Bài giảng Vật lý 9 - Tiết 60, Bài 53: Sự phân tích ánh sáng trắng

BÀI: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNGa) Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm lọc màu đỏb) Chiếu một chùm sáng đỏ qua một tấm lọc màu đỏc) Chiếu một chùm sáng đỏ qua một tấm lọc màu xanhHãy cho biết màu của ánh sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màu?d) Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm lọc màu xanhe) Chiếu một chùm sáng xanh qua một tấm lọc màu xanhg) Chiếu một chùm sáng xanh qua một tấm lọc màu đỏHãy cho biết màu của ánh sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màu?52.1. Trong số bốn nguồn sáng sau đây, nguồn nào không phát ánh sáng trắngA. Bóng đèn pin đang sáng.B. Bóng đèn ống thông dụngC. Một đèn LED.D. Một ngôi sao Hãy ghép mỗi phần a), b), c), d) với một phần thích hợp 1, 2, 3, 4 để được một câu có nội dung đúnga) Bút lade khi hoạt động thì phát ra ánh sángb) Chiếu ánh sáng trắng qua tấm kính màu xanh thì ta được ánh sángc) Ánh sáng do đèn pha ôtô phát ra là ánh sángd) Có thể tạo ra ánh sáng vàng bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua một tấm lọc màu 1. trắng2. xanh3. đỏ4. vàngTấm lọc màu có công dụng gì?A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu tấm lọc.B. Trộn màu ánh sáng truyền qua.C. Giữ nguyên màu ánh sáng truyền qua.D. Cả A, B, C đều đúng.A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu tấm lọc.Nhìn hoa cúc màu vàng qua kính lọc. Kết luận nào sau đây là đúng?A. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu đỏ	B. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu vàngC. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu khácD. Tuỳ thuộc kính lọc màu đặt gần hay xaC. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu khácBài 53Sự phân tích ánh sáng trắngTiết 60Ánh sáng trắngLăng kínhI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính1. Thí nghiệm 1C1:Hãy mô tả màu sắc của nhiều dải màu trong thí nghiệm ?+ Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng gì?+ Ánh sáng thu được sau lăng kính là ánh sáng gì?	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGÁnh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng trắng; sau lăng kính ta thu được một dải các màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.2. Thí nghiệm 2a)Ta thấy có vạch sáng đỏTa thấy có vạch sáng xanhI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kínhTiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGb)C2Mô tả hình ảnh quan sát được trong hai trường hợp a và b ?	Khi chắn khe bằng tấm lọc màu đỏ thì ta thấy có vạch đỏ; bằng tấm lọc màu xanh có vạch xanh, hai vạch này không cùng nằm một chỗ.	Khi chắn khe bằng tấm lọc nửa màu đỏ, nửa màu xanh thì ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau.I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kínhTiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG2. Thí nghiệm 2C3Em hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng, sai của hai ý kiến sau :Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng.SAIĐÚNGGiải thíchI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kínhTiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG2. Thí nghiệm 2C4	Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?	Trước lăng kính ta chỉ có một dải sáng trắng. Sau lăng kính ta thu được nhiều dải sáng màu. Như vậy, lăng kính đã phân tích từ dải sáng trắng nói trên ra nhiều dải sáng màu, nên ta nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng. I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính1. Thí nghiệm 1Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG3. Kết luậnI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính1. Thí nghiệm 1	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG2. Thí nghiệm 2Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính.II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD1. Thí nghiệm 3C5Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.	Ta thấy nhìn theo phương này, có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác.I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính.C6Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì ?Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào ?Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.Ánh sáng trắng Tùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng đi từ đĩa CD đến mắt ta có màu này hay màu kia. Trước khi đến đĩa CD, chùm sáng là chùm sáng trắng. Sau khi phản xạ trên đĩa CD, ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau đi theo các phương khác nhau. Vậy thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.1. Thí nghiệm 3II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CDI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính.III. Kết luận chung II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CDI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính.Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.IV. Vận dụngC7C8Có thể coi tấm lọc các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?Thí nghiệm SGKMô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.C9Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng.ĐƯỢC	Tiết 60 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNGIII. Kết luận chung (SGK)II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CDI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kínhCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính.Giải thích C8: Phần nước nằm giữa mặt gương và mặt nước tạo thành một lăng kính bằng nước. Xét một dải sáng trắng hẹp phát ra từ mép của vạch đen trên trán, chiếu đến mặt nước. Dải sáng này khúc xạ vào trong nước, phản xạ trên gương, trở lại mặt nước, lại khúc xạ ra ngoài không khí và đi vào mắt người quan sát. Dải sáng này coi như đi qua lăng kính nước nói trên, nên nó bị phân tích ra thành nhiều dải sáng màu sắc như cầu vồng. Do đó khi nhìn vào phần gương ở trong nước ta sẽ không thấy vạch đen mà thấy một dải nhiều màu.Ghi nhớCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.	Bản thân lăng kính là một khối thủy tinh trong suốt không màu, nên nó không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được.	Nếu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm tia sáng thì tại sao chỗ này chỉ nhuộm màu xanh, chỗ kia chỉ nhuộm màu đỏ? Trong khi đó các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có tính chất hoàn toàn giống nhau.	Như vậy chỉ có ý kiến thứ hai là đúng.Ánh sáng trắngLăng kínhNhôù laøm baøi taäp ñaày ñuû Chuùc caùc em hoïc taäp toát !