Chuyên đề Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn ngữ văn - Trường THCS Trần Nhân Tông

– Hiểu thì nên có sự dè dặt hơn. Một khó khăn nữa phải kể đến, đó là khó khăn trong tâm thế tiếp nhận Ngữ văn của học sinh do phải di chuyển phòng học, vì mỗi trường phổ thông chỉ có một số phòng máy chiếu nhất định; khó khăn về việc ghi bài của học sinh, do học sinh dễ chú ý đến nhiều hình thức của bài học mà bỏ quên nội dung, kết quả là không biết ghi chép phần nào, giáo viên cần có quy ước rõ ràng với học sinh trước khi dạy học bằng giáo án điện tử. Đồng thời, giáo viên cần phải biết kết hợp một cách nhuần nhuẫn giữa cảm xúc và thao tác kỹ thuật để tránh sự khô cứng của bài giảng.1. Phân môn Tiếng Việt, Tập làm văn	Trong ba phân môn nói trên, Tiếng Việt và Tập làm văn có thể ứng dụng nhiều nhất. Các bài học về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, văn bản nghiêng nhiều về tính hệ thống, phù hợp với trình bày biểu bảng, sơ đồ hóa các nội dung hoặc thêm bớt, làm xuất hiện hoặc mất đi các yếu tố khác nhau một cách dễ dàng. Minh họa bằng các loại hình bài tập, các đoạn văn bản, các câu trích dẫnrất thuận tiện. Việc kiểm tra đánh giá theo cách trắc nghiệm khách quan cũng rất dễ soạn thảo. -Ch­a nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. -Råi víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng: -Chó mµy h«i nh­ có mÌo thÕ nµy, ta nµo chÞu ®­îc. -T«i vÒ kh«ng chót bËn t©m. CN VNCN VNCN VNCN VNCN VN Ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p XÕp vµo hai nhãm sauNhãm cã cÊu t¹o 1 kÕt cÊu C-V làm nòng cốtNhãm cã cÊu t¹o 2 kÕt cÊu C-Vlàm nòng cốt 1 2 34 C©u ®¬n C©u ghÐpCAÙCH LAØM BAØI VAÊN LAÄP LUAÄN CHÖÙNG MINHTieát 91Cho ñeà vaên: Nhaân daân ta thöôøng noùi: “Coù chí thì neân”. Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ ñoù.1/ Tìm hieåu ñeà, tìm yù:2/ Laäp daøn baøi:a/ Môû baøi: Neâu vai troø quan troïng cuûa lyù töôûng, yù chí vaø nghò löïc trong cuoäc soáng maø caâu tuïc ngöõ ñaõ ñuùc keát. Ñoù laø moät chaân lyù.b/ Thaân baøi: (phaàn chöùng minh) -Xeùt veà lyù leõ: + Chí laø ñieàu raát caàn thieát ñeå con ngöôøi vöôït qua moïi trôû ngaïi. + Khoâng coù chí thì khoâng laøm ñöôïc gì-Xeùt veà thöïc teá: + Nhöõng ngöôøi coù chí ñeàu thaønh coâng (neâu daãn chöùng) + Chí giuùp ngöôøi ta vöôït qua nhöõng khoù khaên töôûng chöøng khoâng theå vöôït qua ñöôïc (neâu daãn chöùng)c/ Keát baøi: Moïi ngöôøi neân tu döôõng yù chí, baét ñaàu töø nhöõng vieäc nhoû, ñeå khi ra ñôøi laøm ñöôïc vieäc lôùn.Neâu luaän ñieåm caàn chöùng minhNeâu lyù leõ vaø daãn chöùng ñeå chöùng toû luaän ñieåm laø ñuùng ñaénNeâu yù nghóa cuûa luaän ñieåm ñaõ ñöôïc chöùng minh2. Phân môn Đọc- hiểu văn học :	Riêng đối với phân môn Đọc- hiểu văn học cần hạn chế và thận trọng trong việc sử dụng CNTT. Vốn là một phân môn cần nhiều đến xúc cảm thẩm mĩ sâu lắng từ sự phân tích và đối thoại của thầy-trò, từ các âm vang của câu chữ, của ngôn từ văn bản hơn là kênh hìnhVì thế trong các bài đọc – hiểu văn bản, phân tích văn bảnchỉ nên ứng dụng một phần nào đó, chẳng hạn : giới thiệu tác giả, tác phẩm, giọng đọc của tác giả hay nghệ sĩ, một vài hình ảnh minh họa, các tư liệu quí hiếm, các đoạn phim hoặc nhạc minh họa cho bài giảng giúp hs hiểu sâu hơn tác phẩm. I/ Taùc giaû, taùc phaåm:1. Taùc giaû:-Thanh Haûi teân khai sinh laø Phaïm Baù Ngoaõn (1930 – 1980)-Queâ: ThöøaThieân-Hueá.