Chuyên đề Một số định hướng ứng dụng CNTT trong giảng dạy môn Ngữ văn

nh động hấp dẫn đối với HS,; phát huy năng lực quan sát tư duy của HS, GV có thể làm sâu, mở rộng thêm kiến thức, HS tiếp cận văn bản nhanh hơn.b/ Định hướng ứng dụng:- Sơ đồ về bố cục:Tranh ảnh minh hoạ.Cài các bản nhạc.Clip.Hệ thống câu hỏi và một số hoạt động tập thể.* Những VD mẫu:9 khổ thơ đầu BỐ CỤC văn bản “Đêm nay Bác không ngủ”Câu chuyện thứ nhất của anh đội viên.6 khổ thơ tiếp theocâu chuyện thứ 3 của anh đội viên.Khổ cuốiSuy nghĩ và tình cảm của anh 	đội viên khi thức cùng Bác.§oµn thuyÒn ®¸nh c¸ 	TiÕt:51- Huy CËn-I. Tìm hiÓu t¸c gi¶, t¸c phÈm? Bµi th¬ nµy ®­îc bè côc theo trình tù nµo?- Bè côc theo hµnh trình 1 chuyÕn ra kh¬i cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸.? H·y ph©n chia ranh giíi trong bµi th¬ øng víi mçi phÇn trªn? - 3 phÇn +) C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i (2 khæ ®Çu) +) C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trªn biÓn.( 4 khæ tiÕp) +) C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ( Khæ cuèi)Ứng dụng CNTT ở phần học văn bản mới phân môn VănGV xem một số giáo án minh hoạ “Một thứ quà của lúa non”, “Ếch ngồi đáy giếng”“Viếng Lăng Bác”Ứng dụng CNTT ở phần văn bản mới phân môn Vănc/ Những lưu ý khi UDCNTT trong phần phân tích văn bản.- Về câu hỏi trình chiếu cần chắt lọc. Chỉ nên đưa những câu hỏi mang tính khái quát đòi hỏi HS phải tư duy hoặc câu hỏi thảo luận. Tránh câu hỏi vụn vặt cũng đưa nên trình chiếu.Không tuyệt đối hoá công nghệ, chỉ nên coi máy chiếu là phương tiện giúp minh hoạ làm sâu thêm bài giảng.Cần kết hợp nhuần nhuyễn PP truyền thống (bình giảng, trao đổi, dạy học nêu vấn đề) với CNTT.Cần đưa tranh ảnh thông tin một cách có chọn lọc phù hợp về cả chất lượng hình ảnh và thời gian thực hiệnỨng dụng CNTT ở phần học văn bản mới phân môn Văn1.4. Phần củng cố, tổng kết, luyện tập:Đưa bài tập trắc nghiệmTranh ảnh minh hoạ để HS khắc sâu kiến thức qua kênh hình.Tổ chức các hoạt động thảo luậnTổ chức trò chơi.IV. Tổng kết: Khi dạy văn bản “Viếng Lăng Bác”1. Nghệ thuậtNghệ thuật nổi bật của bài thơ là gì?A. Nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh, đẹp, gợi cảm.B. Ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúcC. Giọng điệu trang trọng, thành kínhD. Gồm tất cả các ý trên2. Nội dungHãy lựa chọn các từ: thành kính, tự hào, trầm lắng, đau xót để điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau cho phù hợpC¶m høng bao trïm bµi th¬ “ViÕng lăng B¸c” lµ niÒm xóc ®éng, thiªng liªng	 , lßng biÕt ¬n vµ	 , pha lÉn	 khi t¸c gi¶ tõ miÒn Nam ra viÕng B¸c. C¶m høng ®ã ®· t¹o nªn giäng th¬ 	trang nghiªm 12.3.4thµnh kÝnhtù hµo®au xãttrÇm l¾ng* Ghi nhớ: SGKGIAOMÙA(7 chữ) Thời khắc tác giả viết bài thơ.NĂMCHỮ(6 chữ) Văn bản này thuộc thể thơ nào?