Giáo án Giáo dục công dân lớp 10 - Bài 8: Tồn Tại Xã Hội Và Ý Thức Xã Hội (tiết 3)

Tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héiBµi 8 : (tiÕt 3)Hiểu được khái niệm ý thức xã hộiCác yếu tố của ý thức xã hộiMối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hộiTrên cơ sở lí luận giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, hiểu và vận dụng trong cuộc sốngBµi 8 : (tiÕt 3)Tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héiKiểm tra bài cũCâu 1: Phương thức sản xuất là gì?Câu 2: Trong các yếu tố dưới dây yếu tố nào thuộc lực lượng sản xuất, yếu tố nào thuộc quan hệ sản xuất? (Điền dấu X vào sự lựa chọn của em)Các yếu tố cấu thànhLLSXQHSXa. Đối tượng lao độngb. Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuấtc. Tư liệu lao độngd. Quan hệ trong phân phối sản phẩme. Quan hệ trong tổ chức và quản lí sản xuấtg. Người lao độngXXXXXX2. ý thøc x· héi.a. ý thøc x· héi lµ g×?ý thøc x· héi lµ sù ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi bao gåm toµn bé quan ®iÓm, quan niÖm cña c¸ nh©n trong x· héi tõ c¸c hiÖn t­îng t×nh c¶m, t©m lý ®Õn c¸c quan ®iÓm vµ häc thuyÕt chÝnh trÞ, ph¸p luËt, t«n gi¸o, ®¹o ®øc, nghÖ thuËt, khoa häc, triÕt häc.2. ý thøc x· héi.a. Hai cÊp ®é cña thøc x· héiý thøc x· héiT©m lÝ x· héiHÖ t­ t­ëng th¶o luËn nhãmNhãm 1,2: Nguån gèc, néi dung, ®Æc ®iÓm h×nh thµnh cña t©m lý x· héi? VÝ dô. Nhãm 3,4: Nguån gèc, néi dung, ®Æc ®iÓm h×nh thµnh cña hÖ t­ t­ëng? VÝ dô. Các cấp độNguồn gốcBản chấtĐặc điểm hình thànhVí dụ Tâm lý xã hộiTừ tồn tại xã hộiToàn bộ tâm trạng, thói quen,tình cảm của con ngườiĐược hình thành một cách tự phát do ảnh hưởng trực tiếp của các điều kiện sốngTâm lí con người Việt Nam nói chung là có tình cảm nhân ái, vị tha Hệ tư tưởngTừ tồn tại xã hộiToàn bộ quan điểm đạo đức, chính trị, pháp luật... được hệ thống hoá thành lí luậnĐược hình thành một cách tự giác, do các nhà tư tưởng của các giai cấp nhất định xây dựng nênHệ tư tưởng của các giai cấp cách mạng Việt Nam là luôn trung thành với Đảng, hướng tới mục tiêu xây dựng thành công CNXH 3. Mèi quan hÖ gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi.C©u hái: Em ®ång ý víi ý kiÕn nµo sau ®©y ?1. Sự tồn tại và phát triển của xã hội là do ý chí con người, do các hình thái ý thức xã hội quyết định.2. Kinh tế là lực lượng duy nhất quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội.3. Cả hai ý kiến đều không chính xác.Chế độ Tồn tại xã hộiÝ thức xã hộiCông xã nguyên thuỷLực lượng sản xuất thấp kém - chế độ công hữu TLSX, sản xuất chung, hưởng thụ chung.Chưa xuất hiện quan niệm về tư hữu.Chiếm hữu nô lệChế độ chiếm hữu hình thành, xã hội được duy trì bằng lao động nô lệ, xã hội phân hoá giàu, nghèo. Đầu óc tư hữu, tư tưởng ăn bám, chủ nghĩa cá nhân xuất hiện, nảy sinh tư tưởng coi chế độ CHNL là phi nghĩa cần xoá bỏ.Phong kiếnLao động có năng xuất cao hơn dựa trên chế độ tư hữu ruộng đất của giai cấp địa chủ, quý tộc.Khi chế