Chủ nghĩa hiện thực kì ảo

gắn  với 
phần hồn của dòng họ Buendía, thì tuyến Pilar Ternera là song trùng, bổ 
trợ về phần xác của dòng họ Buendía. Nhìn gia hệ dòng họ Buendía ta sẽ 
thấy những thế hệ sau của dòng họ này đều  mang huyết thống của Pilar 
Ternera. Mê lé tạo nên cô đơn hay cô đơn tạo nên mê lé? Khả năng chuyển 
đổi  hai  phạm  trù  này  cho  thấy  thiên  tài  trong  nghệ  thuật  tự  sự  của 
Márquez. Đường biên của nó không dễ được đoán định. Từ góc độ này ta 
thấy Márquez là phù thuỷ của việc thay đổi các yếu tố nghệ thuật thuộc thế 
giới  hư  cấu,  các  yếu  tố  nội  dung  thuộc  bản  chất  tồn  tại  của  xã  hội,  con 
người. 
b) Nhân vật
 Nhân vật trong các sáng tác của các tác giả theo khuynh hướng chủ nghĩa hiện thực huyền ảo là cả thế giới huyền ảo, pha trộn giữa người thật với thần ma, quỷ quái. Ngay trong chính bản thân nhân vật những yếu tố ma này cũng không dễ chia tách. Tính biểu tượng là đặc trưng của nhân vật huyền ảo
 Bản năng của nhân vật cũng là phạm vi đặc tả của khuynh hướng này, 
ví dụ nhân vật grego xamxa của franz kafka đó là một nhân vật được xây dụng đầy ám ảnh. đặc biệt là sự thay đổi hoàn toàn và đáng sợ của ngoại hình. từ một ngườ thanh niên khỏe mạnh có trách nhiệm với gia đình sau một đêm ngủ dậy đã biến thành một con bọ khổng lồ "lưng anh rắn như được bọc một lớp giáp sắt, cái bụng khum tròn,phân chia thành nhiều đốt cong cứng đơ, chân anh nhễu ra mảnh khảnh". sự biến dạng của nhân vật mang một ý nghĩa rất lớn đã trở thành tính biểu tượng trong ý nghĩa mà kafka muốn thể hiện xamxa biến thành bọ hung đó là biểu tượng bi đát của sự tha hóa của con người. không những không cắt nghĩa được thế giới mà ngay chính con người mình con người cũng không thể hiểu nổi. hay nhưng nhân vật như k, như Jozepk trong tiêu thuyết Lâu Đài, Vụ án của kafka cũng mang những đặc trưng cho tư tưởng và thể loại.
c) Không gian thời gian
*Không gian
 - Không gian huyền thoại: 
 Không gian huyền thoại là không gian pha lẫn thực và hư. Người đọc cảm giác mình đặt chân đến một miền đất vừa hư vừa thực. Không gian huyền thoại thường có tính biểu tượng. Không gian huyền thoại không nhất thiết phải là những không gian kỳ bí như trong thần thoại: thiên đường, địa ngục hay miền đất xa lạ. Nó là hiện thực ngay trong cuộc sống của chúng ta. 
 Ví dụ: Macondo không phải là địa danh có thật, nó chính là mảnh đất huyền thoại trong cuốn tiểu thuyết vĩ đại Trăm năm cô đơn và tiếp tục trở đi trở lại trong các sáng tác truyện ngắn của Marquez như một dạng thức không gian đặc trưng (Bà góa 
Môngtiên, Một ngày sau thứ bảy, Buổi chiều kỳ diệu của Bantaxa, Thần chết 
thường ẩn sau ái tình, Độc thoại của Isabel ngắm mưa ở làng Macondo, Đám tang 
của bà Mẹ Vĩ đại). Dù là ngôi làng nhỏ bé, cằn cỗi hay cả vương quốc rộng lớn, 
khép kín, bảo thủ, kiểu không gian ấy tượng trưng cho khu vực Mỹ Latin với tất cả 
sự trì đọng, lạc hậu của nó.
 - Không gian của những biểu tượng:
 Ví dụ: Độc giả tưởng chừng như câu chuyện là một thế giới chật hẹp, chỉ liên quan đến một cái làng và một dòng họ nhưng Macondo như một tấm gương kỳ ảo phản ánh những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử khởi nguồn của Columbia và Châu Mỹ nói chung. Cái đuôi lợn là biểu tượng cho cuộc sống không có tình yêu dẫn tới sự tha hóa, đi ngược quá trình tiến hóa của loài người, trở thành một giới người xuống cấp. Tác giả đưa vào tác phẩm những hình tượng của đời sống ý thức còn ở trình độ trực quan tiền logic của dân chúng bao gồm các truyền thuyết, huyền thoại, tín điều, tôn giáo, thần giao cách cảm: và không gian huyền thoại có mối quan hệ chặt chẽ, bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau.
