Bộ đề khảo sát thi vào lớp 10 môn: Ngữ văn

/ Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải không ạ?”
 (Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
Câu 2.(0,5 điểm)
Tìm thành phần gọi - đáp trong câu ca dao sau và cho biết lời gọi - đáp đó hướng đến ai?
Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn.
Câu 1.(1,0 điểm)
Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hi vọng” với “con đường” trong các câu sau:
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng tghì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
 (Lỗ Tấn, Cố hương)
Câu 4.(2,0 điểm)
Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi ?
 (Ca dao)
Tại sao tác giả dân gian không nói cô gái múc nước mà lại nói “múc ánh trăng vàng”? Hình ảnh cô gái “múc ánh trăng vàng đổ đi” gợi cho em những cảm gáic gì về vẻ đẹp của người lao động và của tâm hồn người lao động?
Câu 5.( 5,0 điểm)
Phân tích truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân (Ngữ văn 9, tập 1, NXB GD năm 2005)
Đề thi khảo sát vào lớp 10 - đề số 16
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1.(1,0 điểm)
Tìm câu mang hàm ý và cho biết nội dung của câu mang hàm ý đó?
Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họa và cô gái:
- Đây, tôi giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của yên Sơn nhà anh.
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Câu 2.(1,0 điểm)
Trong hai trường hợp (a và (b) sau đây, trường hợp nào có hiện tượng từ nhiều nghĩa, trường hợp nào có hiện tượng từ đồng âm? Vì sao?
a/ Từ lá, trong:
 Khi chiếc lá xa cành
 Lá không còn màu xanh
 (Hồ Ngọc Sơn, Gửi em dưới quê làng)
Và trong: Công viên là lá phổi xanh của thành phố.
 (SGK Ngữ văn 9, trang 124)
b/ Từ đường, trong:
 Đường ra trận mùa này đẹp lắm
 (Phạm Tiến Duật, Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây)
Và trong: Ngọt như đường.
Câu 3.(1,0 điểm)
Theo em, vì sao nhà văn Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két lại đặt tên cho văn bản của mình là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình?
Câu 4.(2,0 điểm)
Trong bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy có hai câu thơ:
Ta đi trọn kiếp con người,
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.
a/ Hai câu thơ trên gợi cho em nghĩ tới bài thơ nào của nhà thơ Chế Lan Viên (cũng nói về tình mẫu tử) trong SGK Ngữ văn 9?
b/ Trong bài thơ của Chế Lan Viên cũng có hai câu thơ mang tính triết lí cao nói về tình mẹ thiêng liêng, sâu nặng. Chép và nêu cảm nhận về nội dung hai câu thơ đó.
Câu 5.(5,0 điểm)
Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê (Ngữ văn 9, tập 2)
Đề thi khảo sát vào lớp 10 - đề số 17
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1.(1,0 điểm)
Mở đầu bài thơ Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận viết:
 Mặt trời xuống biển như hòn lửa
 Sóng đã cài then, đêm sập cửa
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Em hãy giới thiệu một vài nét về tác giả Huy Cận và bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
Câu 2.(1,0 điểm)
Trong các trường hợp sau, trường hợp nào từ “chân” được dùng theo nghĩa gốc, trường hợp nào được dùng theo nghĩa chuyển? Phương thức chuyển nghĩa (nếu có) ở đây là gì?
a/ Đề huề lưng túi gió trăng,
Sau chân theo một vài thằng con con. (Nguyễn Du, Truyện Kiều)
b/ Năm em học sinh lớp 9A có chân trong đội tuyển của trường đi dự “Hội khỏe Phù Đổng.”
c/ Dù ai nói ngả nói nghiêng,
Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân. (Ca dao)
d/ Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. (Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Câu 3.(1,5 điểm)
Đọc hai câu thơ sau:
 Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
 Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
 (Viễn Phương, Viếng lăng Bác)
Từ “mặt trời” trong câu thơ thứ hai được sử dụng theo phép tu từ từ vựng nào? Có thể coi đây là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành từ nhiều nghĩa được không? Vì sao ?
Câu 4.(1,5 điểm)
Đọc truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, hẳn các em còn nhớ: 
Khi được mời lên nhà anh thanh niên, họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
Nhưng rồi, sau những câu chuyện anh kể, những việc anh làm, họa sĩ lại nghĩ: “Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài. mặc dù vậy, ông đã chấp nhận sự thử thách”.
Hãy viết một đoạn văn phân tích nhân vật ông họa sĩ trong tác phẩm và có dựa vào nội dung thông tin đã cho ở trên. 
Câu 5.(5,0 điểm)
Phân tích hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê (Ngữ văn 9, tập 2)
Đề thi khảo sát vào lớp 10 - đề số 18
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1.(0,75điểm)
Đọc đoạn trích sau:
Đứa bé nghe tiếng rao, bỗng dưng cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây.”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này.”.