độ phong kiến suy tàn, nảy sinh tư tưởng coi chế độ phong kiến là vô nhân đạo cần phải thay thế.Tư bản chủ nghĩaMáy móc hiện đại, năng xuất lao động cao,của cải vật chất dồi dào.Nhưng vẫn dựa trên chế độ tư hữu tư nhân TBCN về TLSX.Lối sống ích kỉ vì đồng tiền, mâu thuẫn chính trị gay gắt...nảy sinh tư tưởng học thuyết phê phán TBCN, chủ trương xây dựng chế độ XHCN tốt đẹp hơn.Xã hội chủ nghĩaKinh tế phát triển, dựa trên chế độ công hữu về TLSX, con người được làm chủ.Tư tưởng vì sự phát triển toàn diện của con người.Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt CXNTPh­¬ng thøc s¶n xuÊt chiÕm h÷u n« lÖPh­¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕnPh­¬ng thøc s¶n xuÊt TBCNPh­¬ng thøc s¶n xuÊt CNXH3. Mèi quan hÖ gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi.a. Tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi.Tån t¹i x· héi lµ c¸i cã tr­íc, c¸i quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi. Mçi khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cña tån t¹i x· héi thay ®æi th× kÐo theo sù thay ®æi vÒ néi dung ph¶n ¸nh cña h×nh th¸i ý thøc x· héi.LÊy vÝ dô vÒ vai trß quyÕt ®Þnh cña tån t¹i x· héi ®èi víi ý thøc x· héi trong ®êi sèng x· héi?Quan s¸t c¸c h×nh ¶nh d­íi ®©y:Khoa häc øng dông vµo cuéc sèng phôc vô con ng­êi T¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt.Khoa häc øng dông vµo chiÕn tranh phi nghÜa G©y chÕt chãc vµ tµn ph¸.3. Mèi quan hÖ gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi.b. Sù t¸c ®éng trë l¹i cña ý thøc x· héi ®èi víi tån t¹i x· héi.ý thøc x· héi ph¶n ¸nh ®óng ®¾n quy luËt kh¸ch quan, chØ ®¹o con ng­êi trong ho¹t ®éng thùc tiÔn, thóc ®Èy tån t¹i x· héi ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n. NÕu ý thøc x· héi ph¶n ¸nh kh«ng ®óng quy luËt kh¸ch quan, nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi.LÊy vÝ dô vÒ t¸c ®éng trë l¹i cña ý thøc x· héi víi tån t¹i x· héi?ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng kÐm M«i tr­êng bÞ « nhiÔm, tµn ph¸.Chặt phá rừngLũ lụtSạt lở đấtBảo vệ môi trường là trách nhiệm của tất cả mọi ngườiLuyện tậpNhóm 1,2: Hãy chỉ đúng cấp độ của các hình thái ý thức xã hội sau đây? (Điền dấu X vào sự lựa chọn của em)Hình thái ý thứcTâm lí xã hộiHệ tư tưởnga. Một giọt máu đào hơn ao nước lãb. Quy luật phủ định của phủ địnhc. Con chăm cha không bằng bà chăm ôngd. Bản chất Nhà nước CH XHCN Việt Nam là Nhà nước của dân, do dân và vì dâne. Thương người như thể thương thânNhóm 3,4: Những luận điểm nào dưới đây bàn về quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội là đúng/ sai? (Điền dấu X vào sự lựa chọn của em)Phương án trả lờiĐúng Saia. Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hộib. Ý thức xã hội quyết định tồn tại xã hộic. Ý thức xã hội thường lạc hậu hơn so với tồn tại xã hộid. Ý thức xã hội tác động trở lại tồn tại xã hội e. Ý thức xã hội không có vai trò gì đối với tồn tại xã hộiXXXXXXXXXX