Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 57, 58 Đọc thêm - Cha con nghĩa nặng (Hồ Biểu Chánh) - Vi hành (Hồ Chí Minh) - Tinh thần thể dục (Nguyễn Công Hoan)

Tuần: 15	Ngày soạn:18/11/2011
Tiết: 	57 - 58	Ngày dạy: 21/11/2011
 Đọc thêm	
- CHA CON NGHĨA NẶNG(Hồ Biểu Chánh)
- VI HÀNH (Hồ Chí Minh)
- TINH THẦN THỂ DỤC (Nguyễn Công Hoan)
A. MỤC TIÊU 
I. Bài: Cha con nghĩa nặng:
1. Kiến thức: Giúp hs thấy được nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng tác phẩm của Hồ Biểu Chánh; Tình cảm cha con sâu nặng, chân thành tha thiết.
2.Về kĩ năng: phân tích tác phẩm tự sự
3. Về thái độ: bồi dưỡng tình cảm gia đình
II. Bài Vi hành: 
töøng lôøi vaên thaâm thuyù chöùa ñöïng nhieät tình cm cuûa nhaø vaên.
2.Về kĩ năng: phân tích tác phẩm tự sự
3. Về thái độ: Hieåu vaø ñaùnh giaù ñöôïc taøi naêng n/t giaø daën, ñoäc ñaùo cuûa NAQ, noåi baät laø buùt phaùp linh hoaït, ñaày saùng taïo &nt chaâm bieâm saéc saûo cuûa Baùc
III.Bài Tinh thần thể dục
1. Kiến thức: Giúp học sinh nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
2.Về kĩ năng: phân tích tác phẩm tự sự
3. Về thái độ: có thái độ đúng
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
- Giáo viên: SGK,SGV, Giáo án chuẩn kiến thức kĩ năng.
- Học sinh: Đọc bài, soạn bài đầy đủ ở nhà.
C.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1.Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
: Gía trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của NC trong tác phẩm “Chí Phèo”?
3. Bài mới: 	
a. Đặt vấn đề:Tình cảm cha con là một trong những tình cảm thiêng liêng và cao quý. Với tác phẩm Cha con nghĩa nặng Hồ Biểu Chánh đã khắc hoạ một cách sâu sắc tình cảm đó.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1
HS đọc phần tiểu dẫn.
Vị trí của Hồ Biểu Chánh trong văn học hiện đại Việt Nam?
Tóm tắt tác phẩm Cha con nghĩa nặng?
Hoạt động 2.
Phân tích tình huống xây dựng tác phẩm của nhà văn? Dụng ý việc xây dựng tình huống đó?
Tình cảm cha con được bộc lộ ntn?
Phân tích tình cảm người cha đối với con và tình cảm người con đối với cha?
HS thảo luận nhóm và trình bày...
Hoạt động 3.
Những nét đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của tác phẩm?
GV lớp thành 4 nhóm thảo luận 4 vấn đề sau:
1. Phân tích hình tượng nhân vật vua Khải Định? Qua đó làm rõ tính chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuật trào phúng sắc bén của ngòi bút Nguyễn Ái Quốc?
2. Tác giả đã phê phán bản chất của thực dân Pháp ntn? 
3. Một trong những vấn đề then chốt của nghệ thuật truyện ngắn là tạo được tình huống truyện đặc sắc. Theo em tác giả đã tạo được tình huống gì trong truyện ngắn này? Tác dụng của tình huống đó?
4. Ngoài việc xây dựng tình huống truyện đặc sắc, tác phẩm đã có những thành công nghệ thuật nào?
 Hs trình bày, Gv chốt lại những nội dung chính.
HẾT TIẾT 57
TIẾT 58
ỔN ĐỊNH LỚP
BÀI MỚI
GV hướng dẫn học sinh tổng kết...
Vị trí của Nguyễn Công Hoan trong nền văn học Việt Nam hiện đại? 
Ông thành công ở những thể loại nào?
GV cho học sinh thảo luận những câu hỏi sau:
1. Bố cục và cách dựng truyện của Nguyễn Công Hoan trong truyện ngắn trào phúng này có gì đặc biệt?
2. Mâu thuẩn trào phúng cơ bản của truyện? làm rõ những mâu thuẩn đó?
3. Ý nghĩa trào phúng của tác phẩm?
GV cho học sinh trình bày sau đó chốt lại những nội dung chính.
