Công tác hướng nghiệp trong Giáo dục

 trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu sử dụng lao động.Mục tiêu Tầm nhìn Hướng nghiệp của Quảng Nam và Nghệ AnHọc sinh bậc trung học cơ sở (THCS) có khả năng:- Khám phá bản thân - Lựa chọn ban học nào ở cấp trung học phổ thông- Có kế hoạch nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông/ có tự tin Năng lực để chọn các chương trình đào tạo nghề/trường nghề phù hợp (học sinh không học tiếp lên THPT)Học sinh bậc trung học phổ thông (THPT) có khả năng:- Khám phá "mình là ai”, hiểu thị trường lao động, các tác động, đặc tính nghề. Để từ đó: Có thể xác định được các mục tiêu nghề nghiệp Đưa ra các quyết định về nghề nghiệp một cách hợp lý - Đánh giá và thực hiện kế hoạch nghề nghiệp tốt nhấtPHẦN II: CÁC LÝ THUYẾT VỀ HƯỚNG NGHIỆPCác bước cần làm trong công tác hướng nghiệp - Khung phát triển nghề nghiệp - Mô hình lập kế hoạch nghề - Cung cấp dịch vụ hướng nghiệp - Lý thuyết hệ thống A - Lý thuyết Khung Năng Lực Của Học SinhLý Thuyết Hệ ThốngMô Hình Lập Kế Họach NghềVòng Nghề NghiệpKế Họach Nghề NghiệpLý Thuyết Cây Nghề NghiệpCác bước cần làm trong công tác Hướng nghiệpGiải thích về các bước trong hướng nghiệpMục tiêu: các em HS có kế hoạch nghề nghiệpKế hoạch nghề nghiệp phải được xây dựng trên cơ sở (khung) Năng lực nghề nghiệp của học sinh. Để giúp học sinh có năng lực nghề nghiệp, nhà trường và xã hội phải xây dựng được “mô hình cung cấp dịch vụ hướng nghiệp cho học sinh”, phải hiểu rõ “lý thuyết hệ thống”, “mô hình lập kế hoạch nghề”, “lý thuyết cây nghề nghiệp” và “vòng nghề nghiệp”.Khung năng lực cần có của học sinhKhu Vực A: Nhận Thức Bản ThânKhu Vực B: Nhận Thức Nghề NghiệpKhu Vực C: Xây Dựng Kế Hoạch Nghề NghiệpThang đánh giá năng lực Hướng nghiệp của học sinhLớp 9: 	Học kiến thứcLớp 10: 	Vận dụng kiến thứcLớp 11: 	Hiểu rõ và áp dụng kiến thức vào trường hợp riêng của mìnhLớp 12: Thực hànhMô Hình Lập Kế Hoạch Nghề7 bước Thực hiệnBản thân Thị trườngtuyểnNhững tác động /ảnh hưởng3 bước tìm hiểu: Bản thân Thị trường tuyển dụng/ lao động Những tác động/ảnh hưởng4 bước hành động: Xác định mục tiêu Ra quyết định Thực hiện Đánh giáCó thể thực hiện theo bất cứ trật tự nào dụng Lý Thuyết Hệ Thống Quá khứHiện tạiTương Khả năngSở thíchGiới tínhTuổi tácCá TínhRào cảnGia đìnhThị trường tuyển dụngTruyền ThôngBạn bèGiáo dụcHoàn cảnh Kinh tếCộng đồnglai TÔILý Thuyết Cây Nghề NghiệpLương CaoCơ Hội Việc Làm Công Việc Ổn ĐịnhNhiều Người Tôn TrọngMôi Trường Làm Việc TốtGiá TrịCá TínhVòng Nghề NghiệpKhám phá cơ hộiTìm hiểu, thử nghiệm, thu hẹp lựa chọn và chọn một cơ hội phù hợpTìm hiểu bản thânKhám phá sở thích, giá trị, tính cách, kỹ năng, tài sản và nguồn lựcHành độngThực hiện kế hoạch, vừa thực hiện vừa tìm hiểu và đạt được mục tiêuChọn lựaLập kế hoạch và xác định mục tiêu nghề nghiệp bạn lựa chọnMô hình Cung cấp Dịch vụ Hướng nghiệp () B – ÁP DỤNG Phần III: Kỹ năng tư vấn và liệu pháp hướng nghiệp	 Sáu kỹ năng tư vấn 	 Ba kỹ năng tư vấn đầu tiên - Hành vi quan tâm	 - Đặt câu hỏi	 - Phản hồi cảm xúcLắng nghe – Không nênGiả vờ lắng ngheLiên tưởng đến bản thânSuy nghĩ cách trả lờiTìm cách giải quyết vấn đềLắng nghe – NênBài thơ ‘Xin Lắng Nghe’Lắng nghe – Phương phápVẻ mặtGiọng nóiNgôn ngữ cơ thể (dáng người, cách ngồi, ánh mắt)Dùng câu hỏi để Khuyến khíchEm kể cho thầy/cô nghe hồi nhỏ em thích làm gì đi? Lặp lại ý tưởngVậy thì