Chuyên đề Ngữ văn - Định hướng ôn thi vào THPT môn Ngữ văn

n lời vì thế càng trở nên ám ảnh day dứt+ Qua đó nhà thơ muốn nhắc nhở chúng ta về một lẽ sống, về một đạo lí ân nghĩa thuỷ chung. Mỗi ý trên triển khai thành 2-3 câu - Tạo câu theo yêu cầu ngữ pháp + Câu cảm bộc lộ cảm xúc người viết về bài học đạo lí mà đoạn thơ đã đem lại + Câu có lời dẫn trực tiếp: Phần trích thơ trong ngoặc képKết nối các câu thành đoạn và tiến hành sửa chữa để hoàn chỉnh đoạn văn§äc ®o¹n truyÖn sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái:“Døt lêi «ng l·o l¹i lËt ®Ët ®i th¼ng sang gian b¸c Thø.Ch­a ®Õn bùc cöa, «ng l·o ®· b« b«:- B¸c Thø ®©u råi? b¸c Thø lµm g× ®Êy? T©y nã ®èt nhµ t«i råi, ®èt nh½n! ¤ng chñ tÞch lµng t«i võa lªn trªn nµy c¶i chÝnh, «ng Êy cho biÕt... c¶i chÝnh c¸i tin lµng Chî DÇu chóng t«i ®i ViÖt gian Êy mµ. L¸o! L¸o hÕt! Toµn lµ sai sù môc ®Ých c¶.B¸c Thø ch­a nghe thñng c©u chuyÖn ra sao, «ng l·o l¹i lËt ®Ët bá lªn nhµ trªn.- T©y nã ®èt nhµ t«i råi «ng chñ ¹. §èt nh½n. «ng chñ tÞch lµng em võa lªn c¶i chÝnh... c¶i chÝnh c¸i tin lµng Chî DÇu chóng em ViÖt gian Êy mµ. Ra l¸o! L¸o hÕt, ch¼ng cã g× sÊt. Toµn lµ sai sù môc ®Ých c¶!Còng chØ ®­îc b»ng Êy c©u, «ng l·o l¹i ®Ët bá ®i n¬i kh¸c”.1) §o¹n truyÖn trªn n»m trong t¸c phÈm nµo? Ai lµ t¸c gi¶? Nªu nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c t¸c phÈm.2) T¹i sao t¸c gi¶ l¹i ®Ó «ng Hai nãi “sai sù môc ®Ých”?3) Nãi “Lµng Chî DÇu chóng em ViÖt gian” lµ c¸ch nãi nµo?4) Nh©n vËt «ng l·o trong ®o¹n truyÖn trªn nhµ bÞ t©y ®èt thÕ mµ l¹i ®i th«ng b¸o víi mäi ng­êi nh­ khoe vÒ mét chiÕn c«ng. H·y nªu c¶m nhËn c¶u em vÒ hµnh ®éng ®ã.§äc ®o¹n truyÖn sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: ”C¶ lµng chóng nã ViÖt gian theo T©y...”, c¸i c©u nãi cña ng­êi ®µn bµ t¶n c­ h«m tr­íc l¹i déi lªn trong t©m trÝ «ng. Hay lµ quay vÒ lµng?... Võa chím nghÜ nh­ vËy, lËp tøc «ng l·o ph¶n ®èi ngay. VÒ lµm g× c¸i lµng Êy n÷a. Chóng nã theo T©y c¶ råi. VÒ lµng tøc lµ bá kh¸ng chiÕn, bá cô Hå... N­íc m¾t «ng l·o giµn ra. VÒ lµng tøc lµ chÞu quay l¹i lµm n« lÖ cho th»ng T©y[...] «ng Hai nghÜ rîn c¶ ng­êi. C¶ cuéc ®êi ®en tèi, lÇm than cò næi lªn trong ý nghÜ «ng. ¤ng kh«ng thÓ vÒ c¸i lµng Êy ®­îc n÷a. VÒ b©y giê «ng chÞu mÊt hÕt µ? Kh«ng thÓ ®­îc! Lµng th× yªu thËt nh­ng lµng theo T©y mÊt råi th× ph¶i thï.1) §o¹n truyÖn trªn n»m trong t¸c phÈm nµo? Cña ai? Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm Êy.2) §o¹n truyÖn trªn dïng ng«n ng÷ tho¹i nµo? Nã cho ta thÊy t©m tr¹ng g× cña nh©n vËt?3) VËy lµ, víi ngßi bót miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ, Kim L©n ®· kh¾c ho¹ thµnh c«ng nÐt míi trong t×nh yªu lµng truyÒn thèng cña ng­êi n«ng d©n kh¸ng chiÕn.LÊy c©u v¨n nµy lµm c©u chñ ®Ò ®Ó ph©n tÝch ®o¹n trÝch trªn, h·y triÓn khai thµnh mét ®o¹n v¨n kho¶ng 10 c©u, trong ®ã cã sö dông lêi dÉn trùc tiÕp.D­íi ®©y lµ mét phÇn cña truyÖn ng¾n “Lµng” (Kim L©n).- ThÕ nhµ con ë ®©u?- Nhµ ta ë lµng Chî DÇu.- ThÕ con cã thÝch vÒ lµng Chî DÇu kh«ng?- Th»ng bÐ nÐp ®Çu vµo ngùc bè tr¶ lêi khe khÏ:- Cã.¤ng l·o «m khÝt th»ng bÐ vµo lßng, mét lóc l©u «ng l¹i hái:- µ, thÇy hái con nhÐ. ThÕ con ñng hé ai?Th»ng bÐ gi¬ tay lªn, m¹nh b¹o vµ rµnh rät:- ñng hé Cô Hå ChÝ Minh mu«n n¨m!N­íc m¾t «ng l·o giµn ra, ch¶y rßng rßng trªn m¸. ¤ng nãi thñ thØ:- õ ®óng råi, ñng hé Cô Hå con nhØ.(S¸ch Ng÷ v¨n 9, tËp mét)1) Nªu t×nh huèng c¬ b¶n cña truyÖn ng¾n “Lµng”. ViÖc t¸c gi¶ x©y dùng t×nh huèng nh­ thÕ nh»m môc ®Ých g×?2) Theo em, v× sao «ng Hai l¹i trß chuyÖn nh­ thÕ víi ®øa con nhá? Qua nh÷ng lêi trß chuyÖn Êy, em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ tÊm lßng cña «ng Hai víi lµng quª, ®Êt n­íc, víi cuéc kh¸ng chiÕn?T×nh yªu lµng quª vµ lßng yªu n­íc cña «ng Hai cã quan hÖ nh­ thÕ nµo?3) V× sao khi x©y dùng h×nh t­îng nh©n vËt chÝnh lu«n h­íng vÒ lµng Chî DÇu nh­ng Kim L©n l¹i ®Æt tªn truyÖn ng¾n cña m×nh lµ Lµng lµ kh«ng ph¶i lµ Lµng Chî DÇu?4) Em h·y nªu tªn hai t¸c gi¶ v¨n xu«i ViÖt Nam ®· häc trong ch­¬ng tr×nh THCS viÕt vÒ ®Ò tµi ng­êi n«ng d©n vµ ghi râ tªn t¸c gi¶.“Nh×n lò con, tñi th©n, n­íc m¾t «ng l·o cø giµn ra. Chóng nã còng lµ trÎ con lµng ViÖt gian ®Êy ­? Chóng nã còng bÞ ng­êi ta h¾t hñi rÎ róng ®Êy ­? Khèn n¹n, b»ng Êy tuæi ®Çu...”1) Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm.2) TruyÖn ng¾n “Lµng” sö dông ng«i kÓ nµo? ViÖc lùa chän ng«i kÓ nh­ vËy cã t¸c dông g×?3) §o¹n truyÖn trªn miªu t¶ t©m tr¹ng cña «ng Hai khi nµo? Theo em, t¹i sao «ng Hai l¹i cã t©m tr¹ng nh­ vËy?4) §o¹n truyÖn trªn dïng ng«n ng÷ tho¹i nµo? Nªu râ t¸c dông cña h×nh thøc ®ã trong viÖc thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña nh©n vËt.5) DÊu ba chÊm ®Æt cuèi ®o¹n v¨n trªn cã t¸c dông g×?6) §äc truyÖn “Lµng”, em thÊy ®Æc ®iÓm næi bËt cña nh©n vËt «ng Hai lµ g×?7) KÓ tªn mét t¸c phÈm kh¸c trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n líp 9 s¸ng t¸c cïng thêi gian víi truyÖn ng¾n “Lµng” vµ ghi râ tªn t¸c gi¶. a.ChÐp chÝnh x¸c hai khæ th¬ ®Çu bµi th¬ “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸”. b.Em h.dung ®­îc g× vÒ c¶nh biÓn vµo ®ªm, c¶nh ®oàn thuyÒn rêi bÕn ra kh¬i vµ con ng­êi trªn ®oàn.thuyÒn Êy? c.T.bµy nh÷ng ®iÒu em võa hình dung ®­îc b»ng 1 ®oạn v¨n T - P - H. Trong ®o¹n cã s.dông c¸ch dÉn gi¸n tiÕp