Chuyên đề Phương pháp giảng dạy các mối liên hệ nhân - Quả trong SGK Địa lý Lớp 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘIKHOA ĐỊA LÝ 
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢ TRONG SGK ĐỊA LÝ LỚP 10 
X ác định các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý lớp 10 . 
MỤC ĐÍCH, 
NHIỆM VỤ 
V ận dụng một số phương pháp thích hợp để dạy các mối liên hệ nhân - quả đó . 
www.themegallery.com 
Company Logo 
NỘI DUNG 
Khái quát về mối liên hệ nhân - quả 
1 
Ph ương pháp dạy học mối liên hệ nhân - quả 
2 
X ác lập và biểu thị một số phương pháp 
3 
Th ực nghiệm phương pháp giảng dạy mối liên hệ nhân - quả 
4 
www.themegallery.com 
Company Logo 
I. KHÁI QUÁT VỀ MỐI LIÊN HỆ NHÂN -QUẢ 
1. Khái niệm 
	 Mối liên hệ nhân - quả là những mối liên hệ biểu thị tương quan phụ thuộc một chiều giữa các sự vật , hiện tượng và quá trình địa lý . 
Nh ân 
Qu ả 
www.themegallery.com 
Company Logo 
2. PHÂN LOẠI 
CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢ 
Đơn giản - Phức tạp 
Trực tiếp – Gián tiếp 
M ột nguyên nhân chỉ sinh ra một kết quả 
Đơn giản 
Phức tạp 
Trực tiếp 
Gián tiếp 
M ột kết quả có thể được sinh ra bằng nhiều nguyên nhân . 
- Một nguyên nhân được tạo nhi ều kết quả . 
- Chuỗi mối quan hệ nhân - quả 
Nguyên nhân trực tiếp sinh ra kết quả . 
Thông qua các mối liên hệ trung gian mới hình thành mối liên hệ nhân - quả . 
Cách 1 
Cách 2 
www.themegallery.com 
Company Logo 
 II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN-QUẢ 
1 
2 
3 
4 
5 
Sử dụng bài tập nhận thức 
Phương pháp sử dụng kênh hình 
Phương pháp đàm thoại gợi mở 
Phương pháp giảng giải 
Phương pháp dùng sơ đồ 
www.themegallery.com 
Company Logo 
III. XÁC LẬP VÀ BIỂU THỊ MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢ TRONG SGK ĐỊA LÝ 10 
Phương pháp dùng sơ đồ 
Cách 1 : Sau khi trình bày xong nội dung mối liên hệ nhân quả , GV đưa ra sơ đồ nhằm hệ thống hóa kiến thức . 
Cách 2 : GV bắt đầu bài học bằng cách đưa ra khung sơ đồ , vừa trình bày nội dung vừa hoàn thiện sơ đồ . 
Cách 3 : Hướng dẫn , gợi mở HS tự tìm ra các mối liên hệ nhân - quả và xác lập sơ đồ theo tư duy của HS. 
www.themegallery.com 
Company Logo 
PHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒ 
Cách 1 : Bài 9. Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất 
Quá trình nội lực 
Quá trình ngoại lực 
Bề mặt trái đất gồ ghề hơn 
San bằng những chỗ gồ ghề 
Các địa hình trên bề mặt Trái Đất 
Nhân 
Quả 
www.themegallery.com 
Company Logo 
PHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒ 
 Cách 2 : Bài 17. Thổ nhưỡng quyển 
Các nhân tố 
Quá 
trình 
hình 
thành 
đất 
Nhân 
Quả 
www.themegallery.com 
Company Logo 
PHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒ 
Cách 3 : Bài 6. Hệ quả chuyển động xung 	 quanh Mặt Trời của Trái Đất 
 	 Dựa vào hình 6.2 và SGK hãy thiết lập sơ đồ thể hiện mối quan hệ nhân - quả của chuyển động Trái Đất xung quanh Mặt Trời v à các mùa trong năm ? 
www.themegallery.com 
Company Logo 
2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNH 
Các loại kênh hình 
Bản đồ 
Tranh ảnh 
Video 
Mô hình 
Bảng số liệu 
Kênh hình khác 
www.themegallery.com 
Company Logo 
2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNH 
Bài 12: Sự phân bố khí áp . 