- Kiểu không gian mê cung – mê thất:
 Không gian bị “phức tạp hóa”, đan chéo đến mức trở nên hỗn loạn, rối rắm bằng 
hoàng loạt những sự kiện, yếu tố kỳ ảo. Nhân vật như bị lạc lối, vùng vẫy đến tuyệt 
vọng để tìm đường thoát ra (Tôi đến chỉ đển gọi điện thoại, Dấu máu em trên 
tuyết). Bên cạnh đó còn hiện hữu kiểu không gian bó hẹp, chia tách con người khỏi 
mối liên hệ với cộng đồng, xã hội, biến họ thành những kẻ cô đơn, quên lãng (Nabo –
người da đen khiến các thiên thần phải đợi, Cụ già với đôi cánh khổng lồ, Máy 
bay của người đẹp ngủ).
- Không gian mộng ảo:Trộn lẫn giữa thực và mộng
 Ví dụ: “Thần thánh và bươm bướm"(Đỗ Minh Tuấn) là một cái tên vừa thực vừa hư. Yếu tố thực là chuyện buôn thần bán thánh được đề cập một cách trực tiếp, còn yếu tố hư rất khó tìm thấy hình ảnh "bươm bướm". 
 Thực ra trong tư cách những hình tượng ám ảnh xã hội hiện đại thì cả yếu tố "thần thánh" và yếu tố "bươm bướm" đều vừa thực vừa hư. Thực vì tiểu thuyết đề cập đến những hiện tượng khá phổ biến trong xã hội như chuyện xem bói, chữa bệnh bằng nghi lễ và tình dục, chuyện mua bán côn trùng, chuyện giải phóng mặt bằng xây sân golf, chuyện nạn nhân chất độc màu da cam Hư vì tiểu thuyết xây dựng những ẩn dụ về khát vọng đổi đời của hàng triệu con người nông dân chân thực và nghèo khổ, những phận người xoay đảo quanh thần thánh và bươm bướm. Thần thánh và bươm bướm cố gắng chia sẻ với những khát vọng đổi đời, những khát vọng về danh dự và diện mạo thời hội nhập, những dằn vặt giằng xé trong tâm hồn những người nông dân, những cựu chiến binh - họ vừa muốn ủng hộ các dự án khai thác tài nguyên để đổi đời, vừa day dứt muốn làm người tử tế với nguyên vẹn đất đai và nhân phẩm do tổ tiên truyền lại. Đồng thời, Thần thánh và bươm bướm cũng cố gắng cắt nghĩa cái hành trình cay đắng của con người Việt Nam khi họ chuyển từ chỗ ngưỡng vọng thần linh tới chỗ đặt mọi hy vọng đổi đời vào bọ hung và bươm bướm.
 Ví dụ: Thủ pháp đan cài, trộn lẫn giữa đời thực và mộng là một trong những thủ pháp đặc trưng của nghệ thuật huyền ảo. Kiểu không gian mộng ảo trong truyện ngắn Marquez thực chất là không gian mở, tiếp nối cho không gian đang sống của nhân vật, là sự đồng vọng của đời sống con người giữa đời thường (Đôi mắt chó xanh, Chuyến đi 7 cuối cùng của con tàu ma, Chuyện buồn không thể tin được của Êrênhđira ngây 
thơ và người bà bất lương).
 Marquez không có ý định mượn không gian mộng ảo để nhân vật thoát ly đời sống 
mà qua đó, nhà văn muốn gửi triết lý nhân sinh tích cực về con người và cuộc đời.
* Thời gian: 
 Thời gian huyền thoại là cách thức làm cho một câu chuyện hiện thực bị tách ra khỏi bối cảnh lịch sử, bối cảnh xã hội của nó. Thời gian huyền thoại thường trải màu sắc bàng bạc của nó qua sự tái điệp thời gian (xét trong trật tự niên biểu) và những câu chuyện xảy lặp từ quá khứ đến hiện tại (của một nhân vật hay một số nhân vật), những đoạn ngưng của hồi ức, trữ tình ngoại đề khiến người đọc khó nắm bắt thời gian, sự mờ hóa thời gian. 