(7 chữ) Một trong những phương thức biểu đạt của bài thơ.NXAOXUYẾ(8 chữ) Từ này thể hiện tâm trạng của tác giả khi bỗng nhận thấy những dấu hiệu sang thu.ITHIÊNNHÊN(10 chữ) Tác giả lấy cảm hứng từ đâu để viết lên bài thơ này.UTIẾNGTH(8 chữ) Lưu Trọng Lư nổi tiếng với bài thơ này.MÙA THUKIỂM TRAMBIỂUCẢtrß ch¬i « ch÷152436Keå laïi truyeänỨng dụng CNTT ở khâu hướng dẫn HS học bài ở nhà phân môn Văn Toàn bộ phần này nên đưa lên máy chiếu cho HS quan sát ghi vào vở1. Học thuộc lòng bài thơ “Viếng lăng Bác”2. Phân tích những hình ảnh ẩn dụ đặc sắc trong bài thơ.3. Sưu tầm những ca khúc thiếu nhi viết về Bác, những tấm gương học tập và làm theo lời Bác.4. Soạn bài “Sang thu”.3. Ứng dụng CNTT ở tiết học mới phân môn Tiếng Việt và Tập làm vănLý thuyết: Mục đích:- HS dễ quan sát.- GV dễ thao tác. Tiết kiệm thời gian.Quá trình hình thành kiến thức được đơn giản hoá, HS dễ tiếp thu.Bài giảng trở nên sinh động hấp dẫnỨng dụng CNTT ở tiết học mới phân môn Tiếng Việt và Tập làm văn phần lý thuyếtb. Đinh hướng ứng dụng CNTT khi dạy phần lý thuyết:Nên đưa ngữ liệu và phân tích ngữ liệu:+ Ngữ liệu có trong SGK+ Ngữ liệu hoặc VD GV đưa thêm vào để củng cố sâu kiến thức.- Hệ thống hóa bài học bằng bảng biểu sơ đồ3 phần Mở bài(đoạn 1) :Thân bài ( Đ2 + 3 ) :Kết bài (Đ 4 ) :Nêu vấn đề(Giá trị của tri thức và người trí thức)Làm rõ vấn đề tri thức là sức mạnh- Đ2: nêu tri thức có thể cứu một cái máy khỏi số phận làm phế liệu- Đ3: nêu tri thức là sức mạnh của cách mạng ( người trí thức làm nên cuộc thành công cuộc kháng chiến.) Phê phán một số người không biết quý trọng tri thứcCả 4 đoạn đều có luận điểmTri thức đúng là sức mạnh.Rõ ràng.......không làm nổi.Thử hỏi.....được không.Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.Tri thức có .....quý trọng tri thức.Họ không biết...mọi lĩnh vực.VD khi dạy tiết 108 “Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý, quy trình phân tích ngữ liệu được thể hiện trên sơ đồ như sau:Vấn đề nghị luận : Giá trị của thời gian Các luận điểm chínhThời gian là sự sốngThời gianlàthắnglợiThời gianlà tiềnThờigianlàtrithứcKhẳng định giá trị của thời gian, phê phán lãng phí thời gian. Khi dạy tiết 109, GV có thể đưa ngữ liệu lên trình chiếu để HS quan sát rồi sau đó phân tích ngữ liệu. Quy trình phân tích thực hiện ngay trên máy chiếuNgữ liÖu: (1)T¸c phÈm nghÖ thuËt nµo còng x©y dùng b»ng những vËt liÖu m­în ë thùc t¹i.(2)Nh­ng nghÖ sÜ kh«ng những ghi l¹i c¸i ®· cã råi mµ cßn muèn nãi mét ®iÒu gì míi mÎ.