Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Tiết 51: Sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh

VẬT LÍ 9Những tấm hình đẹp này do đâu mà có? Từ cuối thế kỷ XI, con người đã sử dụng một loại máy ảnh thô sơ được gọi là "hộp tối". Vào năm 1888 xuất hiện những chiếc máy ảnh hiện đại của hãng Eastman Dry Play and Film. Từ đó đến nay chiếc máy ảnh không ngừng được cải tiến theo chiều hướng đẹp, gọn nhỏ, thuận tiện hơn và được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới... Nhưng dù máy ảnh có hiện đại đến đâu cũng không thể thiếu được một bộ phận quan trọng, đó là vật kính.TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:Máy ảnh là dụng cụ dùng để làm gì ?Máy ảnh là dụng cụ dùng để thu ảnh của vật mà ta muốn chụp trên phim.Bộ phận quan trọng của máy ảnh là gì?Bộ phận quan trọng của máy ảnh là vật kính , buồng tối và có chỗ đặt phim.I- Cấu tạo máy ảnh:Quan sát mô hình máy ảnh và đối chiếu với hình vẽ bổ dọc của máy ảnh để chỉ ra đâu là vật kính, buồng tối và vị trí của phim.Hình 47.3Vật kính Buồng tối PhimTIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHTIẾT 53: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnhTại sao phải có buồng tối?Buồng tối để không cho ánh sáng ngoài lọt vào, chỉ có ánh sáng của vật sáng truyền vào tác động lên phim và để tạo khoảng cách thích hợp từ vật kính tới phim.Hình 47.3Vật kính là thấu kính gì ? Vật kính là thấu kính hội tụ. Vị trí của ảnh phải nằm trên bộ phận nào của máy ảnh?Vị trí của ảnh phải nằm trên phim.phimTIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:Máy ảnh là dụng cụ dùng để thu ảnh của vật mà ta muốn chụp trên phim.Bộ phận quan trọng của máy ảnh là vật kính , buồng tối và có chỗ đặt phim.Vật kính là thấu kính hội tụ.TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:MCửa sậpMàn chắnChú ý: Ngoài ra trong các máy ảnh thông dụng còn có: màn chắn, cửa sập.Hình 47.3TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:Hình 47.3Vật kính Buồng tối Hướng vật kính của máy ảnh mô hình về phía một vật ở ngoài sân trường hoặc cửa kính của phòng học, đặt mắt sau tấm kính mờ để quan sát ảnh của vật này.Đặt vật sáng trước máy ảnh sao cho ảnh ở trên tấm kính mờ đặt ở vị trí của phim, ảnh này có đặc điểm gì ?TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh: Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trong máy ảnh:1. Trả lời câu hỏiC1: ảnh của một vật trên tấm kính mờ (đóng vai trò của phim) là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? To hơn hay nhỏ hơn vật.Trả lời : ảnh của một vật trên tấm kính mờ (đóng vai trò của phim) là ảnh thật, ngược chiều với vật và nhỏ hơn vật.Thâú kínhVậtMàn chắn Tiêu cựảnhBộ phận đóng mở ở ống kínhTIẾT 53: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh: Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trong máy ảnh:Chú ý: ở máy ảnh bình thường thì ảnh nhỏ hơn vật, còn máy ảnh điện tử chụp những vật nhỏ như côn trùng, bông hoa...thì ảnh to hơn vật.TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh: Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II-Ảnh của một vật trong máy ảnh:1. Trả lời câu hỏiC2: Hiện tượng nào em quan sát được chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ?Thâú kínhVậtMàn chắn Tiêu cựảnhBộ phận đóng mở ở ống kínhTrả lời: Hiện tượng thu được ảnh thật của vật thật chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ.TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh: Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trên phim:1- Trả lời câu hỏi2- Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnhC3: Vẽ ảnh của một vật có dạng một đoạn thẳng, đặt vuông góc với trục chính của vật kính (hình 47.4). Trong hình này: AB là vật, O là quang tâm của vật kính, PQ là vị trí đặt phim, khoảng cách từ vật đến vật kính là 2m từ phim đến vật kính là 5 cm. (Hình vẽ không cần đúng tỉ lệ).ABOPQHình 47.4TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:II- Ảnh của một vật trong máy ảnh:2-Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnh Vẽ ảnh của vật AB như sau: +Kẻ tia sáng từ B qua quang tâm truyền thẳng tới cắt phim PQ tại ảnh B’ của B.