Đề thi lập đội tuyển học sinh giỏi quốc gia năm học 2008-2009 môn thi: sinh học

Së Gi¸o Dôc vµ §µo T¹o §Ò thi lËp ®éi tuyÓn häc sinh giái quèc gia 
§Ò chÝnh thøc
 Tuyªn quang 	 N¨m häc 2008-2009 	 	 M«n thi: sinh häc 
 Thêi gian lµm bµi: 180 phót ( kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
 (§Ò nµy cã 02 trang)
Câu 1: (2 điểm)
a) So sánh quá trình lên men etilic và lên men lactic.
b) Nêu các phương thức thu nhận năng lượng ở các vi khuẩn dùng trong sản xuất axit axetic. Đây có phải là quá trình lên men không? Vì sao? 
Câu 2: (2 điểm)
	Ở một quần thể sinh vật ngẫu phối, xét 3 locus trên NST thường, mỗi locus đều có 2 alen khác nhau. Hãy xác định số kiểu gen khác nhau có trong quần thể đó trong trường hợp:
a) Tất cả các locus đều phân ly độc lập.
b) Tất cả các locus đều liªn kết với nhau. (Ở đây không quan tâm đến thứ tự các gen)
Câu 3: (2,5 điểm)
	a) Hiện tượng vàng da thường gặp ở trẻ sơ sinh trong tháng đầu tiên có phải là hiện tượng bệnh lý không? Tại sao?
b) Mạch đập ở cổ tay hoặc thái dương có phải do máu chảy trong mạch gây nên hay không? Giải thích.
Câu 4: (3 điểm)
(A)
(B)
(C)
(D)
(E)
ATP
(3)
(1)
(3)
(2)
(3)
(4)
(3)
(a)
(b)
(3)
(E)
Cho các hình vẽ về cấu trúc màng sinh chất (A, B, C, D và E) dưới đây.
a) Gọi tên các thành phần tương ứng được kí hiệu (1), (2), (3) và (4) ở các hình trên.
b) Từ mỗi hình trên, hãy nêu chức năng của prôtein trong màng sinh chất.
C©u 5 (2 ®iÓm)
a. Nªu vai trß cña diÖp lôc? V× sao lôc l¹p cã kh¶ n¨ng quy ®Þnh mét sè tÝnh tr¹ng cña tÕ bµo?
b.	 	4H2O ® 4H+ + 4e- + 4OH	(1)
	4OH ® 2H2O2 	(2)
	2H2O2 ® 2H2O + O2 ­	(3)
	(1), (2), (3) Lµ chuçi ph¶n øng cña qu¸ tr×nh nµo? 
C©u 6: (2,5 ®iÓm)
Gi¶ sö trong tÕ bµo sinh d­ìng cña ng­êi cã kho¶ng 6,4.109 cÆp nuclª«tit. NÕu chiÒu dµi trung b×nh cña c¸c nhiÔm s¾c thÓ cña ng­êi ë kú gi÷a cña nguyªn ph©n lµ 6 micr«mÐt th× tû lÖ gi÷a chiÒu dµi cña ph©n tö ADN khi ch­a ®ãng xo¾n víi chiÒu dµi ë kú gi÷a lµ bao nhiªu? Nªu ý nghÜa cña viÖc ®ãng xo¾n cña ADN?
C©u 7: (1,5 ®iÓm) Nu«i vi khuÈn lactic(Lactobacillus casei) trªn c¸c m«i tr­êng tæng hîp kh¸c nhau chøa mét dung dÞch c¬ së (CS), råi bæ sung thªm c¸c thµnh phÇn, ng­êi ta thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ sau:
M«i tr­êng1: CS + axit folic + piridoxin: kh«ng mäc.
M«i tr­êng 2: CS + riboflavin + piridoxin: kh«ng mäc.
M«i tr­êng 3: CS + axit folic +riboflavin + piridoxin : mäc.
