Chuyên đề Tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào các môn TNXH, Khoa học, Địa lí - Triệu Thị Chín

 bài học. - Mức độ liên hệ: Các kiến thức giáo dục SDNLTK&HQ không được nêu rõ trong sách giáo khoa nhưng dựa vào kiến thức bài học, giáo viên có thể bổ sung, liên hệ các kiến thức giáo dục SDNLTK&HQ Dựa vào các mức độ tích hợp nêu trên và qua phân tích nội dung chương trình, SGK cho thấy mức độ tích hợp phần Địa lí chỉ ở mức độ tích hợp bộ phận và liên hệ V. HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP VÀ CÁCH DẠY BÀI TÍCH HỢP GIÁO DỤC SDNLTK&HQ( giống môn TNXH và KHOA HỌC vừa đề cập trên)LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp43. Hoạt động sản xuất của người dân ở Hoàng Liên Sơn- Miền núi phía Bắc có nhiều khoáng sản, trong đó có nguồn năng lượng: than; có nhiều sông, suối với cường độ chảy mạnh có thể phát sinh năng lượng phục vụ cuộc sống.- Vùng núi có nhiều rừng cây, đây là nguồn năng lượng quan trọng để người dân sử dụng trong việc đun, nấu và sưởi ấm.Đây cũng là khu vực có một diện tích rừng khá lớn. Cuộc sống của người dân ở đây gắn liền với việc khai thác rừng (gỗ, củi...).- Giúp học sinh thấy được tầm quan trọng của các loại tài nguyên nói trên, từ đó giáo dục ý thức sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên đó. Liên hệ NỘI DUNG , ĐỊA CHỈ TÍCH HỢP GIÁO DỤC SDNLTK&HQLớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp45. Tây Nguyên 8. Hoạt động sản xuất của người dân ở Hoàng Liên Sơn - Với các bài nêu trên, việc tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả có thể được thực hiện ở một số khía cạnh:+ Tây Nguyên là nơi bắt nguồn của nhiều con sông, các con sông chảy qua nhiều vùng có độ cao khác nhau nên lòng sông lắm thác ghềnh. Bởi vậy, Tây Nguyên có tiềm năng thuỷ điện to lớn. Tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ở đây chính là vấn đề bảo vệ nguồn nước, phục vụ cuộc sống. + Tây Nguyên có nguồn tài nguyên rừng hết sức phong phú, cuộc sống của người dân nơi đây dựa nhiều vào rừng: củi đun, thực phẩm...Bởi vậy, cần giáo dục học sinh tầm quan trọng của việc bảo vệ và khai thác hợp lí rừng, đồng thời tích cực tham gia trồng rừng. Liên hệ Bộ phận LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp411. Đồng bằng Bắc Bộ12. Người dân ở đồng bằng Bắc Bộ-Với các bài nêu trên, việc tích hợp nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả có thể được thực hiện ở một số khía cạnh:+ Đồng bằng Bắc Bộ có hệ thống sông ngòi dày đặc, đây là nguồn phù sa tạo ra đồng bằng châu thổ, đồng thời là nguồn nước tưới và nguồn năng lượng quá giá.+ Những nghề thủ công cổ truyền phát triển mạnh mẽ ở đồng bằng Bắc Bộ, đặc biệt là các nghề: đúc đồng, làm đồ gốm, thủ công mĩ nghệ... các nghề này sử dụng năng lượng để tạo ra các sản phẩm trên. Vấn đề cần quan tâm giáo dục ở đây là ý thức sử dụng năng lượng khi tạo ra các sản phẩm thủ công nói trên, đồng thời giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất đồ thủ công. Liên hệ LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp421. TP. Hồ Chí Minh 26. Người dân và hoạt động sản xuất ở đồng bằng duyên hải miền Trung- Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong quá trình sản xuất ra sản phẩm của một số ngành công nghiệp ở nước ta. Liên hệ 30. Khai thác khoáng sản và hải sản ở vùng biểnViệt Nam - Tài nguyên khoáng sản quan trọng nhất của thềm lục địa là dầu lửa, khí đốt. Cần khai thác và sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn tài nguyên quý giá này. Bộ phận LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp52. Địa hình và khoáng sản- Than, dầu mỏ, khí tự nhiên – là những nguồn tài nguyên năng lượng của đất nước.