Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 1, 2: Vào phủ chúa Trịnh - Lê Hữu Trác

Tuần:1	Soạn:18/8/2012
Tiết: 	1 – 2 	Dạy: 20/8/2012
VÀO PHỦ CHÚ TRỊNH
	Lê Hữu Trác
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức :
- Thấy bức tranh sinh động chân thực về cuộc sống xa hoa, đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh và thái độ, tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào phủ chúa chữa bệnh cho Trịnh Cán.
-Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Ông; lương y, nhà nho thanh cao, coi thường danh lợi.
-Những nét đặc sắc của bút phát kí sự: tài quan sát, miêu tả sinh động những sự việc có thật; lối kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn; chọn lựa chi tiết đặc sắc; đan xen văn xuôi và thơ.
2.Kĩ năng:
-Đọc hiểu thể kí(kí sự) trung đại theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích tác phẩm văn học
3.Thái độ:
- Biết yêu ghét,chọn lựa cuộc sống của mình.
- Có ý thức rèn bản lĩnh, kĩ năng sống mà mình lựa chọn.
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
- Giáo viên: SGK,SGV, Giáo án chuẩn kiến thức kĩ năng.
- Học sinh: Đọc bài, soạn bài đầy đủ ở nhà.
C.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1.Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:Kiểm tra vở soạn
3. Bài mới: Như chúng ta đã biết xã hội Vn thế kỉ 18 tồn tại với sự đứng đầu của vuaLê và chúa Trịnh.Gồm 13 đời vua Lê và 9 đời chúa Trịnh. Giai đoạn chúng ta học trong tác phẩm này là thời kì của vua Lê Hiển Tông và chúa Trịnh Sâm.Trịnh Sâm là con của trịnh Doanh nối ngôi cha năm 1767,đương thời chúa Trịnh Sâm chung sống như vợ chồng với Đặng Thị Huệ một nữ tì phục vụ trong phủ chúa, nhưng vua rất thương yêu nên bà rất lộng hành đặc biệt là khi sinh ra thái Tử Trịnh Cán quyền hành đất nước tập trung vào dòng họ của bà. Đất nước dưới tay chúa Trịnh Sâm giàu sang hơn hẳn những chúa trước và cũng nhiều biến cố hơn trước.
Hoaït ñoäng cuûa GV - HS
Noäi dung caàn ñaït
* HÑ1: Höôùng daãn HS tìm hieåu khaùi quaùt taùc giaû, taùc phaåm.
- TRình baøy moät vaøi neùt chính veà taùc giaû ?
 - HS trình baøy döïa theo SGK.
 - GV choát yù chính.
 - Haõy giôùi thieäu khaùi quaùt veà taùc phaåm ? Theå loaïi kí söï ?
- HS giôùi thieäu .
- GV boå sung.höôùng daãn HS gaïch chaân trong sgk caùc yù chính.
- HS tóm tắt ñoaïn trích.
- GV nhaän xeùt , tóm tắt ñoaïn trích cho HS nghe
 - Noäi dung chính cuûa ñoaïn trích laø gì ?
- Boá cuïc cuûa ñoaïn trích goàm maáy phaàn? Noäi dung chính cuûa töøng phaàn?
HS trao ñoåi theo baøn, ñaïi dieän trình baøy, boå sung.
GV nhaän xeùt, choát yù.
 * HÑ 2: GV höôùng daãn HS ñoïc hieåu chi tieát vaên baûn theo caùc caâu hoûi trong Sgk.
- Em haõy toùm taét laïi con ñöôøng vaøo phuû chuùa vaø haäu cung cuûa theá töû ?
 - Trong phuû coù nhöõng caûnh vaät vaø ñoà duøng gì ?
HS trao ñoåi lieät keâ caùc chi tieát
GV nhaän xeùt, khaùi quaùt.
- Haäu cung cuûa theá töû coù ñaëc ñieåm gì noåi baät ?
