Bồi dưỡng năng lực tự quản cho học sinh trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngòai giờ lên lớp

 1 
BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỰ QUẢN CHO HỌC SINH 
TRONG VIỆC TỔ CHỨC CÁC HOẠT ðỘNG 
GIÁO DỤC NGÒAI GIỜ LÊN LỚP 
 Phạm Phúc Tuy 
Khoa CBQL & Nghiệp vụ 
Trường CðSP Bình Dương 
HðGDNGLL là một trong ba họat ñộng quan trọng, là bộ phận hợp thành 
của quá trình giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục – ñào tạo của nhà 
trường: 
 + Họat ñộng dạy-học trên lớp 
 + Họat ñộng giáo dục ngòai giờ lên lớp 
 + Họat ñộng giáo dục lao ñộng kỹ thuật, hướng nghiệp và dạy nghề 
HðGDNGLL góp phần hình thành cho học sinh ý thức XH, lối sống, nếp 
sống, biết xử lý tốt các mối quan hệ XH; Củng cố,mở rộng,phát triển,nâng cao 
hiệu qủa những tri thức, thái ñộ, kỹ năng tiếp thu ñược ở trên lớp, giúp học sinh tin 
tưởng, tích cực trong việc học tập, lĩnh hội tri thức;Tạo ñiều kiện thực hành, rèn 
luyện thông qua họat ñộng cụ thể có sự hướng dẫn của thầy cô 
 Quá trình tổ chức các HðGDNGLL cho học sinh phải ñảm bảo thực hiện 
các nhiệm cụ giáo dục sau ñây: 
+ Nhiệm vụ giáo dục về nhận thức: Bổ sung, củng cố, góp phần hòan thiện 
tri thức.Ngòai ra những HðGDNGLL còn giúp các em có thêm những kiến thức 
mới ( thường là những hiểu biết chung về xã hội, những ñiều cần cho cuộc 
sống) 
 + Nhiệm vụ giáo dục về thái ñộ: Hình thành và phát triển những phẩm chất 
ñạo ñức, tình cảm ñạo ñức trong sáng; Hướng cho HS biết yêu qúi cái tốt, cái ñẹp, 
biết ghét cái xấu, cái lỗi thời; Mong muốn vươn lên trở thành con ngoan, trò giỏi, 
trở thành người công dân tốt 
 + Nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng: Tổ chức cho học sinh góp phần tham gia 
xây dựng xã hội,truyền bá tư tưởng cách mạng, qua ñó tự giáo dục bản thân; Tạo 
ñiều kiện, cơ hội cho học sinh rèn luyện những kỹ năng giao tiếp có văn hóa,hình 
thành những thói quen tốt trong học tập, lao ñộng. 
 Với mục tiêu, nhiệm vụ như trên, HðGDNGLL chỉ thực sự phát huy tác 
dụng khi học sinh tham gia các họat ñộng với tư cách là một chủ thể thực sự. ðiều 
ñó có nghĩa là các em phải tự nguyện, tự giác tham gia họat ñộng, phải có ñủ khả 
năng ñể tích cực, chủ ñộng tham gia vào các giai ñọan của việc tổ chức họat ñộng. 
Chính vì thế bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh trong các HðGDNGLL là 
một việc cần ñược các nhà giáo dục quan tâm hàng ñầu. 
 ðể có ñịnh hướng trong việc bồi dưỡng tự quản, trước hết chúng ta cần 
quan tâm năng lực tự quản của học sinh ñược biểu trong họat ñộng như thế nào. 
 2 
 Năng lực tự quản là khả năng tự tổ chức, quản lý,tự giải quyết những 
công việc của bản thân, của tập thể. 
 Về những biểu hiện năng lực tự quản ñược mô tả qua mức ñộ tham gia 
của trẻ em phối hợp cùng người lớn trong việc tổ chức họat ñộng. Thang bậc của 
sự tham gia do tổ chức nhi ñồng LHQ ñề xuất ñược mô tả gồm có 10 bậc, trong 
ñó từ bậc 1 ñến bậc 3 biểu hiện không có sự tham gia thực sự của trẻ, từ bậc 4 ñến 
bậc 10 biểu hiện các mức ñộ từ thấp ñến cao trong việc tham gia của trẻ vào quá 
trình tổ chức họat ñộng. 
BẬC THANG 
BIỂU HIỆN SỰ THAM GIA CỦA TRẺ EM 
GHI CHÚ 
1 
Người lớn ñiều khiển 
Trẻ em làm hoặc nói những gì người lớn gợi ý cho 
chúng nhưng chúng thực sự chẳng hiểu ñó là những cái 
gì. Trẻ chỉ ñược hỏi lấy lệ. 
2 
Hình thức trang trí 
Trẻ em tham gia vào một sự kiện như trang trí do người 
lớn sắp ñặt 
3 
Hình thức tượng trưng 
Trẻ em ñược nói lên những gì mà chúng suy nghĩ về một 
vấn ñề nhưng có rất ít hoặc không có sự lựa chọn nào về 
cách tham gia hay diễn ñạt các quan ñiểm của mình. 
4 
Trẻ em ñược giao nhiệm vụ và thông báo 
Người lớn quyết ñịnh về công việc và trẻ em xung phong 
thực hiện công việc ñó.Trẻ em hiểu công việc phải làm 
và tự quyết ñịnh về sự tham gia của mình. 
