Bài giảng Vật lý 9 - Bài 42: Thấu kính hội tụ

PHOØNG GÑ – ÑT THAØNH PHOÁ TUY HOØATRÖÔØNG TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ NGUYEÃN HÖÕU THOÏMOÂN VAÄT LYÙ- LÔÙP 9GIAÙO VIEÂN: NGUYEÃN VAÊN LÖÔNGTIEÁT BAØI 42: THAÁU KÍNH HOÄI TUÏKIEÅM TRA BAØI CUÕCâu hỏi : Hãy vẽ tia khúc xạ trong trường hợp : tia sáng truyền từ không khí sang thuỷ tinh . Nêu mối quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ .Không khí Thủy tinh NN’PQISI. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ:1. Thí nghiệm :C1 : Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta gọi nó là thấu kính hội tụ ?C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ.Tia loùTia tôùiHình 42.22. Hình dạng của thấu kính hội tụ : C3 : Em hãy tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ dùng trong thí nghiệm ?C3: Phần rìa của thấu kính hội tụ mỏng hơn phần giữa .a)b)c)d)Hình 42.3I. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏII. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏHình 42.2C4: Trong ba tia saùng tôùi thaáu kính, tia naøo qua thaáu kính truyeàn thaúng maø khoâng bò ñoåi höôùng?1. Truïc chính:II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏHình 42.2C4: Trong caùc tia tôùi vuoâng goùc vôùi maët thaáu kính hoäi tuï, coù moät tia loù truyeàn thaúng khoâng ñoåi höôùng. 1. Truïc chính:Tìm caùch kieåm tra tia saùng naøy tieáp tuïc truyeàn thaúng khi ñi qua thaáu kính.Duøng thöôùc thaúng ñeå kieåm tra1. Trục chính : Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính hội tụ, có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng . Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục chính (r) của thấu kính .Trục chínhrII. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ()II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏHình 42.22. Quang taâm:Chieáu caùc tia saùng baát kyø ñi qua giao ñieåm giöõa truïc chính vaø thaáu kính, quan saùt ñöôøng truyeàn cuûa caùc tia loù, ruùt ra nhaän xeùt. Trục chính của thấu kính hội tụ đi qua một điểm O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng . Điểm O gọi là quang tâm của thấu kính .2. Quang tâm : OTrục chínhrSII. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM,TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ()II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏHình 42.23. Tieâu ñieåm:C5: Quan saùt thí nghieäm cho bieát ñieåm hoäi tuï F cuûa chuøm tia loù naèm treân ñöôøng thaúng chöùa tia tôùi naøo?3.Tieâu ñieåm : Ñieåm hoäi tuï F naèm treân truïc chính cuûa thaáu kính.Trục chínhrII. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏF()II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏHình 42.23. Tieâu ñieåm:C6: Vaãn laøm thí nghieäm treân, nhöng chieáu chuøm tia tôùi vaøo maët beân kia cuûa thaáu kính thì chuøm loù coù ñaëc ñieåm gì?C6: Khi ñoù chuøm tia loù vaãn hoäi tuï taïi moät ñieåm khaùc treân truïc chính ( ñieåm F/ )3. Tiêu điểm : FOrF’II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÃU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm F nằm trên trục chính . Điểm đó gọi là tiêu điểm của thấu kính hội tụ và nằm khác phía với chùm tia tới . Một thấu kính có hai tiêu điểm F và F’ nằm về hai phía của thấu kính, cách đều quang tâm . 3. Tiêu điểm : FF’OrII. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM. TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ4. Tiêu cự : FF’OTiêu cựTiêu cựOF = OF’ = fKhoảng cách từ quang tâm đến một tiêu điểm gọi là tiêu cự của thấu kính .Nếu cho tia tới đi qua tiêu điểm của thấu kính thì thấy tia ló song song với trục chính .II. TRUÏC CHÍNH, QUANG TAÂM, TIEÂU ÑIEÅM, TIEÂU CÖÏ CUÛA THAÁU KÍNH HOÄI TUÏIII. VAÄN DUÏNGCâu 1 : Một thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính r, hai tiêu điểm F và F’, các tia tới 1, 2, 3 . Hãy vẽ tia ló của các tia này ?III. VAÄN DUÏNGCâu 2 : Thấu kính hội tụ là thấu kính có :A . Phần rìa mỏng hơn phần giữa .B . Phần rìa dày hơn phần giữa .C . Chùm tia tới song song chùm tia ló hội tụ .D . A và C đúng . 1) Baøi vöøa hoïc:Học phần ghi nhớ _ SGK _ trang 115Laøm baøi taäp 42.1 ñeán 42.4 SBTÑoïc tìm hieåu phaàn “ Coù theå em chöa bieát”HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC: 2) Baøi saép hoïc:Ñoïc tìm hieåu tính chaát aûnh cuûa thaáu kính hoäi tuï.