Giáo án Dự thi tích hợp - Bài 1, Tiết 1+2: Văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh - Lê Anh Trà

 Bài 1. Tiết 1+2 Văn bản
 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
 Lê Anh Trà
I.MỤC TIÊU 
1. Mục tiêu chung:
-Thấy được tầm vóc lớn lao trong cốt cách văn hóa Hồ Chí Minh qua một văn bản nhật dụng có sử dụng kết hợp các yếu tố nghị luận, tự sự, biểu cảm. 
- Từ lòng kính yêu tự hào về Bác hs có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo guơng Bác Hồ vĩ đại.
- Biết bảo vệ và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
2.Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
a.Kiến thức :
- Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách HCM trong đời sống và sinh hoạt.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
b. Kĩ năng 
- Nắm bắt được nội dung của văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc văn hoá lối sống.
II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI
1. Kĩ năng tự xác định giá trị
2. Thể hiện sự tự tin
3. Kĩ năng giao tiếp
4. Kĩ năng nghe tích cực
III. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên: Máy chiếu
2. Học sinh: bảng nhóm
IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Vấn đáp: đặt câu hỏi
2.Thảo luận nhóm: chia nhóm, giao nhiệm vụ, quản lí thời gian..
3. Phân tích ngữ liệu: 
V. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. ổn định: (1)
2. Kiểm tra: (3)
	GV. Kiểm tra hs về việc chuẩn bị bài ở nhà .
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
HĐ1: Khởi động (3)
H: Nêu những hiêu biết của em về Hồ Chí Minh?
HS trả lời. 
GV khái quát, dẫn vào bài:
 "Sống, chiến đấu, lao động, học tập và rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại" đã và đang là một khẩu hiệu kêu gọi, thúc giục mỗi người chúng ta trong cuộc sống hằng ngày. Thực chất nội dung khẩu hiệu là động viên mỗi chúng ta hãy noi theo tấm gương sáng ngời của Bác, học theo phong cách sống và làm việc của Bác. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong cách HCM là gì ? Đoạn trích dưới đây sẽ phần nào trả lời cho chúng ta câu hỏi ấy .
 Hoạt động của thầy và trò 
Tg
 Nội dung chính
*HĐ2: HDHS đọc và thảo luận chú thích
-Mục tiêu: HS đọc đúng giọng chậm rãi, khúc triết. Năm được một số chú thích của bài.
-Cách tiến hành:
GV: Hướng dẫn đọc: giọng chậm rãi, khúc triết.
GV đọc mẫu một đoạn 
HS: nghe, theo dõi và đọc tiếp (2 em)sau đó nhận xét 
GV: Nhận xét, sửa lỗi cho học sinh (nếu có)
GV yêu cầu HS theo dõi vào SGK.
HS thảo luận nhóm nhỏ (1') các từ: Bất giác, đạm bạc..
Đại diện nhóm trả lời -> GV kết luận
+ Bất giác: Một cách tự nhiên, ngẫu nhiên, không dự định trước .
+ Đạm bạc: Sơ sài, giản dị, không cầu kì, bày vẽ
HS:đọc chú thích số 1,2,12 SGK 
 GV nhấn mạnh HS chú ý các chú thích khác 
Hỏi: Theo em, văn bản "Phong cách HCM" được viết bởi phương thức biểu đạt nào ?
HS:Thuyết minh
Hỏi:Văn bản trên được viết nhằm mục đích gì ?
HS:(Trình bày cho người đọc hiểu và quý trọng vẻ đẹp của phong cách HCM)
*HĐ3:HDHS tìm hiêu bố cục
-Mục tiêu: HS biết tìm hiểu bố cục của văn bản.
-Cách tiến hành:
HĐ nhóm đôi (3p)
Hỏi :Văn bản chia làm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần ? 
HS Thảo luận, báo cáo, các nhóm nhận xét
GV nhận xét, kết luận
+ P1: Từ đầu "rất hiện đại": vẻ đẹp trong phong cách văn hoá HCM.
+ Phần 2: Còn lại :Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt HCM
*HĐ4:HDHS tìm hiểu văn bản
-Mục tiêu:
- Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách HCM trong đời sống và sinh hoạt.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
- Nắm bắt được nội dung của văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc văn hoá lối sống.
