thanh nam châm là cực nam NSI. TỪ PHỔ:Bài 23 - Tiết 24 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ II. ĐƯỜNG SỨC TỪ:SIII. VẬN DỤNG:C6. C6.Cho hình ảnh từ phổ của hai nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng. 141HỌC MÀ CHƠI - CHƠI MÀ HỌC 234562356141HỌC MÀ CHƠI - CHƠI MÀ HỌC 234562356BÊN NGOÀI THANH NAM CHÂM ĐƯỜNG SỨC TỪ CÓ CHIỀU NHƯ THẾ NÀO? RA BẮC VÀO NAM HÌNH ẢNH CÁC ĐƯỜNG MẠT SẮT XUNG QUANH NAM CHÂM GỌI LÀ GÌ? TỪ PHỔTRONG THÍ NGHIỆM TẠO RA TỪ PHỔ TẠI SAO NGƯỜI TA KHÔNG DÙNG MẠT ĐỒNG HAY MẠT KẼM? VÌ TÍNH CHẤT TỪ YẾU TRONG THÍ NGHIEÄM OXTET DAÂY DAÃN ÑAËT NHÖ THEÁ NAØO VÔÙI KIM NAM CHAÂM? SONG SONG 12CHỌN HÌNH ĐÚNG SĐXUNG QUANH DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN VÀ XUNG QUANH NAM CHÂM CÓ GÌ ? TỪ TRƯỜNG MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TỪ PHỔGóc vuông tinh vân rực đỏVành mũ giải ngân hà trên tia hồng ngoạiHamburger GomezQuả trứng tinh vânTừ phổ sao hoảNhững “chiếc nhẫn” của sao thổ* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: Bài 24: "Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua“ * Chuẩn bị: Đọc nội dung bài 24 - Quan sát hình 24.1- Tìm hiểu cách làm thí nghiệm hình 24/65(SGK). Nhận xét các đường mạt sắt trong dây dẫn có dòng điện chạy qua? - Dựa vào các thông tin trong SGK - Tìm hiểu từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của nam châm thẳng ?Tìm hiểu chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? Nêu dự đoán Quan sát hình vẽ 24.3/66(SGK) tìm hiểu quy tắc nắm tay phải. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC * Đối với bài học ở tiết học này : - Học thuộc ghi nhớ SGK/64; nội dung phần I và II trong bài đã ghi. - Đọc phần: Có thể em chưa biết ? - Làm BT 23.1 đến 23.4 SBT.           KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺGIỜ HỌC KẾT THÚC