M«i tr­êng 4: CS + axit folic +riboflavin : kh«ng mäc.
a. Cho biÕt c¸c chÊt thªm vµo m«i tr­êng CS cã vai trß nh­ thÕ nµo ®èi víi vi khuÈn lactic?
b. Ng­êi ta muèn ®Þnh l­îng hµm l­îng axit folic trong cao nÊm men b»ng c¸ch sö dông chñng vi khuÈn trªn.
- Cã thÓ sö dông m«i tr­êng nµo?
- Nãi ng¾n gän nguyªn t¾c vµ øng dông cña ph­¬ng ph¸p trong thùc tiÔn.
C©u 8: (1,5 ®iÓm) Khi trùc khuÈn gam d­¬ng(Bacillus brevis) ph¸t triÓn trªn m«i tr­êng láng ng­êi ta thªm liz«zim vµo dÞch nu«i cÊy, vi khuÈn cã tiÕp tôc sinh tr­ëng kh«ng? V× sao?
C©u 9: (3 ®iÓm)
ë mét loµi sinh vËt khi kh¶o s¸t mét quÇn thÓ vµ qua ph©n tÝch tÕ bµo häc ng­êi ta thu ®­îc kÕt qu¶ sau:
C¸ thÓ
Sè nhiÔm s¾c thÓ trong tÕ bµo quan s¸t
C¸ thÓ A
Cã 5 cÆp nhiÔm s¾c thÓ
C¸ thÓ B
CÆp nhiÔm s¾c thÓ thø 3 cã 1 chiÕc
C¸ thÓ C
CÆp nhiÔm s¾c thÓ thø 5 cã 3 chiÕc
C¸ thÓ D
CÆp nhiÔm s¾c thÓ thø 2 vµ 3 cã 3 chiÕc
C¸ thÓ E
 C¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ ®Òu cã 3 chiÕc
C¸ thÓ F
CÆp nhiÔm s¾c thÓ thø 3 mét chiÕc cã t©m ®éng ë vÞ trÝ kh¸c th­êng
H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh c¸c hiÖn t­îng trªn.
	--------------------HÕt----------------------
 Së GD& §T H­íng dÉn chÊm §Ò thi lËp ®éi tuyÓn quèc gia
Tuyªn quang 	 N¨m häc 2008-2009 	M«n thi: sinh häc 
 Thêi gian lµm bµi: 180 phót ( kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
	STT
S¬ l­îc ®¸p ¸n
ĐiÓm
C©u 1
2®iÓm
a)
b)
C©u 2
2®iÓm
C©u 3
2,5 ®
a)
b)
C©u 4
3 ®iÓm
C©u 5
2 ®iÓm
a.
b.
C©u 6
2,5 ®
C©u 7
1,5 ®
a.
b.
C©u 8
1,5 ®
C©u 9
3 ®iÓm
-Giống nhau: Chất hữu cơ đều được phân giải đến axit piruvic nhờ con đường đường phân.
- Khác nhau:
Lên men lactic
Lên men etilic
- Do vi khuẩn thực hiện.
- Chất nhận điện tử cuối cùng là axit piruvic bị khử ngay thành axit lactic.
- Do nấm men thực hiện.
- axit piruvic bị loại CO2 thành axêtanđêhit, sau đó chất này (là chất nhận điện tử cuối cùng) mới bị khử thành rượu etilic.
- Vi khuẩn axetic dùng trong sản xuất giấm ăn thu nhận năng lượng bằng con đường hô hấp hiếu khí. Khác với lên men, phải cung cấp cho nó càng nhiều oxi càng tốt. Đây không phải qúa trình lên men mà là hô hấp hiếu khí.
a) - Số kiểu gen khác nhau có thể có trong trường hợp phân ly độc lập là:33 = 27	
b) Số kiểu gen khác nhau có thể có trong trường hợp liên kết là:
+ Trường hợp dị hợp về cả ba cặp gen: 4 kiểu gen liên kết.