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả.
- Hồ Biểu Chánh là nhà văn Nam bộ, được xem là một trong số ít những nhà văn tiên phong đặt nền móng cho tiểu thuyết VN hiện đại.
2. Tóm tắt tác phẩm.
 Câu chuyện kể về gia đình anh nông dân nghèo Nam Bộ Trần Văn Sửu . Qua đó, nhà văn đề cao đạo đức, đạo lí gia đình, tình cảm Cha Con nghĩa nặng.
II. Đọc hiểu văn bản .
1. Đọc
2. Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết
a. Tình huống truyện.
- Tình huống giàu kịch tính: Cuộc trở về bí mật trong đêm của Trần Văn Sửu không được gặp con mà lại phải ra đi .
- Cuộc chạy đuổi trong đêm giữa hai cha con.
- Cuộc gặp gỡ tại cầu Mê tức.
-> Làm nổi bật chủ đề, dụng ý của nhà văn.
b. Tình cảm cha con nghĩa nặng.
* Tình cha đối với con: 
- Dù trốn đi biệt xứ nhưng TVS vẫn không nguôi nhớ về con, lo cho con.
- Không quản nguy hiểm quyết về thăm con-> sợ liên luỵ đến con nên chưa gặp con đã vội trốn đi .
- Định tự tử vì sự bình yên của con.
=> Một người cha hết lòng yêu thương và lo cho con. TVS không hề nghĩ gì đến bản thân, sẵn sàng chịu cảnh khổ, xa con, trốn tránh thay tên đổi họ để con được hạnh phúc.
* Tình con đối với cha.
- Tình cảm mạnh mẽ, quyết liệt.
- Ngầm theo dõi câu chuyện của cha, càng thương cha.
- Lo lắng, thương cha, quyết bỏ nhà, hi sinh tình yêu hạnh phúc vừa kịp đến để theo cha, lo cho cha.
- Nhất quyết không cho cha đi .
=> Tí là đứa con hiếu nghĩa, mộc mạc đáng thương và đáng trọng.
3.Tổng kết.
* Nghệ thuật: 
- Nghệ thuật kể chuyện: theo trình tự thời gian như truyện kể dân gian.
- Miêu tả nhân vật: tả trực tiếp, chú ý đến lời nói và hành động.
- Ngôn ngữ giàu sắc thái Nam bộ.
* Nội dung: Ngợi ca, giáo dục những giá trị đạo đức truyền thống. Đó là tinh thần sẵn sàng hi sinh vì người khác, là tình nghĩa gia đình, cha con sâu nặng, là những giá trị đạo đức truyền thống lâu đời của dân tộc VN.
Phần B. VI HÀNH
I. Hoàn cảnh sáng tác(sgk)
II. Đọc hiểu văn bản.
1. Đọc
2. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản 
a. Nội dung
 * Chaân dung Khaûi Ñònh	
- Khuoân maët : xaáu xí, yeáu ôùt, baïc nhöôïc
-Trang phuïc: loeø loeït, keäch côõm, kì quaùi, loá laêng
-Thaí ñoä: luùng ta luùng tuùng”. 
- AÊn chôi voâ ñoä, xa xæ
- Ñoái töôïng mua vui giaûi trí 
- Vôùi Chính phuû Phaùp : Nhaàm laãn 
 à Taùc giaû pheâ phaùn kòch lieät baûn chaát buø nhìn, tay sai, ñaùng gheâ tôûm cuûa Khaûi Ñònh -> Boäc loä noãi ñau ñôùn tuûi nhuïc cuûa ngöôøi daân maát nöôùc, thöùc tænh loøng yeâu nöôùc, töï haøo daân toäc cuûa nhaân daân ta.
* Baûn chaát cuûa thöïc daân Phaùp
- Ñöa Khaûi Ñònh sang Phaùp laøm coâng cuï tuyeân truyeàn 
- Ñaàu ñoäc daân baûn xöù baèng röôïu, thuoác phieän, caùc chính saùch boùc loät.
- Mæa mai chính saùch khai hoaù keäch côûm, nhö moät troø heà.
- Cheá gieãu cheá ñoä töï do ôû Phaùp
- Chaâm bieám nhöõng ngöôøi daân Phaùp soáng taàm thöôøng, ham muoán hö danh, ñeà cao tieàn baïc, thoùi hieáu kì beänh taät...