-Cách tiến hành:
GV:Lưu ý cho HS chú ý vào đoạn đầu của văn bản 
H: Mở đầu bài viết, tác giả giới thiệu về con đường hình thành phong cách văn hoá HCM như thế nào ? 
HS: trả lời:
Đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều nền văn ho, ghé thăm nhiều nước, nói và viết thành thạo nhiều thứ tiếng, làm nhiều nghề, đến đâu cũng học hỏi .
Hoạt động nhóm lớn (6p)
H: Hãy bổ sung tư liệu để làm rõ thêm những biểu hiện VH đó của Bác? 
HS thảo luận, 1 nhóm báo cáo, các nhóm nhận xét.
GV chiếu Sileds 1,2,3,4
GV:Mở rộng :Trong hành trình tìm đường cứu nước, Người đã ghé thăm nhiều nước và làm nhiều nghề để sinh sống 
Chế Lan Viên đã từng viết :
"Đời bồi tàu lênh đênh sóng biển 
Những con đường CM đang tìm đi"
H:Những con đường hình thành phong cách của Người đã giúp cho Người có được điều gì ?
HS: suy nghĩ trả lời, nhận xét
Con đường hình thành phong cách văn hoá đã giúp cho HCM có những hiểu biết sâu rộng về các nước trên thế giới 
H: Từ đó đã toát lên vẻ đẹp nào trong phong cách văn hoá HCM? 
HS:Trả lời, nhận xét ->GV: Nhận xét, chốt: 
Bác là Người có nhu cầu về văn hoá, ham học hỏi kinh nghiệm, nghiêm túc tiếp cận VH, có quan điểm rõ ràng về văn hoá 
Giảng: Tác giả đã bình luận về vốn tri thức VH nhân loại của Người "Có thể ít vị lãnh tụ .như HCM" 
H: Em có nhận xét gì về cách bình luận này ?
HS: Trả lời, nhận xét ->GV: Nhận xét, chốt 
H: Điều kì lạ nhất trong phong cách văn hoá HCM là gì ?
HS: Trên cái gốc văn hoá dân tộc Người đã tiếp thu và nhào nặn những tinh hoa văn hoá TG và trở thành một nhân cách VN rất hiện đại 
H: Em hiểu những ảnh hưởng quốc tế và cái gốc VHDT ở Bác như thế nào ?
HS:Bác tiếp thu giá trị văn hoá nhân loại nên VH của Bác mang tính nhân loại; Bác giữ giá trị văn hoá nước nhà nên VH của Bác mang tính dân tộc 
H:Em hiểu thế nào về sự nhào nặn của 2 nguồn VHQT và VHDT ở Bác ?
HS: Đó là sự đạn xen, kết hợp, bổ sung, sáng tạo hài hoà 2 nguồn VH
H:Em hiểu thêm gì về vẻ đẹp trong phong cách VH HCM?
HS:Trả lời, nhận xét GV:nhận xét, chốt 
KTDH: Động não 3p 
H: Qua phong cách văn hóa của Bác em rút ra cho bản thân điều gì? 
HS: tự bộc lộ
CHUYỂN TIẾT 2: 
 GV:Gọi Hs Đọc phần 2 của văn bản 
H:Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh hoạt của Bác trên những khía cạnh nào?Mỗi khía cạnh đó có biểu hiện cụ thể nào ?
HS: Nơi ở chiếc nhà sàn bằng gỗ, trang phục - bộ quần áo bà ba nâu, áo trấn thủ, dép lốp, tư trang: ít ỏi, một chiếc va li con với vài bộ quần áo, ăn uống đạm bạc cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa
H:Em có nx gì về cách sống trên của Bác ?
HS:Trả lời nhận xét ->GV:Nhận xét, chốt 
GV chiếu Sleds 5,6,7,8,9
Mở rộng :Giản dị đến mức dân dã theo truyền thống của dân tộc 
H:Có người cho rằng Bác đã tự hà khắc với bản thân quá ?ý kiến của em thế nào?