-OÂng laø nhaø thô caùch maïng -Hoàn thô treû trung, bình dò, ñoân haäu. Chaát thô giaøu caûm xuùc suy töôûng.2. Taùc phaåm:-Saùng taùc thaùng 11/1980 (khi taùc giaû naèm treân giöôøng beänh)II/ Tìm hieåu vaên baûn:	(Thanh Haûi)Tieát : 116MUØA XUAÂN NHO NHOÛSTTTên bài thơTác giảNăm sáng tácThể thơTóm tắt nội dungĐặc sắc nghệ thuật1Đồng chíChính Hữu1948Tự doTình đồng chí của những người lính dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lý tưởng chiến đấu, được thể hiện tự nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người línhChi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm.2Bài thơ về tiểu đội xe không kínhPhạm Tiến Duật1969Tự doQua hình ảnh độc đáo – những chiếc xe không kính, khắc hoạ nổi bật hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mỹ với tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam.Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn, giàu tính khẩu ngữ3Đoàn thuyền đánh cáHuy Cận1958Bảy chữNhững bức tranh đẹp, rộng lớn, tráng lệ về thiên nhiên, vũ trụ và người lao động trên biển theo hành trình chuyến ra khơi đánh cá của đoàn thuyền. Qua đó thể hiện về cảm xúc về thiên nhiên và lao động, niềm vui trong cuộc sống mới.Nhiều hình ảnh đẹp, rộng lớn, được sáng tạo bằng liên tưởng và tưởng tượng; âm hưởng khoẻ khoắn, lạc quan.Quan sát và đối chiếu bảng thống kê đã chuẩn bị ở nhà với bảng thống kê sau1. Lập bản thống kêSTTTên bài thơTác giảNăm sáng tácThể thơTóm tắt nội dungĐặc sắc nghệ thuật4Bếp lửaBằng việt1963Kết hợp bảy chữ và tám chữNhững kỷ niệm đầy xúc động về bà và tình cảm bà cháu, thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.Kết hợp giữa biểu cảm với miêu tả và bình luận; sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà.5Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.Nguyễn Khoa Điềm1971Chủ yếu là tám chữThể hiện tình yêu thương con của người mẹ dân tộc Tà –ôi gắn liền với lòng yêu nước, tình thần chiến đấu và khát vọng về tương laiKhai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến.6Ánh trăngNguyễn Duy1978Năm chữHình ảnh ánh trăng trong thành phố, gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên đất nước bình dị, nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa, thuỷ chung.Hình ảnh bình dị mà giáu ý nghĩa biểu tượng; giọng điệu chân thành, nhỏ nhẹ mà thấm sâu.STTTên bài thơTác giảNăm sáng tácThể thơTóm tắt nội dungĐặc sắc nghệ thuật7Con còChế Lan Viên1962Tự doTừ hình tượng con cò trong những lời hát ru, ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với đời sống của mỗi con người.Vận động sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao.8Mùa xuân nho nhỏThanh Hải 1960Năm chữCảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên và đất nước, thể hiện ước nguyện chân thành góp mùa xuân nhỏ cả đời mình vào cuộc sống chung.Thể thơ năm chữ có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần với dân ca, hình ảnh đẹp, giản dị, những so sáng ẩn dụ, sáng tạo.9Viếng lăng Bác.Viễn Phương1976Tám chữLòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ đối với Bác Hồ trong 1 lần từ miền nam ra viếng lăng Bác.Giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ, đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị, cô đúc.STTTên bài thơTác giảNăm sáng tácThể thơTóm tắt nội dungĐặc sắc nghệ thuật10Sang thuHữu ThỉnhSau 1975Năm chữBiến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ.Hình ảnh thiên nhiên được gợi tả bằng nhiều cảm giác tinh nhạy, ngôn ngữ chính xác, gợi cảm.11Nói với conY PhươngSau 1975Tự doBằng lời trò chuyện với con, bài thơ thể hiện sự gắn bó, niềm tự hào về quê hương và đạo lý sống của dân tộc.Cách nói giàu hình ảnh, vừa cụ thể, gợi cảm, vừa gợi ý nghĩa sâu xa.Cảnh Đèo NgangBµi tËp tr¾c nghiÖm*C©u1.Nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt nµo kh«ng cã trong bµi Nãi víi con cña YPh­¬ng:	a. Bè côc chÆt chÏ, dÉn d¾t tù nhiªn 	b. H×nh ¶nh cô thÓ, giµu chÊt th¬.	