 - Töø nhöõng chi tieát treân, ruùt ra nhaän xeùt khaùi quaùt veà quang caûnh trong phuû chuùa?
 - Ñeå ñöôïc vaøo phuû chuùa caàn phaûi ñaùp öùng yeâu caàu gì ? Vieäc daãn ngöôøi vaøo phuû coù gì ñaëc bieät?
- T/g coù tröïc tieáp gaëp chuùa Trònh ñeå trao ñoåi veà beänh cuûa theá töû ?Vieäc khaùm beänh phaûi thoâng qua ai?
- Cách xưng hô ra sao?
 - Ngöôøi phuïc vuï trong phuû goàm nhöõng ai, laøm vieäc gì ? Nhaän xeùt veà soá löôïng ?
- Cảnh khám bệnh ntn? Tröôùc vaø sau khi khaùm beänh cho theá töû Leâ Höõu Traùc phaûi laøm gì ?
- Töø nhöõng chi tieát treân cho thaáy caùch sinh hoaït trong phuû chuùa theå hieän ñieàu gì ?
 - HS nhaän xeùt khaùi quaùt. GV choát yù.
Câu hỏi: Trước cảnh sống xa hoa đầy uy quyền của phủ Chúa, Lê Hữu Trác có cách nhìn ,thái độ như thế nào? 
 - Treân ñöôøng vaøo phuû chuùa thaùi ñoä, taâm traïng cuûa t/g theå hieän qua chi tieát naøo trong ñoaïn trích ?
- Trong khi khaùm beänh, keâ ñôn cho theá töû dieãn bieán thaùi ñoä, taâm traïng cuûa t/g nhö theá naøo?
- Thaùi ñộ khi ñeán gaëp theá töû chuaån bò khaùm beänh, ä ?
- Sau khi baét maïch xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân vaø caùch chöõa, taâm traïng cuûa taùc giaû ntn? Vì sao ?
- Söï löïa choïn cuûa taùc giaû laø gì ?
- Qua dieãn bieán thaùi ñoä, taâm traïng treân cho thaáy t/g laø ngöôøi nhö theá naøo ?
- NHaän xeùt veà ngheä thuaät söû duïng trong ñoaïn trích?
- Goïi 1 HS ñoïc phaàn Ghi nhôù (SGK/9)
* HÑ 3: Höôùng daãn HS toång keát, luyeän taäp.
- GV nhaán maïnh noäi dung chính cuûa baøi: 
+Giaù trò hieän thöïc saâu saéc qua böùc tranh sinh ñoäng veà cuoäc soáng xa hoa quyeàn quí nôi phuû Chuùa
+Taùc giaû khoâng ñoàng tình vaø döûng döng khoâng bò caùm doã bôûi cuoäc soáng xa hoa traùng leä ôû ñaây.
+Baèng taøi quan saùt tinh teá vaø ngoøi buùt ghi cheùp chi tieát, chaân thöïc, saéc saûo, taùc giaû ñaõ veû laïi moät böùc tranh sinh ñoäng veà cuoäc soáng xa hoa, quyeàn quí cuûa phuû chuùa Trònh ñoàng thôøi cuõng boäc loä thaùi ñoä coi thöôøng danh lôïi.
 - GV höôùng daãn HS laøm baøi taäp (SGK/9)
I. Tìm hieåu chung :
1. Taùc giaû :
( SGK/3)
2. Taùc phaåm :
(SGK/3)
3. Ñoaïn trích :
- Vị trí: Rút từ tập thượng kinh kí sự, thuộc phần đầu tác phẩm.Ghi lại việc tác giả được triệu vào phủ chúa để khám bệnh ,kê đơn cho thế tử.
- Boá cuïc : 2 phaàn
+ Tö ñaàu ñeán “cho thaät kó” Cuộc sống trong phủ chúa.
+ Coøn laïi: Thái độ, tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật “tôi”
II. Ñoïc – Hieåu vaên baûn :
1. Cuoäc soáng trong phuû chuùa Trònh :
 a. Quang caûnh:
- Ñöôøng vaøo phuû :
+ Qua nhieàu laàn cöûa,
+ Nhieàu daõy haønh lang quanh co, phöùc taïp.