 Một số loại gió chính 
0 
1000 
4000 
3000 
2000 
m 
22 0 C 
22 0 C 
12 0 C 
7 0 C 
10 0 C 
16 0 C 
32 0 C 
Sườn Tây 
Sườn Đông 
www.themegallery.com 
Company Logo 
2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNH 
Các khu khí áp trên thế giới 
www.themegallery.com 
Company Logo 
www.themegallery.com 
Company Logo 
3. PHƯƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI GỢI MỞ 
Bài 9: Tác động của ngoại lực đến bề mặt địa hình Trái Đất 
GV đặt các câu hỏi khơi gợi sự suy nghĩ của HS như : 
- Vì sao quá trình phong hóa lại diễn ra mạnh mẽ nhất ở bề mặt Trái Đất ? 
- Vì sao phong hóa lý học lại diễn ra mạnh mẽ nhất ở miền khí hậu khô nóng và miền khí hậu lạnh ? 
www.themegallery.com 
Company Logo 
4.PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG BÀI TẬP NHẬN THỨC 
Yêu cầu HS hoàn thiện sơ đồ để thấy rõ mối quan hệ nhân - quả giữa ngoại lực và địa hình Trái Đất . 
Các tác nhân ngoại lực ( Gồm : .. 
................. ) 
Quá trình bóc mòn ( Gồm :  
.................) 
Quá trình xâm thực 
( do) 
Quá trình thổi mòn 
( do) 
Quá trình mài mòn 
( do) 
Nhân 
Quả 
Nhân 
Quả 
. 
www.themegallery.com 
Company Logo 
Bài tập nhận thức dạng TEST 
Khoanh tròn trước đáp án em cho là chính xác nhất . 
Câu 1. Địa hình xâm thực do dòng chảy thường xuyên tạo thành là : 
A. Rãnh nông .	C. Thung lũng sông 
B. Địa hình đất xấu .	D. Tam giác châu . 
Câu 2. Địa hình phi-o được tạo thành do tác nhân nào : 
Nước chảy 	C. Sóng biển 
Băng hà .	D. Gió 
Câu 3. Dạng địa hình nào không do quá trình bồi tụ tạo nên ? 
Thảo nguyên .	C. Địa hình lũ tích . 
Tam giác châu .	D. Nấm đá . 
www.themegallery.com 
Company Logo 
B. Hãy ghép các thông tin ở c ộ t bên phải và cột bên trái sao cho phù hợp : 
Gió mùa mùa hạ 
Tính ch ấ t l ạ nh , khô 
Hư ớ ng th ổ i ch ủ y ế u là hư ớ ng Tây Nam 
Hư ớ ng th ổ i ch ủ y ế u là hư ớ ng Đông Bắc 
Tính chất nóng , ẩm 
Gió mùa mùa đông 
Bài tập nhận thức dạng TEST 
www.themegallery.com 
Company Logo 
IV. THỰC NGHIỆM 
1. Mục đích , nhiệm vụ và yêu cầu 
2. Nội dung thực nghiệm 
	- Xây dựng bài thực nghiệm : Bài 9 và Bài 12 SGK Địa lý 10, Ban cơ bản . 
	- Nội dung thực nghiệm : 
	+ Thực nghiệm việc vận dụng một số phương pháp giảng dạy mối liên hệ nhân quả . 
	+ Thực nghiệm về cách dạy HS nhận biết và tự thiết lập các mối liên hệ nhân quả . 
3. Tổ chức thực nghiệm 
	- Chọn lớp thực nghiệm tại trường THPT Dương Đình Nghệ , Thiệu Hóa , Thanh Hóa . 
	- Tiến hành dạy thực nghiệm . 
www.themegallery.com 
Company Logo 
4. Kết quả thực nghiệm 
45 
5 
50 
21.7 
69.9 
8.7 
5.3 
57.9 
36.8 
4.5 
13.6 
68.2 
13.7 
Chú giải : 
(%) 
www.themegallery.com 
Company Logo 
Kết luận 
Kết quả 1 : Đề tài đã xác lập và biểu thị được các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý 10. 
Kết quả 2 : Định hướng một số phương pháp giảng dạy mối quan hệ nhân quả . 
Kết quả 3 : Qua thực nghiệm , HS tự xác lập và biểu thị được các mối liên hệ nhân quả trong bài học . 
www.themegallery.com 
Company Logo 
HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI 
Đề tài mới chỉ dừng lại ở xác lập và biểu thị các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý 10 phần tự nhiên . 
Quy mô và thời gian thực nghiệm còn hạn chế . 
www.themegallery.com 
Company Logo 
Chân thành cảm ơn sự chú ý 
theo dõi của thầy cô và các bạn!