+ Trường hợp dị hợp về hai cặp gen: 12 kiểu liªn kết
+ Trường hợp dị hợp chỉ một cặp gen: 12 kiểu liên kết
+ Trường hợp đồng hợp cả 3 cặp gen: 8
Vậy tổng số kiểu gen là: 36 
- HiÖn t­îng vµng da sinh lý ë trÎ em míi sinh( Häc sinh tr×nh bµy ®óng)
- Sãng m¹ch ®Ëp kh«ng liªn quan ®Õn sù vËn chuyÓn cña m¸u trong m¹ch v×: Sãng m¹ch ®Ëp ph¶n ¸nh ho¹t ®éng cña tim. Tim co bãp tèng m¸u vµo m¹ch t¹o ra ¸p lùc m¸u, nhê thµnh ®éng m¹ch cã tÝnh ®µn håi mµ ¸p lùc m¸u ®­îc truyÒn ®i d­íi d¹ng sãng gäi lµ sãng m¹ch ®Ëp. 
- M¸u trong m¹ch ch¶y nhanh hay chËm liªn quan ®Õn ®é lín cña dßng ch¶y, ¸p lùc cña tim vµ sù chªnh lÖch huyÕt ¸p tõ ®Çu dßng m¹ch ®Õn cuèi dßng m¹ch. 
- Sãng m¹ch ®Ëp kh«ng liªn quan ®Õn sù vËn chuyÓn m¸u trong m¹ch v× m¸u ch¶y trong m¹ch víi tèc ®é lín nhÊt chØ lµ 0,5 m/s(ë ®éng m¹ch chñ), trong khi sãng m¹ch ®Ëp chuyÓn ®i víi tèc ®é 9m/s. ë tÜnh m¹ch kh«ng cã hiÖn t­îng m¹ch ®Ëp nh­ng sù vËn chuyÓn m¸u vÉn diÔn ra. 
 a. chú thích hình: 
1= photpholipit, 
2= cácbonhidrat (hoặc glico protein), 
3=protein xuyên màng, 
4= các chất tan hoặc các phân tử tín hiệu. 
b. chức năng của các protein xuyên màng tương ứng ở mỗi hình:
hình A và B: các protein xuyên màng hoặc protein – gluco( glico protein ), làm chức năng ghép nối và nhận diện các tế bào.
Hình C; protein thụ quan (thụ thể) bề mặt tế bào làm nhiệm vụ tiếp nhận thông tin từ ngoài để truyền vào bên trong tế bào (thí sinh cũng có thể nói:protein trung gian giữa hệ thống truyền tín hiệu thứ nhất và thứ 2, hoặc ngoại bào và nội bào)
Hình D: protein làm chức năng vận chuyển (hoặc kênh) xuyên màng.
Hình E: enzim hoặc protein định vị trên màng theo trình tự nhất định (các protein tham gia các con đường truyền tín hiệu nội bào theo trật tự nhất định). 
- Häc sinh nªu ®­îc vai trß cña diÖp lôc.
- V× lôc l¹p cã ADN, rib«x«m riªng,tù tæng hîp ®­îc Pr, cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i, quy ®Þnh mét sè tÝnh tr¹ng di truyÒn qua tÕ bµo chÊt.
(1), (2),(3) lµ chuçi ph¶n øng cña qu¸ tr×nh quang ph©n ly n­íc...
- ChiÒu dµi c¸c ph©n tö ADN khi ch­a ®ãng xo¾n lµ:
3,4 x 6,4 . 109 = 2176 . 1010 A0 = 2176.103 micromet
- ChiÒu dµi cña ADN ë mçi NST lµ: (TB sinh d­ìng ng­êi chøa 23 cÆp NST ): 
 2176. 103 : 46 = 47304,35 cm
- Tû lÖ chiÒu dµi ADN khi th¸o xo¾n so víi chiÒu dµi ADN ë kú gi÷a ph©n bµo lµ: 47304,35 : 6 = 7884,058
	Khi th¸o xo¾n ADN dµi gÊp 7884,058 lÇn khi ®ãng xo¾n ë kú gi÷a.