 (Thánh Gióng)
Phân tích từ xưng hô mà cậu bé dùng để nói với mẹ mình và với sứ giả. Cách xưng hô như vậy nhằm thể hiện điều gì?
Câu 2.(1,5 điểm)
Trong các trường hợp sau, trường hợp nào từ “tay” được dùng theo nghĩa gốc, trường hợp nào được dùng theo nghĩa chuyển? Phương thức chuyển nghĩa (nếu có) ở đây là gì?
 a/ Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. (Chính Hữu)
 b/ Một tay gây dựng cơ đồ,
 Bấy lâu bể Sở, sông Ngô tung hoành. (Nguyễn Du)
 c/ Tập tầm vông, tay không tay có
 Tập tầm vó, tay có tay không (Đồng dao)
 d/ Được lời như cởi tấm lòng,
 Giở kim thoa với khăn hồng trao tay. (Nguyễn Du)
 e/ Cũng nhà hành viện xưa nay,
 Cũng phường bán thịt cũng tay buôn người. (Nguyễn Du)
 g/ Tay ta tay búa, tay cày
 Tay gươm, tay súng dựng xây nước nhà. (Tố Hữu)
Câu 3.(0,75 điểm)
Xác định biện pháp tu từ nổi bật trong đoạn văn sau:
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
 (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
Câu 4.(2,0 điểm)
Cảm nhận củ em về vẻ đẹp của khung cảnh ngày xuân qua bốn câu thơ đầu của đoạn trích Cảnh ngày xuân (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du):
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đẫ ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Câu 5.(5,0 điểm)
Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận (SGK Ngữ văn 9, tập 1, NXBGD năm 2005)
Đề thi khảo sát vào lớp 10 - đề số 19
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1.(1,0 điểm)
Bộ phận in đậm trong các câu sau là thành phần gì?
a/ Ăn thì ăn những miếng ngon
Làm thì chọn việc cỏn con mà làm (Ca dao)
b/ Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về (Hữu Thỉnh, Sang thu)
c/ Mèo, nhà tôi có hai con.
d/ Nhà, bà ấy có hàng dãy ở phố. Ruộng, bà ấy có hàng trăm mẫu ở nhà quê.
Câu 2.(1,0 điểm)
Chỉ ra phép lặp từ ngữ và phép thế để liên kết câu trong đoạn trích sau đây:
- Họa sĩ nào cũng đến Sa Pa! ở đấy tha hồ viết. Tôi đi đường này ba mươi năm. Trước Cách mạng tháng Tám, tôi chở lên chở về mãi nhiều họa sĩ như bác. Họa sĩ Tô Ngọc Vân này, họa sĩ Hoàng Kiệt này
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 
Câu 3.(1,0 điểm)
Xác định biệ pháp tu từ nổi bật trong đoạn thơ sau:
 Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa
 Tia nắng tía nhảy hoài trong ruộng lúa
 Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh
 Đồi thoa son nằm trong ánh bình minh
 (Đoàn Văn Cừ, Chợ tết )
Câu 4.(2,0 điểm)
Viết đoạn văn trình bày cảm nhận và suy nghĩ của em về đoạn kết trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu:
 Đêm nay rừng hoang sương muối
 Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tơí
 Đầu súng trăng treo
Câu 5.(5,0 điểm)
Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt:
 Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
 Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
 Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...
 Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
 Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ 
 Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
 Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
 Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
 Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
 Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ 
 Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
Đề thi khảo sát vào lớp 10 - đề số 20
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1.(1,0 điểm)
Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đậm vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào?
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
 (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b/ Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
c/ Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Câu 2.(1,0 điểm)
Trong các từ vai, miệng, chân, tay, đầu ở đoạn thơ, từ nào được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển? Phương thức chuyển nghĩa (nếu có) là phương thức gì?
 áo anh rách vai
 Quần tôi có vài mảnh vá
 Miệng cười buốt giá
 Chân không giày.
 Thương nhau tau nắm lấy bàn tay.
 Đêm nay rừng hoang sương muối
 Đứng canhị bên nhau chờ giặc tới
 Đầu súng trăng treo.
 (Chính Hữu, Đồng chí)
Câu 3.(1,0 điểm)
Giới thiệu một vài nét về tác giả Phạm Tiến Duật và tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
Câu 4.(2,0 điểm)
Cho ba câu thơ sau:
 Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
 Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
 Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...
 (Bằng Việt, Bếp lửa)
a/ Vì sao ở hai câu thơ dưới tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”?
b/ “Ngọn lửa” ở đây có ý nghĩa gì? Những câu thơ trên được hiểu như thế nào?
c/ Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ trên.
Câu 5.(5,0 điểm)
Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương (SGK Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục năm 2005)