Bài giảng Vật lý Lớp 11 nâng cao - Tiết 20: Định luật Ôm đối với các loại mạch điện. Mắc các nguồn điện thành bộ

Kiểm tra bài cũ . 
Câu 1 . Phát biểu và viết biểu thức đ ịnh luật Ôm đ ối với toàn mạch ? 
á p dụng : Cho đoạn mạch nh ư hình vẽ ( H.a ). 
Đ iền số thích hợp vào dấu “ ? ” ? 
Viết biểu thức đ ịnh luật Ôm cho các đoạn mạch sau ( H.b & H.c )? 
B 
B 
A 
E , r 
A 
E , r 
I 
I 
H. b 
H. c 
9V, ?  
9 
0,9A 
H. a 
Tiết 20 
Đ ịnh luật Ôm đ ối với các loại mạch đ iện . 
Mắc các nguồn đ iện thành bộ (T 1 ) 
1. Đ ịnh luật Ôm đ ối với đoạn mạch chứa nguồn đ iện . 
a. Thí nghiệm khảo sát . 
Sơ đồ thí nghiệm nh ư hình vẽ . 
?. Nêu tác dụng của các dụng cụ trong sơ đồ ? 
* A: Đo cường độ dòng đ iện trong mạch. 
* V: Đo HĐT 2 cực của nguồn (HĐT mạch ngoài ) 
* Biến trở R: Thay đ ổi tổng trở mạch ngoài . 
E , r 
K 
I 
R 0 
R 
V 
A 
B 
A 
Kết qu ả thí nghiệm . 
Bảng kết qu ả thí nghiệm . 
? Nhận xét kết qu ả thí nghiệm ? 
I(A) 
0,00 
0,10 
0,20 
0,30 
0,40 
0,50 
U(V) 
1,50 
1,45 
1,39 
1,35 
1,29 
1,25 
I(A) 
U(V) 
1,5 
0 
0,1 
0,2 
0,3 
0,4 
0,5 
1,25 
Từ kết qu ả thí nghiệm em hóy thiết lập mối liờn hệ giữa U AB ,I, E ,r 
 Viết biểu thức đ ịnh luật Ôm cho đoạn mạch sau ? 
A 
E , r 
I 
B 
R 
A 
E , r 
I 
B 
R 
2. Đ ịnh luật Ôm đ ối với đoạn mạch chứa máy thu . 
Cho mạch đ iện nh ư hình vẽ . 
Thiết lập biểu thức định luật ễm cho mạch điện ? 
Gợi ý: Cụng của dũng điện sinh ra ở đoạn mạch ? 
Điện năng tiờu thụ của mỏy thu và nhiệt lượng tỏa ra trờn vật dẫn R ? 
Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng ta cú biểu thức gỡ ? 
A 
E p , r p 
I 
B 
R 
Biểu thức đ ịnh luật Ôm đ ối với đoạn mạch chứa máy thu . 
	U AB = V A - V B = E p + I p (r+R ) 
	Hay: 
Trong trường hợp này dòng đ iện đi vào cực dương , đi ra cực âm. 
U AB - E p 
Viết các biểu thức đ ịnh luật Ôm cho các đoạn mạch trên ? 
H.a : 
U AB = V A - V B = I AB (r+R ) - E 
( Dòng đ iện đi từ cực âm sang cực dương của nguồn ) 
H.b : 
U AB = V A - V B = I AB (r+R ) + E . 
( Dòng đ iện đi từ cực dương sang cực âm của nguồn ) 
A 
E , r 
A 
E , r 
I 
I 
H. a 
H. b 
B 
B 
R 
R 
Đi theo chiều lấy HĐT, nếu gặp cực dương của nguồn trước th ì Sđđ E đư ợc lấy dấu dương . 
Cũng đi theo chiều lấy HĐT nếu dòng đ iện cùng chiều th ì tổng độ giảm đ iện thế I(R+r ) đư ợc lấy dấu dương . 
Bài tập về nhà : Viết biểu thức định luật ễm tổng quỏt  
á p dụng . 
Câu 1. Biểu thức nào sau đây là đ úng với đoạn mạch nh ư hình vẽ : 
A. U AB = E + I(R+r ) 
B. U AB =- E + I(R+r ) 
C. U BA = E - I(R+r ) 
D. U AB =- E - I(R+r ) 
A 
E , r 
I 
R 
B 
Câu 2 . Cho mạch đ iện nh ư hình vẽ . E 1 =6V, r 1 =r 2 =1 , E 2 =12V, R=4 ,U AB =6V 
* Viết biểu thức đ ịnh luật Ôm cho mạch? Tính CĐDĐ ? 
* Cho biết đâu là nguồn đ iện và đâu là máy thu ? Vì sao ? 
A 
E 2 , r 2 
R 
E 1 , r 1 
B 
E ,r 
E p ,r 
Chỳ ý:Khi viết cụng thức định luật thỡ phải biết chiều dũng điện khi đú ta lấy U theo chiều dũng điện và đối với E thỡ cần để ý nếu dũng điện đi ra ở cực dương thỡ ta lấy dấu cộng cũn nếu dũng điện đi vào cực dương thỡ ta lấy dấu trừ 
U AB + E 
I 
r 
= 
+ r p + R 
U AB + E - E p 
I 
c. Kết luận 
Ta có : 
U AB = V A -V B = E - Ir 
 Hay: E 
 Là biểu thức đ ịnh luật Ôm đ ối với đoạn mạch chứa nguồn đ iện . 
 Trường hợp này dòng đ iện đi ra cực dương đi vào cực âm. 
E - U AB 
Quy tắc viết biểu thức HĐT hai đ ầu đoạn mạch chứa nguồn . 
Đi theo chiều lấy HĐT, nếu gặp cực dương của nguồn trước th ì Sđđ E đư ợc lấy dấu dương . 
Cũng đi theo chiều lấy HĐT nếu dòng đ iện cùng chiều th ì tổng độ giảm đ iện thế I(R+r ) đư ợc lấy dấu dương . 
Tổng quát  U AB = V A - V B = I AB (r+R )- E  ( Dòng đ iện đi từ cực âm sang cực dương của nguồn )    
U AB = V A - V B = I AB (r+R ) + E . 
( Dòng đ iện đi từ cực dương sang cực âm của nguồn ) 
 E là gi á trị đại số . 
U AB + E 
Trong biểu thức đ ịnh luật Ôm tổng quát : 
Dấu của E lấy nh ư thế nào ? 
E lấy dấu “+” nếu d òng đ iện đi từ cực âm sang cực dương của nguồn 
E lấy dấu “-” nếu d òng đ iện đi từ cực dương sang cực âm của nguồn 
U AB + E