+Từ B’dựng B’A’ vuông góc với trục chính tại A’. Thì A’B’ là ảnh của AB tạo bởi vật kính.ABOA’B’PQ1- Trả lời câu hỏiTIẾT 53: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:1. Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim.2. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trên phim1- Trả lời câu hỏi2- Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnhABOA’B’PQC4: Dựa vào hình vẽ hãy tính tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật để khẳng định những nhận xét của em trong C1.Trả lời câu C4:Vậy vật lớn gấp 40 lần ảnh của nóVìΔA’B’O ΔABOTóm tắt: AO = 2m= 200 cmA’O = 5 cm.A’B’/ AB = ?TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh:1. Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim.2. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trên phim:1- Trả lời câu hỏi:2- Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnh:3- Kết luận:Ảnh trên phim là ảnh thật, nhỏ hơn vật và ngược chiều với vật.TIẾT 51: SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNHI- Cấu tạo máy ảnh: Mỗi máy ảnh có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.II- Ảnh của một vật trên phimẢnh trên phim là ảnh thật, nhỏ hơn vật và ngược chiều với vật.ABOA’B’PQIII- Vận dụng:C6: Một người cao 1,6m được chụp ảnh và đứng cách vât kính của máy ảnh là 3m. Phim cách vật kính là 6cm. Hỏi ảnh người ấy trên phim cao bao nhiêu cm?AB = 1,6m = 160 cmOA =3m =300 cmOA’ =6 cmTóm tắt C6:Tính A’B’ =?Ảnh người ấy trên phim cao 3,2 cm.Trả lời C6 : VìΔA’B’O ΔABO300BÀI TẬP: HÃY GHÉP MỖI THÀNH PHẦN 1,2,3,4,5 VỚI MỘT THÀNH PHẦN A,B,C,D,E ĐỂ THÀNH MỘT CÂU ĐÚNG.4) Nếu vật kính của máy ảnh là thấu kính phân kỳ thìMáy ảnh thông thường là một dụng cụ dùng để2)Vật kính của máy ảnh là3) Phim trong máy ảnh dùng để5)Vật kính của máy ảnh mà người ta thường dùng có tiêu cự ngắn đểa) Một thấu kính hội tụb) Thu ảnh của vật mà ta muốn chụp lên phimc) không tạo được ảnh thật trên phimd) Ghi lại hình ảnh vật muốn chụpe) máy ảnh được gọn nhẹMáy ảnh mà ta nói đến trong bài này là máy ảnh thông dụng. Để chụp những vật ở xa như một con sư tử, một con báo mà vẫn muốn có một bức ảnh to và đẹp, ta phải dùng một loại vật kính đặc biệt gọi là vật kính chụp xa.CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT Để chụp một cảnh rộng như cảnh một cuộc mít tinh trên một quảng trường lớn, ta phải dùng một máy ảnh có vật kính đặc biệt gọi là vật kính chụp rộng.CÓ THỂ EM CHƯA BIẾTCÓ THỂ EM CHƯA BIẾTỞ những máy ảnh thường dùng hiện nay, vật kính có đường rìa không đầy 1 cm. Những vật đứng cách máy từ 1,5m trở ra đều cho ảnh rõ nét trên phim; do đó, khi chụp ảnh không cần điều chỉnh máy. Ở những máy ảnh “cơ” mà thợ chụp ảnh thường dùng, vật kính có đường rìa đến 3cm. Muốn chụp ảnh rõ nét trên phim, người ta phải điều chỉnh máy, làm thay đổi khoảng cách từ vật kính đến phim.CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT Máy ảnh hiện đại nhất hiện nay là máy ảnh kĩ thuật số. Khi chụp ảnh thì ảnh được ghi trên một cái “card”, đóng vai trò như một cái đĩa mềm của máy vi tính. Nhờ đó ta có thể xem ảnh ngay sau khi chụp bằng cách đưa tín hiệu đã thu lên chiếc màn hình tí hon gắn trên máy, hoặc đưa lên màn ảnh lớn nếu kết nối máy ảnh với một máy vi tính hay một máy chiếu video.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Ôn lại kiến thức từ bài 33 đến bài 47 .Chuẩn bị tốt cho tiết ôn tập sau Làm bài tập 47 SBT.22 Học thuộc phần ghi nhớ.TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT.CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM THAM GIA TIẾT HỌC NÀY.KIỂM TRA BÀI CŨCâu 1: Nêu cách dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ? (Vật AB đặt vuông góc với trục chính của thấu kính, A nằm trên trục chính).Trả lời: -Dựng ảnh B’ của B bằng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt. -Từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A’ của A. Khi đó A’B’ là ảnh cần dựng.Câu 2: Dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu kính hội tụ trong hình vẽ sau:Trả lời:OFF’AB>B’>>>>>A’