5 
Trẻ em ñược hỏi ý kiến và thông báo 
Công việc do người lớn thiết kế và quản lý nhưng trẻ em 
ñược hỏi ý kiến. Trẻ em hiểu hòan tòan quy trình công 
việc và ý kiến của các em ñược lắng nghe nghiêm túc. 
6 
Người lớn khởi xướng, quyết ñịnh cùng trẻ em 
Người lớn khởi xướng,trẻ em tham gia vào tất cả các 
khâu lập kế họach và thực hiện.Không những quan ñiểm 
của trẻ em ñược quan tâm xem xét mà bản thân các em 
cũng ñược tham gia vào việc quyết ñịnh. 
 7 
Trẻ em khởi xướng & ñược chỉ dẫn 
Ý kiến khởi xướng là của trẻ em và trẻ em là người 
quyết ñịnh công việc phải ñược thực hiện như thế 
nào.Người lớn luôn có mặt ñể chỉ dẫn nhưng không quản 
lý công việc. 
- Từ bậc 1 – 3 : 
Trẻ em không 
tham gia 
- Từ bậc 4 -10: 
Các mức ñộ 
biểu hiện sự 
tham gia của 
trẻ. 
 3 
 8 
Trẻ em khởi xướng & cùng người lớn quyết ñịnh 
Trẻ em khởi xướng công việc và trẻ em cần ở người lớn 
những lời khuyên, sự bàn luận và hỗ trợ. Người lớn 
không chỉ huy nhưng sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm ñể 
trẻ em cân nhắc và quyết ñịnh. 
9 
Trẻ em thiết kế và quản lý, người lớn sẵn sàng giúp ñỡ 
10 
Trẻ em ñiều khiển hòan tòan 
 Một cách ñơn giản hơn, chúng ta có thể quan niệm biểu hiện khả năng tự 
quản dựa vào mức ñộ tham gia của học sinh trong các giai ñọan chính của việc tổ 
chức một họat ñộng : ðề xuất ý tưởng – Thiết kế họat ñộng – Tổ chức thi công 
– Rút kinh nghiệm 
 + ðề xuất ý tưởng : Biết dựa vào chương trình, yêu cầu giáo dục của 
HðGDNGLL trong từng tháng từ ñó ñề xuất chủ ñề, nội dung, hình thức họat 
ñộng phù hợp với tình hình, ñặc ñiểm của lớp mình. 
 + Thiết kế họat ñộng : Biết lập kế họach, chương trình họat ñộng và chuẩn 
bị các ñiều kiện cho việc tổ chức thành công họat ñộng ( chuẩn bị về tư tưởng,tổ 
chức nhân sự, cơ sở vật chất,phương tiện, môi trường họat ñộng) 
 + Tổ chức thi công : Tổ chức, ñiều hành họat ñộng theo kế họach ñã chuẩn 
bị; biết ñộng viên, phối hợp,hỗ trợ, giúp ñỡ nhau trong họat ñộng. 
 + Rút kinh nghiệm : Biết kiểm ñiểm, rút ra những bài học thành công, thất 
bại ñể tổ chức tốt các họat ñộng tiếp theo. 
Căn cứ vào các dấu hiệu trên, chúng ta có thể rút ra những ñịnh hướng 
chung, những biện pháp ñể bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh trong việc tổ 
chức họat ñộng giáo dục ngòai giờ lên lớp: 
- Người giáo viên cần tin tưởng khả năng của học sinh, các em hòan tòan có 
thể tự quản ñược nếu có sự tác ñộng ñúng cách của chúng ta.Người giáo viên luôn 
biết cách tạo cho các em sự tự tin vào khả năng của chính mình và tạo ñiều kiện ñể 
các em ñược thể hiện khả năng của mình trong công việc của tập thể. 
- Bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh ñòi hỏi người giáo viên phải 
kiên trì,phải có quá trình hướng dẫn,chỉ bảo, giúp ñỡ các em từ thấp ñến cao phù 
hợp với năng lực cụ thể của các em, ñể các em tự lực giải quyết từ công việc ñơn 
giản ñến phức tạp.Biện pháp trong giai ñọan ñầu là cầm tay chỉ việc, sau ñó ñể các 
em từng bước tự lực giải quyết những công việc cụ thể trong tòan bộ tiến trình tổ 
chức họat ñộng, tiến tới tự quản hòan tòan trong công việc. Phương hướng chung 
là tăng dần khả năng tự quản của học sinh ñi ñôi với việc giảm dần sự tham gia cụ 
thể của người giáo viên trong họat ñộng cho ñến khi các em có thể chủ ñộng hòan 
 4 
tòan trong công việc.Khi các em gặp khó khăn trong công việc,sự giúp ñỡ của giáo 
viên cần ñược thể hiện ñúng lúc, ñúng chỗ. 
- Người giáo viên luôn luôn giữ vai trò là người cố vấn, hướng dẫn chứ 
không phải là người làm thay cho các em, không áp ñặt mệnh lệnh ñối với các em. 
Người giáo viên cần có nghệ thuật ñộng viên, khuyến khích các em, giúp các em 
có sự tự tin vào khả năng của mình trong công việc. 
-------------------------------------------------------