HS:Trả lời 
GV:Nhận xét ,chốt 
Bình: Đây không phải là tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời 
->Liên tưởng đến các vĩ nhân khác:Nguyễn Trãi ở Côn Sơn, Nguyễn Bỉnh Khiêm ở quê nhà -> Liên tưởng đến cách sống xa hoa phù phiếm của một tầng lớp người trong xã hội 
HĐ nhóm bốn (5p)
H: Để làm nổi bật những vẻ đẹp trong phong cách của HCM,tác giả đã sử dụng những biện pháp nào ?Tác dụng ?
HS thảo luận, 1 nhóm báo cáo, các nhóm khác nhận xét.
GV nhận xét
+Kết hợp giữa kể và bình luận 
+ Chon lọc những chi tiết tiêu biểu 
+ Đan xen thơ của các vị hiền triết 
+ Sử dụng NT đối lập
-> Các biện pháp nt đã góp phần làm nổi rõ phong cách HCM
HĐ nhóm lớn (5p)
H:Văn bản đã cung cấp thêm cho em những hiểu biết nào về BH của chúng ta ?Những vẻ đẹp đó em cần phải noi theo như thế nào ?
HS thảo luận, 1 nhóm báo cáo, các nhóm khác nhận xét
GV nhận xét
+ về vốn văn hoá sâu sắc kết hợp dân tộc với hiện đại ;cách sống bình dị, trong sáng, thanh tao.
+Tự bộc lộ 
H:Từ văn bản này em học tập được phương pháp gì để viết văn bản thuyết minh ?
HS:so sánh, liệt kê ,.
HĐ5:HDHS tổng kết rút ra ghi nhớ :
-Mục tiêu: Rút ra những nét cơ bản về nội dung và nghệ thuật 
-Cách tiến hành:
H. Em hiểu gì về nội dung và nghệ thuật của văn bản Phong cách Hồ Chí Minh của Lê Anh Trà?
HS:Đọc ghi nhớ ->GV:Khái quát lại
H:Những vẻ đẹp đó em cần phải noi gương như thế nào khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường ?
HS:Tự bộc lộ ->GV:Nhận xét, uốn nắn 
HĐ6:HDHS luyện tập 
-Mục tiêu: xđ được yc bài tập, giải được BT
-Cách tiến hành:
GV:Ra yêu cầu 
HS: kể lại, nhận xét 
GV:Nhận xét, sửa, bổ sung 
I. ĐỌC VÀ THẢO LUẬN CHÚ THICH
1. Đọc 
2. Thảo luận chú thích :
- Lưu ý: 1,2,12
II.BỐ CỤC 
Gồm hai phần
III.TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1.Vẻ đẹp trong phong cách văn hoá HCM
- Tác giả bình luận bằng cách so sánh mang đậm tính chủ quan để khẳng định giá trị đích thực trong phong cách văn hoá HCM
->Vẻ đẹp trong phong cách VH HCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, phương Đông và phương Tây, dân tộc và quốc tế , vĩ đại và bình dị. 
2.Vẻ đẹp phong cách sinh hoạt HCM
- Phong cách sống của Bác giản dị vô cùng về nơi ở, trang phục, ăn uống 
-> Đây là cách sống có văn hoá thể hiện quan niệm thẩm mĩ :cái đẹp gắn liền với sự giản dị ,tự nhiên .
IV.GHI NHỚ (SGK-T3)
-Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh: kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, giữa thanh cao và giản dị.
V. LUYỆN TẬP
Bài tập:Tìm đọc và kể lại những câu chuyện về lối sống giản dị mà thanh cao đẹp của Chủ tịch HCM
4. Củng cố : (2)
	- GV khái quát nội dung toàn bài theo nội đã cho ghi trên bảng 
	- Em học tập những gì về con người của Bác qua văn bản Phong cách Hồ Chí Minh của Lê Anh Trà 
 5. Hướng dẫn học bài (1)
	-Bài cũ : Phải phân tích được 2 nội dung chính của phần tìm hiểu văn bản (Theo nội dung cho ghi + dẫn chứng có trong SGK);học thuộc phần ghi nhớ 
	- Bài mới : Các phương chấm hội thoại 
	+ Đọc kĩ các bài tập và xác định yêu cầu ở bên dưới (I,II), đọc trước phần ghi nhớ 
	+ Làm trước các bài tập phần luyện tập