- Tính không xác định của thời gian:
 Trong nhiều truyện ngắn, nhân vật của Marquez thường mất đi ý niệm về thời gian 
vật lý “Y không biết mình đang sống ở thời gian nào”, “y đã nằm cả buổi chiều mà 
cảm thấy mình lớn lên không thời gian”. Đó là khoảng thời gian không biến đổi, nhân 
vật không còn ý thức đo đếm thời gian “năm tháng của ông không được tính theo 
ngày, theo tháng mà theo con số những lần gió bấc thổi về”. Với họ, cuộc sống cứ 
trôi đi theo dòng chảy đơn điệu, tẻ nhạt. (Nabo – người da đen khiến các thiên thần 
phải đợi, Nữ thần Eva ở ngay trong con mèo của nàng, Độc thoại của Isabel ngắm 
mưa ở làng Macondo).
Một mặt, nhân vật không còn ý thức về thời gian, lãng quên thời gian hoặc không 
thể kiểm soát được thời gian. Dường như nhân vật bị nhầm lẫn và lạc lối trong thời 
gian. 
- Thời gian tâm lý:
 Trong số 36 truyện, có thể thấy dấu ấn thời gian in đậm rõ nét ngay từ nhan đề các 
truyện ngắn: “Biển của thời đã mất, Giấc ngủ trưa ngày thứ ba, Một trong những 
ngày này, Một ngày sau thứ bảy, Người đàn bà đến vào lúc sáu giờ chiều, Buổi 
chiều kỳ diệu của Bantaxa, Mùa hẹ hạnh phúc của bà Phorbơt). Nhan đề không 
nhằm gợi lên tính chất cụ thể, chi tiết của thời gian mà đó chính là thời khắc ghi nhận 
hồi tưởng của nhân vật. 
 Khắc họa thời gian tâm lý là hành trình đi vào khám phá chiều sâu thế giới nội tâm 
nhân vật.
- Dạng thức thời gian vòng tròn:
 Dòng thời gian có sự vận động, luân chuyển nhưng là sự vận động có tính lặp lại 
không đổi (Ngài đại tá chờ thư ) hay theo chu trình khép kín (Biển của thời đã mất, 
Thánh Bà). Xây dựng dạng thức thời gian vòng tròn, nhà văn nhằm tái hiện một đời 
sống tù đọng, đơn điệu, nghèo nàn, trì đọng trong đời sống con người khu vực Mỹ 
 Ví dụ: Khởi nguồn từ giấc mơ của José Arcadio Buendía và chỉ còn là “một cơn lốc dữ dội đầy bụi và rác rưởi cứ xoáy tít mù được nói tới trong Kinh thánh vần vũ”, thành phố ảo ảnh Macondo bị gió cuốn đi cùng lúc Aureliano Babilonia giải mã xong tấm da thuộc của Melquíades. Cảnh tượng ban đầu của Macondo quả thật mới chỉ thấy trong cổ tích. Sự xuất hiện của những cái được gọi là văn minh do người Digan và Ả Rập mang tới hầu hết đều đem đến thảm họa cho Macondo. Thời kỳ thanh bình nhất của Macondo là thời kỳ những Buendía làm ăn phát đạt. Thời kỳ Macondo bị tàn phá nặng nề nhất là khi ngài Brown cùng công ty chuối xuất hiện, nói cách khác đó là sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản. Ở Châu Mỹ Latinh, thực tại biến dạng do chính trị nhiều hơn văn hóa. Sự thực được bưng bít đến nỗi người ta không biết đâu là sự thực. 
Trăm năm cô đơn không liên quan trực tiếp đến chính trị, và chính trị không phải dòng cảm xúc chủ đạo. Thế nhưng, qua những ẩn dụ tác giả đã chuyển tải những biến cố chính trị và bản chất của nó. Ở Macondo, tất cả những chuyện không thể xảy ra, những điều vô lý, đều xảy ra liên tiếp, ngay giữa ban ngày ban mặt. 
d) Chi tiết nghệ thuật 
Chi tiết nghệ thuật được sử dụng kết hợp một cách đầy ngẫu hứng các chitiết rút từ thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện thần ma, sách 
tôn giáo Xen vào đó là những chi tiết được lấy từ đời sống hiện thực, 
bao gồm các chi tiết của giấc mơ, của thế giới tưởng tượng, của tình cảm, 
cảm  xúc;  từ  vô  thức  và  thậm  chí  là  cả  từ  tín  ngưỡng  tôn  giáo  Tất  cả chúng được sử dụng mà không hề có sự phân biệt ranh giới giữa hài hước và kinh tởm, giữa phi lí và nực cười, giữa nghịch dị và khủng khiếp