(3)Anh göi vµo t¸c phÈm mét l¸ th­, mét lêi nh¾n nhñ, anh muèn ®em mét phÇn cña mình gãp vµo ®êi sèng chung quanh. (NguyÔn Đình Thi, TiÕng nãi cña văn nghÖ)- Chñ ®Ò văn b¶n : Néi dung ph¶n ¸nh vµ søc m¹nh cña văn nghÖ.- Chñ ®Ò ®o¹n văn : C¸ch ng­êi nghÖ sÜ ph¶n ¸nh thùc t¹i. C©u 1 : T¸c phÈm nghÖ thuËt ph¶n ¸nh thùc t¹i. C©u 2 : Khi ph¶n ¸nh thùc t¹i, nghÖ sÜ muèn nãi lªn mét ®iÒu míi mÎ C©u 3 : C¸i míi mÎ Êy lµ lêi göi cña ng­êi nghÖ sÜNéi dung c¸c c©u (1) T¸c phÈm nghÖ thuËt nµo còng x©y dùng b»ng những vËt liÖu m­în ë thùc t¹i. (2) Nh­ng nghÖ sÜ kh«ng những ghi l¹i c¸i ®· cã råi mµ cßn muèn nãi mét ®iÒu gì míi mÎ. (3) Anh göi vµo t¸c phÈm mét l¸ th­, mét lêi nh¾n nhñ, anh muèn ®em mét phÇn cña mình gãp vµo ®êi sèng chung quanh. Nh­ng C©uTõ ngữPhÐp liªn kÕt2- 13- 23- 1- Sö dông tõ ngữ biÓu thÞ quan hÖ víi c©u tr­íc NghÖ sÜ – t¸c phÈm - Sö dông tõ ngữ cïng tr­êng liªn t­ëng víi tõ ngữ ë c©u tr­íc=> phÐp liªn t­ëng=> PhÐp nèic¸i ®· cã råi – vËt liÖu m­în ë thùc t¹i- Sö dông tõ ngữ ®ång nghÜa víi tõ ngữ ë c©u tr­íc=> phÐp ®ång nghÜa anh – nghÖ sÜ Sö dông tõ ngữ cã t¸c dông thay thÕ tõ ngữ ®· cã ë c©u tr­íc=> phÐp thÕ t¸c phÈm- t¸c phÈmLÆp l¹i tõ ngữ ®· cã ë c©u tr­íc=> phÐp lÆp(QhÖ tõ)(Đ¹i tõ)Liªn kÕtNéi dungHình thøcliªn kÕt chñ ®Òliªn kÕt lo- gicPhÐp lÆpPhÐp ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa vµ liªn t­ëngPhÐp nèiPhÐp thÕb.Ứng dụng CNTT ở tiết học mới phân môn TViệt và TLV phần Luyện tậpMục đích: - Củng cố sâu được kiến thức. HS hứng thú.GV có nhiều cơ hội để kiểm tra được nhiều kiến thức một cách phong phú cùng một lúc.Lựa chọn được nhiều hình thức kiểm tra.b.Ứng dụng CNTT ở tiết học mới phân môn TViệt và TLV phần Luyện tậpĐịnh hướng:- Chiếu bài tập.Đưa hình ảnhĐưa các đoạn phim, ClípCài đặt âm thanh.LuyÖn tËpb, Kháe như voi => sức khoẻ hơn người thường rất nhiềuTứ cố vô thân => Hoàn cảnh cô đơn, lẻ loi không người thân thích. Bµi 1a, Sơn hào hải vị:=> những thức ăn quý hiếm và ngonNem công chả phượng => những món ăn ngon, sang và quýLời ăn tiếng nói Một nắng hai sương Ngày lành tháng tốtNo cơm ấm cậtBách chiến bách thắngSinh cơ lập nghiệpBài tập 3§uæi H×nh... B¾t Thµnh Ng÷ Chã ng¸p ph¶i ruåi- VÝ 1 sù may m¾n ngÉu nhiªn mµ ®¹t ®­îc chø kh«ng ph¶i cã tµi c¸n gì ................................Chuét sa chÜnh g¹og¹o- RÊt may m¾n, gÆp ®­îc n¬i sung s­íng, ®Çy ®ñ nhµn h¹ Ném tiền qua cửa sổ - Tiªu pha l·ng phÝ, hoang tµng, ng«ng cuång Trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ng­îc Kh«ng ăn khíp, kh«ng cã sù kÕt hîp hµi hoµ, thèng nhÊtLªn voi xuèng chã Thay ®æi ®Þa vÞ thÊt th­êng ®ét ngét, lóc vinh hiÓn, lóc thÊt thÕ MÆt d¬i tai chuét : - Khu«n mÆt xÊu xÝ, khã coi c.Những lưu ý chung khi ứng dụng CNTT ở tiết học mới phân môn TV và TLVNgữ liệu phải chính xác, đúng chính tả,Hiệu ứng phải rõ ràng, màu sắc không quá lòe loẹt.Hình ảnh phải sát với nội dung kiến thức.Câu hỏi trình chiếu không nên vụn vặt.