vµ hai phÐp liªn kÕt c©u. H·y chØ ra vµ p.tÝch gi¸ trÞ nghệ thuËt trong câu th¬: C¸ nhô c¸ chim  ®en hång T×m 1 VD còng cã sử dông biện ph¸p tu tõ gièng nh­ câu th¬ trªn (trong chương tr×nh ®· häc). Bµi th¬ “Cµnh phong lan bÓ” cña ChÕ Lan Viªn cã c©u: Con c¸ song cÇm ®uèc dÉn th¬ vÒ  Bµi “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” cña Huy CËn còng cã mét c©u th¬ giµu h×nh ¶nh t­¬ng tù. a.Em h·y chÐp ch.x¸c khæ th¬ cã c.th¬ ®ã theo s¸ch N.v¨n 9 vµ cho biÕt hoàn cảnh ra đời cña b.th¬? b.Con c¸ song vµ ngän ®uèc lµ nh÷ng s.vËt vèn kh¸c nhau trong thùc tÕ nh­ng nh.th¬ H.CËn l¹i cã mét sù liªn t­ëng hîp lÝ. V× sao vËy? C.th¬ cña «ng gióp ng­êi ®äc hiÓu thªm nh÷ng g× vÒ th.nhiªn vµ tµi q.s¸t cña nh. th¬? c.D­íi ®©y lµ c©u c.®Ò cho 1 ®.v¨n tr.bµy c.nhËn vÒ khæ th¬ ®­îc chÐp theo y.cÇu ë c©u a: ChØ víi bèn c.th¬, H. CËn ®· cho ta thÊy mét bøc tranh k× thó vÒ sù giµu cã vµ ®Ñp ®Ï cña biÓn c¶ quª h­¬ng. Em h·y viÕt tiÕp kho¶ng 8 – 10 c©u ®Ó hoµn chØnh ®o¹n v¨n theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch, trong ®ã cã 1 c©u ghÐp vµ 1 c©u cã thµnh phÇn t×nh th¸i.Cho đoạn thơ: “C©u h¸t c¨ng buåm víi giã kh¬i §oµn thuyÒn ch¹y ®ua cïng mÆt trêi MÆt trêi ®éi biÓn nh« mµu míi M¾t c¸ huy hoµng mu«n dÆm kh¬i.” a) Khæ th¬ nµy cã nh÷ng h×nh ¶nh võa quen, võa l¹, bëi lÏ khæ th¬ më ®Çu cña bµi còng tõng nh¾c ®Õn h×nh ¶nh cña ®oµn thuyÒn, mÆt trêi, c©u h¸t, giã kh¬i. Em h·y chÐp chÝnh x¸c khæ th¬ më ®Çu ®ã.b) Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬ võa chÐp theo yªu cÇu cña c©u (a) b»ng mét ®o¹n v¨n T-P-H kho¶ng 10 c©u.c) Theo em, nh÷ng h×nh ¶nh mÆt trêi, ®oµn thuyÒn, c©u h¸t trë ®i trë l¹i trong hai khæ th¬ cã ý nghÜa g×? “Sao mê kÐo l­íi kÞp trêi s¸ng” ...a) ChÐp tiÕp c©u th¬ trªn ®Ó hoµn chØnh ®o¹n th¬ gåm 4 dßng.b) ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 10 c©u theo c¸ch diÔn dÞch nªu c¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬ trªn. Với những câu hỏi không yêu cầu viết đoạn văn, học sinh cần:+ Không diễn đạt rườm rà, không cần trả lời văn vẻ+ Trả lời chính xác đúng trọng tâm câu hỏi.+ Câu trả lời cần đầy đủ theo kết cấu chủ-vị Với câu hỏi yêu cầu viết đoạn văn, học sinh cần:+ Đảm bảo đúng yêu cầu về hình thức: hình thức của một đoạn văn, cách trình bày nội dung đoạn văn, những yêu cầu kiến thức về Tiếng Việt, Tập làm văn, số câu đảm bảo đúng quy định + Đảm bảo đúng yêu cầu về nội dung: đủ ý, đảm bảo tính liên kết chặt chẽ, diễn đạt mượt mà Phần II. Những yêu cầu khi chấm thiDạng đề mở Chân phải bước tới chaChân trái bước tới mẹ Một bước chạm tiếng nói Hai bước tới tiếng cười (...) (Y Phương, Nói với con, Ngữ văn 9, tập hai, tr.72) Từ những lời thơ trên, em hãy viết bài văn (dài không quá một trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của mái ấm gia đình, trong đó có sử dụng ít nhất một khởi ngữ, một thành phần biệt lập phụ chú, phép liên kết thế (gạch chân, xác định). Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: “ Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con”(Theo Lí Lan, Cánh cổng trường mở ra)Từ việc mẹ không “cầm tay”dắt con đi tiếp mà “buông tay” để con tự đi, hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) bàn về tính tự lập.Mùa hè này, những học trò nghèo của làng chài bãi ngang xã Phổ Châu, huyện Đức Phổ, tỉnh Quãng Ngãi, ngày nào cũng xuống biển bắt cua, sò, ốc  để kiếm vài ngàn ít ỏi nuôi mơ ước đến trường. Từng giọt mồ hôi “non nớt” sớm rơi trên gành đá, hòa vào lòng biển vì ước mong có được bộ sách, cái cặp cho năm học mới. Đồng hành với khát khao của con trẻ, những người mẹ nghèo của vùng đất này cũng nói với con: “Ăn khổ mấy má cũng chịu, miễn con có sách vở, quần áo mới tới trường là má vui rồi!”(Theo Báo Thanh Niên ngày 18-6-2013, Ôm ước mơ đi về phía biển)Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em được gợi ra từ câu chuyện trên.Trong loạt bài trên báo Tuổi trẻ chủ nhật bàn về thế hệ gấu bông có đề cập hai hiện tượng:1. Một cô bé mười lăm tuổi, được mẹ chở đi đánh cầu lông. Xe hai mẹ con bị va quẹt, đồ đạc trên xe văng tung tóe. Người mẹ vội vàng gom nhặt, vài người đi đường cũng dừng lại phụ giúp còn cô bé thờ ơ đứng nhìn. Đợi mẹ nhặt xong mọi thứ, cô bé leo lên xe và thản nhiên dặn: “Lát về mẹ nhớ mua cho con li chè!”.2. Một cậu học sinh khi được hỏi về ca sĩ nổi tiếng mà cậu hâm mộ, cậu đã trả lời rất rành mạch về cách ăn mặc, sở thích của ca sĩ đó. Nhưng khi được hỏi về nghề nghiệp, sở thích của cha mẹ cậu, cậu ta ấp úng, không trả lời được. Là người con trong gia đình, em hãy trình bày suy nghĩ về hai hiện tượng trên qua một bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi).Thể hiện mình là một nhu cầu của lứa tuổi học sinh. Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về cách thể hiện bản thân trong môi trường học đường.Những lưu ý với kiểu đề mở	- Học sinh có thể xem xét vấn đề ở nhiều khía cạnh khác nhau 	- Dù có “mở” đến đâu thì học sinh vẫn phải xác định được vấn đề cụ thể cần nghị luận là gì? và cần hướng người đọc đến những giá trị tốt đẹp nào?	- Học sinh phải biết kết hợp tốt các thao tác nghị luận giải thích, chứng minh, bình luận	- Học sinh không chỉ có kiến thức ở sách vở mà phải có kiến thức thực tế- kiến thức xã hội.	- Phải có đủ lí lẽ để bảo vệ ý kiến của mình