c. Giäng ®iÖu thiÕt tha, truyÒn c¶m	d. NhiÒu tõ H¸n ViÖt vµ tõ l¸y.*C©u 2.Dßng thÓ hiÖn ®iÒu lín lao mµ Y Ph­¬ng muèn thÓ hiÖn qua nh÷ng ®iÒu Nãi víi con là:a.Ca ngîi c«ng lao trêi bÓ cña cha mÑ ®èi víi con c¸i vµ ý nghÜa lêi ru cña mÑ.b. Ca ngîi søc sèng bÒn bØ cña quª h­¬ng-céi nguån sinh d­ìngc. Ca ngîi t×nh yªu ®Êt n­íc vµ lßng biÕt ¬n cña con c¸i víi cha mÑ T õ ® å n g n g h Ü ah ® ¹ i t õt õ h ¸ n v i Ö t t õ l ¸ y t õ t r ¸ i n g h Ü aT õ g h Ð p t õ ® å n g © mQ u a n h Ö t õNNa­thg123456781. “Giang s¬n” thuéc lo¹i tõ nµy?2. Nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau?3. Trong tõ nµy, c¸c tiÕng quan hÖ víi nhau vÒ mÆt ©m thanh?4. Nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ng­îc nhau?5. Nh÷ng tõ dïng ®Ó trá hoÆc hái vÒ ng­êi, ho¹t ®éng, tÝnh chÊt?6. “T­¬i tèt” thuéc lo¹i tõ nµy?7. Tõ “®­êng” trong “®­êng ¨n” vµ “®­êng ®i” lµ tõ ?8. Nh÷ng tõ dïng ®Ó biÓu thÞ c¸c ý nghÜa quan hÖ, dïng ®Ó liªn kÕt?Thµnh ng÷Trß ch¬i « ch÷III. Thao tác tiến hành thiết kế một bài giảng điện tử trên phần mềm PowerpointGiáo án điện tử có thể được xây dựng theo quy trình gồm 6 bước sau:- Xác định mục tiêu bài học,- Lựa chọn kiến thức cơ bản, xác định đúng những nội dung trọng tâm,- Multimedia hoá từng đơn vị kiến thức,- Xây dựng thư viện tư liệu,- Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể,- Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện. L­u ý+ ChØ coi viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo tiÕt Đäc - hiÓu v¨n b¶n nh­ mét c«ng cô ®Ó ph¸t huy trÝ lùc cho häc sinh chø kh«ng thÓ hoµn toµn phô thuéc vµo nã mµ tho¸t li khái phÊn tr¾ng, b¶ng ®en+Tr¸nh l¹m dông c¸c h×nh ¶nh, ©m thanh, c¸c trß ch¬i mµ lµm mê, lµm ch×m ®i c¸c thao t¸c kh¸c nh­ ph©n tÝch, b×nh vµ mét sè kÜ n¨ng kh¸c nh­ nãi, viÕtMột số qui trình phần trình bày bảng của giáo án ĐT: Nền trắng hoặc xanh đậm, chữ phải nổi rõ trên nền như chữ đen trên nền trắng hoặc chữ trắng, vàng trên nền xanh đâm. Chia slide thành 2 cột, cột ghi bảng bên trái, cột giảng minh họa bên phải. Tuy nhiên ở một số slide giảng cần phần bảng nhiều thì tạo slide mới.. Khi hoàn thành bài giảng, thì nội dung ghi bảng phải tập trung hết trên một slide để H theo dõi và chép bài cho đầy đủ.Gv có thể chèn kí hiệu để H nhận biết khi nào thì ghi bảng, khi nào không. VD: IV.Kết luận H¬n bao giê hÕt, muèn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, muèn theo kÞp c¸c n­íc tiªn tiÕn, ®ãn ®Çu sù ph¸t triÓn,... kh«ng thÓ kh«ng ®æi míi ®ång bé : ch­¬ng trình, SGK, kiÓm tra-®¸nh gi¸ vµ ®Æc biÖt lµ c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i, mÆc dï vÉn biÕt n­íc ta hiÖn t¹i cßn rÊt nghÌo, vÉn biÕt yÕu tè con ng­êi lµ quyÕt ®Þnh. C¸c néi dung giíi thiệu trªn ®©y chØ lµ mÊy gîi ý hÕt søc ®¬n giản vµ Ýt ái so víi những gì mà CNTT cã thÓ mang l¹i cho c«ng viÖc d¹y häc nãi chung vµ m«n NV nãi riªng.Chúc quý thầy cô sức khỏe và có được những giờ dạy thành công với CNTT