- ý nghÜa cña viÖc ®ãng xo¾n cña ADN .....
+ C¸c chÊt cho vµo m«i tr­êng CS lµ nh©n tè sinh tr­ëng cña vi khuÈn lactic, v× thiÕu chØ mét trong ba hîp chÊt trªn vi khuÈn lactic kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc.
+ Nªn sö dông m«i tr­êng 2 v× trong cao nÊm men nÕu cã axit folic th× vi khuÈn sÏ ph¸t triÓn, nÕu kh«ng cã th× vi khuÈn sÏ kh«ng ph¸t triÓn.
+ VÒ nguyªn t¾c mét vi sinh vËt khuyÕt d­ìng víi mét nh©n tè sinh tr­ëng nµo ®ã th× khi nång ®é chÊt sinh tr­ëng t¨ng
(trong mét giíi h¹n) th× vi sinh vËt cã tèc ®é sinh tr­ëng t¨ng thuËn, ng­êi ta sö dông nguyªn t¾c nµy trong kiÓm tra thùc phÈm.
Khi trùc khuÈn Bacillus brevis ph¸t triÓn trªn m«i tr­êng láng, ë pha cÊp sè ng­êi ta thªm liz«zim vµo dÞch nu«i cÊy th× vi khuÈn kh«ng thÓ tiÕp tôc sinh tr­ëng ®­îc lµ v×:
Liz«zim lµm tan nhanh thµnh murªin (rÊt nhiÒu ë Bacillus) vi khuÈn mÊt thµnh sÏ biÕn thµnh tÕ bµo trÇn(Protoplast). TÕ bµo trÇn cña vi khuÈn Gram d­¬ng nµy kh«ng thÓ ph©n chia ®­îc vµ rÊt dÔ tan do t¸c ®éng cña m«i tr­êng.
+ C¸ thÓ A cã bé nhiÔm s¾c thÓ 2n = 10 
+ D­íi c¸c t¸c nh©n ®ét biÕn( Tia phãng x¹, ho¸ chÊt) g©y tæn th­¬ng lªn NST dÉn tíi biÕn ®æi vÒ cÊu tróc ®¶o ®o¹n hoÆc chuyÓn ®o¹n trªn cïng mét nhiÔm s¾c thÓ ( c¸ thÓ F) 
+ Do qu¸ tr×nh gi¶m nhiÔm t¹o giao tö bÞ rèi lo¹n, lµm cho mét cÆp NST nµo ®ã kh«ng ph©n ly mµ cïng ®i vÒ mét giao tö, kÕt qu¶ t¹o ra c¸c giao tö kh«ng b×nh th­êng thõa 1 NST (n + 1), thiÕu 1 NST (n-1), qua thô tinh víi giao tö b×nh th­êng t¹o ra c¸c thÓ dÞ béi 2n +1 ( ThÓ 3 nhiÔm- c¸ thÓ C) 2n –1( ThÓ 1 nhiÔm- c¸ thÓ B ) hoÆc 2 giao tö (n + 1) thuéc 2 cÆp kh¸c nhau kÕt hîp víi nhau t¹o thÓ ba nhiÔm kÐp- c¸ thÓ D Do qu¸ tr×nh gi¶m ph©n bÞ rèi lo¹n t¹o ra giao tö kh«ng b×nh th­êng 2n. Giao tö 2n kÕt hîp víi giao tö n t¹o hîp tö 3n- c¸ thÓ E. 
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,5 ®iÓm
1 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,25 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
1 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
1 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
1 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm
0,5 ®iÓm