hiện tại em đang rất bối rối, không biết mình nên làm gì trong tương lai phải không?Tóm tắt ý tưởngNãy giờ em kể thầy/cô nghe là em thích bên thiết kế, nhưng gia đình thì muốn em theo ngành kinh tế, và hiện tại thì em không biết nên làm gì. Thầy/cô hiểu vậy có đúng không?Câu hỏi mở: bắt đầu bằng ‘Vì sao, khi nào, cái gì, bằng cách nào, ở đâu’Câu hỏi đóng: bắt đầu bằng ‘Có phải...’Quan sát cảm xúc của học sinhBiết khi nào thì học sinh đang buồn, lo, bức xúc, xúc động, vv.Phản hồi cảm xúc bằngCâu hỏi mởHiện tại em cảm thấy ra sao?Câu hỏi đóngEm nói em đang rất lo lắng? Ba kỹ năng tư vấn cuối cùng	- Đối mặt	 - Tập trung	 - Phản hồi ý tưởng Ba kỹ năng tư vấn cuối cùng Quan sát lời nói, hành động để nhận ra sự mâu thuẫn (không đồng nhất) của học sinh trong lời nói, hành vi, cảm xúc, và ý nghĩ.Học sinh nói rất thoải mái với quyết định học của mình, nhưng sau đó kể rằng mất ngủ, stress/bị áp lực, và lo rằng mình sẽ quyết định sai.Đối diện với học sinh về mâu thuẫn trênTóm tắtChỉ ra sự mâu thuẫnLúc mới gặp em nói rất thoải mái với quyết định học của mình, nhưng bây giờ em kể rằng bị mất ngủ, stress, và lo mình quyết định sai. Em nghĩ sao về mâu thuẫn này?Cùng với học sinh tìm cáchĐối diệnGiải quyếtSống chung với mâu thuẫnKỹ năng đối mặt rất quan trọng, vì nó giúpCuộc nói chuyện thoát khỏi bế tắcMở hướng cho học sinhĐi sâu vào cảm xúcGiúp học sinh nhận ra vấn đề chân chính Vào học sinh trước rồi vấn đề sauVào gia đình (bối cảnh xã hội)Vào vấn đề quan trọng nhất trướcPhản hồi ý tưởng của học sinh bằng cáchDiễn dịch, tóm tắt lạiNgày hôm nay em đến đây vì chưa biết mình nên làm nghề nghiệp gì trong tương lai. Em muốn tìm hiểu thêm các ngành nghề trong trường. Em sợ rằng mình chọn sai. Thầy /cô nói vậy chính xác không?	 C – Đánh giáLàm dự án theo nhómNhớ lại một trường hợp thực tiễn trong quá khứ, ứng dụng những lý thuyết và kỹ năng đã học hôm nay, đề xuất ra cách tư vấn cho trường hợp ấy. Viết ra giấy để nộp, chuẩn bị được mời để trình bày trước lớp.D – Đặt và trả lời câu hỏi E – Bài tập về nhàTập trung vào học sinh, lắng nghe em, giúp em lắng nghe bản thânBằng sự lắng nghe, phản hồi cảm xúc, đối mặt, và phản hồi ý tưởng, chuyên viên tư vấn sẽ giúp học sinh tìm ra cách giải quyết vấn đề cho bản thân.Mỗi người đều có khả năng tự giải quyết vấn đềChuyên viên tư vấn không phải là siêu nhânSự nguy hiểm của cảm giác được HS cần.	Hai liệu pháp Liệu pháp tập trung vào giải pháp:Sự khác biệt giữa tư vấn tâm lý và tư vấn hướng nghiệp là phải cho giải pháp, dù nhỏ đến mấy cũng phải có, và theo từng bước mộtCùng với học sinh lập ra kế hoạchMục tiêu (từ mức độ quan trọng nhiều nhất đến ít nhất)Bài tập để đạt mục tiêu(Tham khảo thêm trường hợp 9 trang 64)Liệu pháp kể chuyện:Lắng nghe câu chuyện của học sinh từ đầu đến cuốiLắng nghe cảm xúc và lắng nghe vấn đề thật ở đằng sauDùng sáu kỹ năng tư vấn để nghe học sinh kể chuyện, hòng tìm hiểuSở thíchKhả năng của học sinh đó. - Tư vấn tuyển sinh và tư vấn hướng nghiệp 	Tư vấn tuyển sinh và Tư vấn hướng nghiệpGiống nhau:Quyết định ngành học và trường họcKhác nhau: Tư vấn HNQuyết định ngành học và trường học để tiến tới nghề nghiệp mơ ước	Vai trò của giá trị và ý nghĩa cuộc sốngGiá trị: điều gì quan trọng trong cuộc sốngÝ nghĩa cuộc sống: Vì sao em sinh ra trên đời  Phần IV: Tiến trình tư vấn hướng nghiệp 	( Năm giai đoạn tư vấn hướng nghiệp)		Khởi đầu Tập