- Trong phuû :
 + Caûnh vaät loäng laãy.
 + Ñoà duøng ña daïng, quyù giaù.
- Haäu cung : nhieàu vaät quyù nhöng toái taêm, thieáu döôõng khí.
--> Quang caûnh cöïc kì traùng leä vaø loäng laãy và trang nghiêm
b. Cung caùch sinh hoaït :
- Tuaân theo nhieàu quy ñònh, thuû tuïc röôøm raø, nhieâu kheâ.
+Vaøo phuû phaûi coù thaùnh chæ trieäu, coù ngöôøi daãn ñöôøng.
+Khoâng tröïc tieáp gaëp chuùa Trònh vaø khaùm beänh cho theá töû.
+Cách xưng hô có trên có dưới
+Ngöôøi phuïc vuï ñoâng ñuùc, taáp naäp.
+Thaùi ñoä phuïc vuï phaûi cung kính, leã ñoä 
+Cảnh khám bệnh trang nghiêm: Nín thở đứng ở đằng xa, lạy ,khúm núm.
" Cung cách sinh hoạt lễ nghĩa, khuôn phép Theå hieän quyeàn uy toái thöôïng, neáp soáng höôûng thuï cöïc kì xa hoa cuûa Trònh Saâm vaø gia ñình.
2. Thái độ, tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật “tôi”
Luùc ñaàu :
Ngaïc nhieân, khaâm phuïc, ngôïi ca caûnh giaøu sang, phuù quyù.
Nhưng không đồng tình trước cuộc sống quá no đủ, tiện nghi nhưng thiếu không khí tự do.
Khi khaùm beänh :
- Luùc ñaàu laø sôï haõi, khuùm nuùm.
- Baên khoaên, day döùt trước nhiều caùch :
+ Chöõa khoûi nhanh " bò danh lôïi raøng buoäc.
+ Phöông thuoác hoaø hoaõn " ñöôïc töï do nhöng vi phaïm loøng trung vaø caùi taâm cuûa ngöôøi thaày thuoác.
+ Sau cùng thẳng thắn đưa ra cách chữa đúng bệnh, kiên trì giải thích dù khác ý với các quan y.
--> Ngöôøi thaày thuoác coù löông taâm, ñöùc ñoä, khinh thöôøng lôïi danh, quyeàn quyù, yeâu thích töï do, giaûn dò.
 3. Ngheä thuaät :
- Quan saùt tæ mæ, ghi cheùp trung thöïc,taû caûnh sinh ñoäng, lựa chọn được những chi tiết “đắt” gây ấn tượng mạnh
- Lối kể hấp dẫn, chân thực, hài hước
- Kết hợp văn xuôi và thơ làm tăng chất trữ tình cho tác phẩm góp phần thể hiện một cách kín đáo thái độ của người viết.
4. Ghi nhôù :
((SGK/9)
III. Tổng hợp, đánh giá, khái quát
1Nội dung: (Xem ghi nhớ)
2. Nghệ thuật: (Xem mục 3)
IV. Luyện tập.
Kiểm tra, đánh giá.
- Em có suy nghĩ gì về hiện thực cuộc sống nơi phủ chúa?
- Em có nhận xét gì về con người Lê Hữu Trác? Điều gì đáng học hỏi ở ông?
2. Bài tập: (SGK/9)
4.Höôùng daãn töï hoïc :
Baøi cuõ :
Ñoïc kó ñoaïn trích, naém caùc söï vieäc, chi tieát cô baûn.
Naém ñaëc ñieåm cô baûn veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích.
Baøi môùi :Töø ngoân ngöõ chung ñeán lôøi noùi caù nhaân.
Ñoïc kó muïc I vaø II trong SGK/10-11-12 ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi trong sgk.
Thöïc haønh laøm caùc baøi taäp trong SGK/12.