Đinh hướng chung khi ứng dụng CNTT ở môn Ngữ văn Muốn ứng dụng tốt CNTT trong giảng dạy bộ môn N.văn cần:1.Kỹ năng về máy tính:- Cần thành thạo vi tính, biết sử dụng máy chiếu.- Biết khai thác mạng.- Nắm được một số thủ thuật khi trình chiếu.2. Định hướng trong khâu soạn, giảng:- ƯD CNTT nhưng phải bám sát vào mục tiêu bài giảng (chuẩn kiến thức và kỹ năng), đặc trưng bộ môn.- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa việc giảng, ghi và bấm máy.- Không quá lạm dụng trình chiếu nhất là phân môn Văn, vận dụng linh hoạt phù hợp đối tượng học sinh.- Nếu giảng dạy bằng giáo án điện tử. Nên quy định rõ mầu chữ kiểu chữ ghi bảng.Nên chia bài giảng thành 2 cột để HS dễ quan sát TiÕt 57 v¨n b¶n : Mét thø quµ cña lóa non: cèm Th¹ch Lam *L­u ý:- Ghi vµo vë néi dung phÇn chữ vµng, chữ tr¾ng kh«ng ghi (xem SGK) TiÕt 57 vĂn b¶n : Mét thø quµ cña lóa non: cèm Th¹ch Lam 1. T¸c gi¶ 2. T¸c phÈm1. KÕt cÊu, bè côc :- Lµ thÓ văn xu«i thuéc lo¹i ký (Bót ký) th­êng miªu t¶ ghi chÐp những hình ¶nh sù viÖc mµ nhµ văn quan s¸t, chøng kiÕn nh­ng thiªn vÒ biÓu c¶m vµ ®Ëm chÊt trữ tình (gÇn gièng víi th¬) - ThÓ lo¹i : Tuú bót :V¨n b¶n ®­îc viÕt theo ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo?A. Miªu t¶ .B. BiÓu c¶mC. B×nh luËn D. C¶ A; B; vµ C?D. C¶ A; B; vµ C- PTBĐ : KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc miªu t¶, biÓu c¶m, bình luËn trªn nÒn biÓu c¶m.- Bè côc : 3 phÇn Văn b¶n lµ c¶m nghÜ cña nhµ văn vÒ céi nguån cña cèm, vÒ gi¸ trÞ cña cèm, vÒ sù th­ëng thøc cèm. øng víi mçi néi dung trªn lµ những phÇn nµo cña văn b¶n ??+ Tõ ®Çu ®Õn.... “thuyÒn rång”: C¶m nghÜ vÒ céi nguån cña cèm.+ TiÕp ®Õn.... “nhòn nhÆn”: C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm.+ PhÇn cßn l¹i: C¶m nghÜ vÒ sù th­ëng thøc cèm.I. TÌm hiÓu TG - TP 3. Đäc, chó thÝch(SGK)II. Ph©n tÝch v¨n b¶nĐinh hướng chung khi ứng dụng CNTT ở môn Ngữ vănCần tạo cho HS hứng thú trong những tiết dạy CNTT. Tránh gây sự lặp lại một cách nhàm chán (Bài giảng nào cũng thiết kế như nhau thiếu sự sáng tạo).Kênh hình và kênh chữ phải rõ ràng, đúng chính tả, phù hợp với nội dung bài học. Các hiệu ứng phải được liên kết chặt chẽ về cả hình thức và nội dung.Không nên trình chiếu những câu hỏi quá vụn vặt.Nên trình chiếu thử trước khi thực hiện chính thức.Cần bình tĩnh, ứng xử linh hoạt khi có sự cố về máy