- Sơ lược một số nét về tình hình khai thác than, dầu mỏ, khí tự nhiên của nước ta hiện nay.- Ảnh hưởng của việc khai thác than, dầu mỏ đối với môi trường. - Khai thác một cách hợp lí và sử dụng tiết kiệm khoáng sản nói chung, trong đó có than, dầu mỏ, khí đốt.Bộ phận Liên hệ Liên hệBộ phận 4. Sông ngòi - Sông ngòi nước ta là nguồn thuỷ điện lớn và giới thiệu công suất sản xuất điện của một số nhà máy thuỷ điện ở nước ta như : nhà máy thuỷ điện Hoà Bình, Y- a- ly, Trị An.- Sử dụng điện và nước tiết kiệm trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày Liên hệLiên hệLớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp55. Vùng biển nước ta - Biển cho ta nhiều dầu mỏ, khí tự nhiên.- Ảnh hưởng của việc khai thác dầu mỏ, khí tự nhiên đối với môi trường không khí, nước. - Sử dụng xăng và ga tiết kiệm trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.Bộ phận Liên hệLiên hệ6. Đất và rừng- Rừng cho ta nhiều gỗ.- Một số biện pháp bảo vệ rừng : Không chặt phá, đốt rừng,... Liên hệ LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp511. Nông nghiệp - Nhận xét về sự thay đổi diện tích rừng ở nước ta; nguyên nhân của sự thay đổi đó.- Sơ lược một số nét về tình hình khai thác rừng ( gỗ ) ở nước ta.- Các biện pháp nhà nước đã thực hiện để bảo vệ rừng. Bộ phận 12. Công nghiệp13. Công nghiệp (tiếp theo) - Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong quá trình sản xuất ra sản phẩm của một số ngành công nghiệp ở nước ta.- Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả sản phẩm của các ngành công nghiệp, đặc biệt than, dầu mỏ, điện,...Liên hệ LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp518. Châu Á (tiếp theo) - Khai thác dầu có ở một số nước và một số khu vực của châu Á.- Sơ lược một số nét về tình hình khai thác dầu khí ở một số nước và khu vực của châu Á. Liên hệ21. Một số nước ở châu Âu24. Châu Phi (tiếp theo)Liên bang Nga có nhiều tài nguyên khoáng sản nhất là dầu mỏ, khí tự nhiên, than đá. Khai thác khoáng sản ở châu Phi trong đó có dầu khí.Liên hệ Liên hệ LớpBàiNội dung tích hợpMức độ tích hợp526. Châu Mĩ (tiếp theo - Trung và Nam Mĩ khai thác khoáng sản trong đó có dầu mỏ.- Ở Hoa Kỳ sản xuất điện là một trong nhiều ngành công nghiệp đứng hàng đầu thế giới. Liên hệ27. Châu Đại dương và châu Nam Cực- Ở Ô-xtrây-li-a ngành công nghiệp năng lượng là một trong những ngành phát triển mạnh.Liên hệ THIẾT KẾ BÀI SOẠNBài 8 Hoạt động sản xuất của người dân ở Tây Nguyên (tiếp theo)(Mức độ tích hợp: liên hệ)I. Mục tiêuHS biết:*Kiến thức:- Trình bày một số đặc điểm tiêu biểu về hoạt động sản xuất của người dân ở Tây Nguyên: khai thác sức nước, khai thác rừng.- Nêu quy trình làm ra các sản phẩm đồ gỗ.Thấy được sự cần thiết của việc khai thác, sử dụng sức nước, khai thác rừng một cách hiệu quả và tiết kiệm (nội dung liên hệ).*Kĩ năng:- Bước đầu biết dựa vào lược đồ (bản đồ), tranh ảnh để tìm kiến thức.- Xác lập mối quan hệ địa lí giữa các thành phần tự nhiên với nhau và giữa thiên nhiên với hoạt động sản xuất của con người.* Thái độ:- Có ý thức tôn trọng, bảo vệ các thành quả lao động của người dânII. Đồ dùng dạy học- Bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam- Tranh ảnh nhà máy thuỷ điện và rừng ở Tây Nguyên.III. Hoạt động dạy học3. Khai thác sức nước*Hoạt động 1: Làm việc theo nhóm.Bước 1.HS làm việc nhóm theo phiếu sau:Phiếu làm việc nhóm:	Câu 1. Quan sát hình 4 trang 90 trong SGK, hãy điền tiếp vào bảng dưới đây:Thứ tựTên sôngNơi bắt nguồnNơi đổ raCâu 2. Đọc SGK mục 3 trang 90 cho biết đặc điểm sông ngòi ở Tây Nguyên.Lưu ý: GV lưu ý cho HS màu sắc thể hiện trên bản đồ để xác định được nơi bắt nguồn của sông, vì sông chảy từ nơi cao xuống nơi thấp.Bước 2. 	