Bài giảng Vật lý 9 - Tiết 50: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

TRƯỜNG THCS PHÙ ĐỔNGTổ : Lý – Hóa - SinhKính chào quí thầy cô cùng tất cả các em học sinhTrình bày điểm của thấu kính phân kì. Nêu và vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt tới thấu kính phân kìBài cũTiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kìĐặt vật ở một vị trí bất kì trước thấu kính phân kì . Đặt màn hứng ở sát thấu kính. Từ từ đưa màn ra xa thấu kính và quan sát xem có ảnh trên màn hay không. Thay đổi vị trí của vật và làm tương tự như trênC1. Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vậtC2. Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ? Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vậtMuốn quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì, ta đặt vật trên đường truyền của chùm tia lóẢnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo, cùng chiều với vậtTiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vậtII.Cách dựng ảnh . C3. Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước hãy nêu cách dựng ảnh của một vật AB qua thấu kính phân kì, biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính. - Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính , ảnh này là điểm đồng qui khi kéo dài chùm tia ló.- Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính cắt trục chính tại A’, là ảnh của điểm A.- A’B’ là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì .C4.Trên hình 45.2 cho biết vật AB được đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kì có tiêu cự f = 12cm. Điểm A nằm trên trục chính và cách quang tâm O một khoảng OA = 24 cm Hãy dựng ảnh A’B’ của vât AB tạo bởi thấu kính đã cho Dựa vào hình vẽ, hãy lập luận để chứng tỏ rằng ảnh này luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kínhOF’..FABA’B’OF’..FABA’B’Khi tịnh tiến AB vuông góc với trục chính thì tại mọi vị trí, tia BI là không đổi , cho tia ló IK cũng không đổi. Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI. Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cựIKTiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vậtII.Cách dựng ảnh . III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kínhOF’..FABA’aB’IK..AA’OBB’F’FOF’..FABA’B’C5: Đặt vât AB trước một thấu kính có tiêu cự f = 12 cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ của AB. Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp: Thấu kính là hội tụ Thấu kính là phân kì.- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vậtVật AB trong khoảng tiêu cựTiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật.III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính- Ảnh ảo của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vậtIV. Vận dụng.II.Cách dựng ảnh . OF’..FABA’aB’C6 . Từ bài toán trên hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì có đặc điểm gì giống và khác nhau.Từ đó hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính là hội tụ hay phân kìẢnh ảo ở thấu kính hội tụ và phân kì:Giống nhau : cùng chiều với vật Khác nhau:+ Đối với thấu kính hội tụ thì ảnh lớn hơn vật ở xa thấu kính hơn vật.+ Đối với thấu kính phân kì thì ảnh nhỏ hơn vật và gần thấu kính hơn vật..AA’OBB’F’FOF’..FABA’B’Cho biết OF = f = 12 cm OA = d = 8 cm AB = h = 6 mm = 0,6 cmTính : OA’= ?; A’B’= ?ssB’..AA’OBF’FIMà OI = AB; A’F’ = OF’ + OA’ Từ (1) và (2)  OA.OF’+ OA.OA’= OA’.OF’ OA OF’= OA’( OF’ – OA) Vậy ảnh cách thấu kính một đoạn d’ = OA’ = 24 cmTừ (1) =>Vậy chiều cao của ảnh là 1,8 cm GiảiTa có:C7: Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao 6 mmOF’..FABA’B’ITa có OF = f = 12 cm OA = d = 8 cm AB = h = 6 mm = 0,6 cmTính : A’B’= ?; OA’ = ?Ta có :SS( 1)( 2)Nên: từ (1); (2) ta cóOA.OF – OA.OA’ = OA’.OF  OA.OF = OA’(OA + OF)OA’ = Mà OI = AB ; A’F = OF – OA’Vậy ảnh cách thấu kính phân kì một đoạn d’’= OA’ = 4,8cmTừ (1) => GiảiVậy chiều cao của ảnh h’ = 0,36 cmTiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật.III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính- Ảnh ảo của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vậtIV. Vận dụng.II.Cách dựng ảnh . OF’..FABA’aB’Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô cùng tất cả các em