Giáo án Giáo dục công dân lớp 10 - Bài 7: Thực Tiễn Và Vai Trò Của Thực Tiễn Đối Với Nhận Thức

Baøi 7:THÖÏC TIEÃN VAØ VAI TROØ CUÛA THÖÏC TIEÃN ÑOÁI VÔÙI NHAÄN THÖÙC. 1. ThÕ nµo lµ nhËn thøc ?a. Quan ®iÓm vÒ nhËn thøc.Bàn về nhận thức, từ xưa đến nay có nhiều quan điểm khác nhau * Các nhà triết học duy tâm cho rằng : nhận thức do bẩm sinh hoặc do thần linh mách bảo mà có. * Các nhà triết học duy vật trước C. Mác lại quan niệm : nhận thức chỉ là sự phản ánh đơn giản, máy móc, thụ động về sự vật, hiện tượng. Triết học duy vật biện chứng cho rằng, nhận thức bắt nguồn từ thực tiễn, quá trình nhận thức diễn ra rất phức tạp, gồm 2 giai đoạn : nhận thức cảm tính và nhận thức lí tính.b.Hai giai đoạn của quá trình nhận thức.* Nhận thức cảm tình ( TQSĐ)Nhôøcaûm giaùcTri giaùcBieåu töôïngLaø giai ñoaïn nhaän thöùc ñöôïc taïo neân do söï tieáp xuùc tröïc tieáp cuûa caùc cô quan caûm giaùc vôùi söï vaät, hieän töôïng, ñem laïi cho con ngöôøi hieåu bieát caùc ñaëc ñieåm beân ngoaøi cuûa chuùng.*Nhận thức lí tính ( TDTT)Nhờ đi sâu vào phân tích chúng ta đã hiểu được bản chất bên trong của SVHT (Hoa & lá sen) thấy chúng có tác dụng trong việc tạo ra những hương vị trong ẩm thực , hội hoạ và điêu khắcLaø giai ñoaïn nhaän thöùc tieáp theo, döïa treân caùc taøi lieäu do nhaän thöùc caûm tính ñem laïi, nhôø caùc thao taùc cuûa tö duy nhö : phaân tích, so saùnh, toång hôïp, khaùi quaùt hoaù tìm ra baûn chaát, quy luaät cuûa söï vaät, hieän töôïng.Nhận thức: là quá trình phản ánh sự vật, hiện tượng của thế giới khách quan vào bộ óc con người, để tạo nên những hiểu biết về chúng. 2. Thực tiễn là gì?Thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất có mục đích,mang tính lịch sử - xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội.Caùc hoaït ñoäng sau laø hoaït ñoäng thöïc tieãn:Có một lần 1 sinh viên hỏi Clốt Béc – na (1813 – 1878), nhà sinh lí học người Pháp:Thưa thầy, điều gì là quan trọng nhất trong y học?Những sự kiện thöïc tieãn! – Ông trả lời rành rọtNgµy mïa Ѹnh chiÕm s©n bay T©n S¬n NhÊtNghiªn cøu vµ trång thö nghiÖm c©y d­a MüCác hình thức cơ bản của hoạt động thực tiễn: + Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt. + Ho¹t ®éng chÝnh trÞ -x· héi. + Ho¹t ®éng thùc nghiÖm khoa häc. Hoạt động sản xuất vật chất là cơ bản nhất, vì nó quyết định các hoạt động khác và xét cho cùng, các hoạt động khác cũng nhằm phục vụ hoạt động cơ bản này.HĐ sản xuất VCHĐ chính trị - xã hộiHĐ thực nghiệm khoa họcCaùc hình thöùc cuûa hoaït ñoäng thöïc tieãn *Cơ sở của nhận thứcĐộng lực của nhận thứcMục đích của nhận thứcTiêu chuẩn của chân líVai trò của thực tiễn3/ Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức.a/ Thực tiễn là cơ sở của nhận thức.Vì: Mọi sự hiểu biết của con người đều bắt nguồn từ thực tiễn. Nhờ có sự tiếp xúc, tác động vào sự vật, hiện tượng con người phát hiện ra các thuộc tính, hiểu được bản chất quy luật của chúng.Làm cho các giác quan của con người ngày càng hoàn thiện, nhận thức sâu sắc, đầy đủ hơn về sự vật, hiện tượng Ví dụ:- Niu – Tơn thấy quả táo rơi từ đó Niu-Tơn phát minh ra định luật vận vật hấp dẫn.Niu – Tơn (1642 – 1727)-Từ sự đo đạt về ruộng đất, con người có tri thức về toán học.Chuồn Chuồn bay thấp thì mưa, Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.CA DAO, TỤC NGỮ VIỆT NAM- Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.- Trời nắng tốt dưa, trời mưa tốt lúa.Lời nói không mất tiền muaLựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.Chồng giận thì vợ bớt lờiCơm sôi nhỏ lửa một đời không khê.- Mấy đời bánh đúc có xươngMấy đời mẹ ghẻ mà thương con chồng.