hợp dữ liệu Thiết lập mục tiêu Đặt ra nhiều giải pháp, đương đầu với điều phi lý Kết thúc 5 giai đoạn này không nhất thiết phải hoàn thành trong 1 lần tư vấnCó thể lặp đi lặp lại vài lần đối với 1 số giai đoạnKhởi đầuHành vi quan tâmĐặt câu hỏiPhản hồi cảm xúc=> Kết quả mong đợi Học sinh cảm thấy thoải mái khi được lắng ngheHọc sinh cởi mở hơn trong tâm sự2. Tập hợp dữ liệu Thông qua các câu hỏi mở và đóng, đối mặt, phản hồi ý tưởng=> Kết quả mong đợi: Học sinh chia sẻ ý tưởng, cảm xúc, và hành động. Chuyên viên tư vấn có thêm dữ liệu từ học sinh qua những lời kể chuyện3. Thiết lập mục tiêu chungEm muốn điều gì xảy ra sau lần gặp này? Em muốn điều gì xảy ra sau một tháng?Mục tiêu càng rõ ràng và chi tiết càng tốt => Kết quả mong đợi: Học sinh thảo luận những mục tiêu mà họ muốn đạt được, những hướng đi mới cho ý tưởng, những mơ ước và những hành động sẽ làm. Học sinh hình dung một kết thúc lý tưởng của lần gặp mặt hay những lần gặp mặt có thể được xác định 4. Hành động – bài tập về nhàCùng đồng ý với HS bước kế tiếp cần làm để xây dựng kế hoạch nghề nghiệp, ra bài tập cho học sinh, chỉ rõ sự liên quan giữa bài tập và mục tiêu Nếu cần thì hỗ trợ học sinh phương tiện, thông tin, mạng lưới làm việc để HS hoàn thành bàiKhuyến khích HS liên lạc lại=> Kết quả mong đợi:HS thấy được bước kế tiếpHS phải chủ động làm bài tập – chịu trách nhiệm 5. Kết thúc Tóm tắtKiểm tra cảm xúc (lúc đầu và bây giờ) Hẹn gặp lại=> Kết quả mong đợi:Nếu tất cả các giai đoạn được hoàn thành xuất sắc, tin rằng học sinh có sự thay đổi trong hành động, ý tưởng, và cảm xúc trong hướng nghiệpPhần V: 	- Xây dựng nhận thức bản thân	- Tìm hiểu thế giới nghề nghiệpXây dựng nhận thức bản thân thông qua suy ngẫm và tư vấn tường thuậtÔn lại sáu kỹ năng tư vấnNhấn mạnh vào suy ngẫm và tư vấn tường thuật để giúp học sinh nhận raSở thíchKhả năngCá tínhGiá trị sốngSuy ngẫm: tư vấn, bài tập, suy ngẫm, và tư vấnTư vấn tường thuật: giúp người đối diện kể chuyện về cuộc đời họMỗi em là một tác phẩmEm tự viết nên câu chuyện đời emDùng đề tài từ sở thích hàng ngày như âm nhạc, sách, vv. để hiểu thêm về tính cách, giá trị sống, quan điểm sống, sở thích, và khả năng emXây dựng nhận thức bản thân  thông qua các công cụ trắc nghiệmSở thích: RIASECKhả năngGiá trị sốngCông cụ trắc nghiệm khí chất, mô tả các nhóm nghề Báo chíTrang chủ của Bộ Giáo dục và đào tạoCẩm nang tuyển sinhCổng thông tin hướng nghiệp VVOB: www.emchonnghegi.edu.vnPhỏng vấn thông tin từ các lớp anh chị đi trước Mục tiêu: Tìm ngành và trường phù hợp và sở thích của mìnhBáo chíTrang chủ của các công ty tuyển dụng: kiemviec.com, vietnamworks.com, Mạng xã hội: linkedin.com, facebookMạng lưới làm việc (networking): gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, Cổng thông tin hướng nghiệp VVOB: www.emchonnghegi.edu.vn   Gia đìnhĐồng nghiệp:Trong và ngoài tỉnh, Cùng cơ quan hay khác cơ quanTỉnh hay trung ươngTham gia khóa họcTham gia hoạt động Tìm hiểu về thị trường lao độngChủ động tìm hiểuThăm công tyCộng tác	Tìm hiểu thế giới nghề nghiệpAnh chị sử dụng nội dung đã học để xây dựng đề cương giáo án: Chia sẻ các kỹ năng tư vấn hướng nghiệp với đồng nghiệpTập huấn nhân rộng tại cơ sởAnh chị sử dụng nội dung đã học để xây dựng đề cương giáo án: Chia sẻ các kỹ năng tư vấn với đồng nghiệpTập huấn nhân rộng tại cơ sởChúc các thầy cô mạnh khỏe thành đạt trong cuộc sống!