- Đại diện nhóm trình bày kết quả trước lớp	- GV gọi một HS lên bảng chỉ 4 con sông trên bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam trên tường.	- GV lưu ý HS chỉ một dòng sông phải chỉ từ đầu nguồn xuống đến của sông.Bước 3.	- GV sửa chữa và hoàn thiện phần trình bày.	- GV giúp HS rút ra kết luận: Tây Nguyên là nơi bắt nguồn của nhiều con sông và sông ở đây lắm thác ghềnh.	GV chuyển ý: Với đặc điểm của sông ngòi như vậy, người dân ở Tây Nguyên đã vận dụng để khai thác sức nước như thế nào?4. Rừng và việc khai thác rừng ở Tây Nguyên Hoạt động 4: Làm việc cả lớp.Bước 1:Đọc mục 2, quan sát hình 8, 9,10 trong SGK và vốn hiểu biết của bản thân, HS trả lời các câu hỏi sau:- Rừng ở Tây Nguyên có giá trị gì?- Gỗ, tre, nứa được dùng làm gì?- Kể các công việc cần phải làm trong quá trình sản xuất ra các sản phẩm đồ gỗ.- Nêu nguyên nhân và hậu quả của việc mất rừng ở Tây Nguyên (có thể liên hệ giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ở nội dung này).Chúng ta cần làm gì để bảo vệ rừng (có thể liên hệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ở nội dung này).IV: Củng cố-dặn dò: GV củng cố lại nội dung bài học. GV nhận xét tiết học. Bài 2 – lớp 5. ĐỊA HÌNH VÀ KHOÁNG SẢN (Mức độ tích hợp : bộ phận và liên hệ )I - Mục tiêu Học xong bài này, HS: - Biết dựa vào bản đồ (lược đồ) để nêu được một số đặc điểm chính của địa hình, khoáng sản nước ta. - Kể tên và chỉ được vị trí một số dãy núi, đồng bằng lớn của nước ta trên bản đồ (lược đồ). - Kể được tên một số loại khoáng sản ở nước ta và chỉ trên bản đồ vị trí các mỏ than, sắt, a-pa-tit, bô - xit, dầu mỏ. - Biết sơ lược một số nét về tình hình khai thác than, dầu mỏ, khí tự nhiên của nước ta hiện nay( nội dung liên hệ).II – ĐDDH:III - Các hoạt động dạy – học chủ yếu1. Địa hình - Một số HS nêu đặc điểm chính của địa hình nước ta. - Một số HS khác lên bảng chỉ trên Bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam những dãy núi và đồng bằng lớn của nước ta.Kết luận: Trên phần đất liền của nước ta, 3/ 4 diện tích là đồi núi nhưng chủ yếu là đồi núi thấp, 1/ 4 diện tích là đồng bằng và phần lớn là đồng bằng châu thổ do phù sa của sông ngòi bù đắp.2/ Khoáng sản*Hoạt động 2 (làm việc theo nhóm) + Kể tên một số loại khoáng sản ở nước ta.Bước 2: - Đại diện các nhóm HS trả lời câu hỏi - GV sửa chữa và giúp HS hoàn thiện câu trả lời. - GV nói : Than, dầu mỏ, khí tự nhiên là những nguồn tài nguyên năng lượng của đất nước( mức độ tích hợp: bộ phận). - GV yêu cầu một nửa số nhóm HS đọc các thông tin về tình hình khai thác than và nửa số nhóm còn lại đọc các thông tin về tình hình khai thác dầu mỏ ở nước ta( mức độ tích hợp:liên hệ) - Đại diện các nhóm trình bày - GV cho HS xem tranh ảnh về ảnh hưởng của việc khai thác than, dầu mỏ đối với môi trường (ô nhiễm môi trường nước và không khí) Kết luận: Nước ta có nhiều loại khoáng sản như : than, dầu mỏ, khí tự nhiên, sắt, đồng, thiếc, a-pa-tit, bô-xit. Chúng ta cần khai thác một cách hợp lí và sử dụng tiết kiệm khoáng sản nói chung, trong đó có than, dầu mỏ, khí đốt( mức độ tích hợp: bộ phận)IV: Củng cố-dặn dò: GV củng cố lại nội dung bàiGV nhận xét tiết học. Xin cảm ơn quí thầy cô và chúc các thầy cô giáo sức khỏe