- Cá không ăn muối cá ươnCon cãi cha mẹ trăm đường con hư.Săn bắt thú rừngTri thức về chăn nuôiQuan sát chim bay Phát minh ra máy bayTừ sản xuất, sinh hoạt đời sống xã hội Kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữQuan sát bầu trời  Kiến thức về thiên văn, vũ trụVi phaïm luaät giao thoângTai naïn giao thoângThoâng qua nhöõng hình aûnh thöïc tieãn döôùi ñaây cho ta nhöõng nhaän thöùc veà cuoäc soáng:Chaët phaù röøngHaïn haùn , luõ luït Mọi người, mỗi thế hệ không chỉ có những nhận thức do thực tiễn và kinh nghiệm trực tiếp đem lại mà còn kế thừa, tiếp thu những tri thức của các thế hệ trước, của người khác đem lại.Quá trình hoạt động thực tiễn cũng đồng thời là quá trình phát triển và hoàn thiện các giác quan của con người. Nhờ đó khả năng nhận thức của con người ngày càng sâu sắc, đầy đủ hơn về sự vật, hiện tượng b/Thực tiễn là động lực của nhận thức.Vì:Thực tiễn luôn luôn đặt ra những yêu cầu mới cho nhận thức và tạo ra những tiền đề vật chất cần thiết thúc đẩy nhận thức phát triểnDân ta dưới thời thực dân PhápCách mạng tháng Tám, giải phóng dân tộc=> Thực tiễn đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ, phương hướng cho nhận thức phát triển.Thực tiễn cũng tạo ra các tiền đề vật chất cần thiết cho nhận thức.=>Trong học tập luôn đặt ra yêu cầu học sinh phải giải bài tập và học kiến thức mới, khó Khi giải quyết được thì nhận thức của các em sẽ được nâng cao.Phát minh khoa họcỨng dụng vào cuộc sống c/Thực tiễn là mục đích của nhận thức.Vì:Mục đích cuối cùng của nhận thức là vận dụng tri thức khoa học vào thực tiễn để cải tạo hiện thực khách quanMáy bay trong nông nghiệpNghiên cứu  ứng dụng trồng cà chuaCNTT phục vụ đời sống, sản xuấtDụng cụ âm nhạc phục vụ tinh thần*Một số thành tựu của ngành nông nghiệp Việt NamTrồng thử nghiệm giống lúa mớiNâng cao chất lượng cây mía đườngChanh cho quả trái mùaRau sạchPhát minh khoa họcỨng dụng vào cuộc sốngCÁC HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ CỦA QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌCHÌNH ẢNH VỀ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI Hiện nay trên thị trường chúng ta thấy thịt lợn nạt hơn nhiều so với trước kia, gà cũng nhiều thịt hơn nhưng thịt bỡ hơn chúng ta gọi là gà công nghiệp Vì nhu cầu của người tiêu dùng đòi hỏi nên các nhà khoa học nghiên cứu để đáp ứng nhu cầu đó. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Lí luận mà không liên hệ với thực tiễn là lí luận suông” Các tri thức khoa học chỉ có giá trị khi nó được vận dụng vào thực tiễn. Mục đích cuối cùng của nhận thức là nhằm cải tạo hiện thực khách quan, đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần của con người.Vì vaäy đem những tri thức thu nhận được qua thực tiễn kiểm nghiệm mới ñaùnh được tính đuùng đắn hay sai lầm của chuùng.Việc vận tri thức vào thực tiễn, còn có tác dụng bổ sung, hoàn thiện những nhận thức chưa đầy đủ. d. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lí.- Nhận thức ra đời từ thực tiễn song nhận thức lại diễn ra ở từng người, từng thế hệ với những điều kiện chủ quan, khách quan khác nhau nên có thể đúng hoặc sai lầm.*d. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lí.“Nhà Bác học Ga-li-lê rất coi trọng thí nghiệm.Ông thường dùng thí nghiệm để chứng minh lập luận của mình.Một lần, nghe người ta dạy cho học sinh: các vật nặng bao giờ cũng rơi nhanh hơn các vật nhẹ! Ông liền phản đối: làm gì có chuyện vô lí thế!Ga-li-lê đã làm một thí nghiệm thả hai hòn đá nặng, nhẹ khác nhau cùng từ trên một tháp cao xuống. Kết quả, ông phát hiện không khí có lực cản. Khi thả rơi những vật trong ống đã rút hết không khí ra thì quả nhiên tốc độ rơi của các vật nặng, nhẹ đều bằng nhau”.NHÀ BÁC HỌC GA- LI-LÊ VỚI HÌNH ẢNH TRÁI ĐẤT QUAY QUANH MẶT TRỜI VÀ TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA NÓ. Ga-li-lê quan sát qua kính thiên vănTrái đất quay xung quanh Mặt trời và tự quay xung quanh trục của nó.“Không có gì quý hơn độc lập tự do”Qua nhiều năm bôn ba tìm đường cứu nước và chỉ đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam, Bác Hồ đã chứng minh chân lí: Không có gì quý hơn độc lập, tự doTrong học tập và cuộc sống cần coi trọng thực tiễn. Tránh lý luận suông “học phải đi đôi với hành”. Kết luận: Thực tiễn là cơ sở, là động lực, là mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra kết quả của nhận thức.Baøi hoïc kinh nghieäm:TẠM BIỆT VÀ HẸN GẶP LẠICHUÙC QUYÙ THAÀY CO DAÏY TOÁT CHUÙC CAÙC BAÏN HOÏC TOÁT