HẾT TIẾT 57
b. Nghệ thuật
- Tình huoáng nhaàm laãn: ñoâi trai gaùi ngöôøi Phaùp nhaàm laãn taùc giaû laø vua Khaûi Ñònh -> oaùi oaêm, vöøa vui vöøa taïo ñöôïc hieäu quaû taâm lí saâu cay
-> Chaân dung KÑ hieän leân moät caùch sinh ñoäng; Khieán vieäc mieâu taû nhaân vaät mang mauø saéc khaùch quan (KÑ xuaát hieän trong suy nghó cuûa ñoâi trai gaùi ngöôøi Phaùp); Tính khuynh höôùng cuûa taùc phaåm tuy raát roõ nhöng ñöôïc theå hieän giaùn tieáp, thaâm traàm vaø töï nhieân; Taïo cô hoäi ñeå tg giaùn tieáp moâ taû KÑ ôû nhöõng tröôøng hôïp khaùc nhau...
- Hình thöùc moät böùc thö ->coù theå thay ñoåi gioïng ñieäu; Chuyeån caûnh thoaûi maùi, linh hoaït; Lieân heä taït ngang, so saùnh nhaèm chaâm bieám nhieàu ñoái töôïng cuøng moät luùc.
- Söû duïng thaønh coâng caùc thuû phaùp khaùc nhau cuûa loaïi hình chaâm bieám
- Ngoân ngöõ traøo phuùng saâu saéc, giaøu chaát chaâm bieám, thaám ñaãm chaát haøi höôùc 
3. Tổng kết
Tác phẩm đã laät taåy baûn chaát ñoài baïi cuûa teân vua buø nhìn baùn nöôùc KÑ và phaàn naøo vaïch traàn baûn chaát bòp bôïp xaáu xa cuûa TD Phaùp ôû thuoäc ñòa cuõng nhö ôû chính quoác
-> Baûn lónh kieân cöôøng, tinh thaàn chieán ñaáu khoâng khoan nhöôïng tröôùc keû thuø, tinh thaàn yeâu nöôùc saâu saéc cuûa HCM.
PHẦN C: TINH THẦN THỂ DỤC
1. Tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Công Hoan là nhà văn đặt nền móng cho văn xuôi VN hiện đại.Có sở trường về truyện ngắn trào phúng.Tác phẩm của ông được xem như bách khoa toàn thư về sống động về xã hội Việt Nam thời Pháp thuộc.
- Tinh thần thể dục vạch rõ bản chất bịp bợm của phong trào thể dục thể thao mà thực dân Pháp cổ động rầm rộ để đánh lạc hướng nhân dân.
2. Đọc hiểu văn bản.
a. Nghệ thuật dựng truyện.
- Năm cảnh tưởng rời rạc mà lại liên kết chặt chẽ với nhau để thể hiện chủ đề, châm biếm cái tinh thần thể dục của một thời trước CM.
- Cảnh 1: Tờ trát về làng với giọng hách dịch, cứng nhắc là nguyên nhân cho cảnh sau.
- Cảnh 2,3,4 là cảnh đối phó của nhân dân trước cảnh sắt đá của quan huyện.
- Cảnh cuối: cảnh tróc nã dữ dội, cảnh đưa người đi xem đá bóng mà như giải tù binh.
b. Mâu thuẩn trào phúng.
 Mâu thuẩn giữa bản chất với hiện tượng, giữa nội dung và hình thức của phong trào thể thao.
- Mệnh lệnh yêu cầu gắt gao bắt buộc dân làng Ngũ Vọng phải xem đá bóng và sự sợ hải, lẫn trốn của dân làng.
+ Cảnh anh Mịch xin xỏ ông lí được miễn đi xem đá bóng để đi làm trừ nợ nhưng không được chấp nhận.
+ Cảnh bác Phô gái xin đi thay chồng nhưng không được chấp nhận.
+ Cảnh bà cụ Phó bính xin hối lộ ông Lí để thuê thằng Sang đi thay.
+ Cảnh tróc nã người đi xem đá bóng.
c. Ý nghĩa trào phúng: 
 Vạch trần bản chất giả dối, bịp bợm của phong trào thể dục thể thao thời Pháp thuộc. Trong hoàn cảnh người dân cơm không đủ no áo không đủ mặc nên phải chạy trốn hoặc thực hiện một cách cưỡng ép.
4. Dặn dò: Chuẩn bị:Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn.
 + Mục đích, tầm quan trọng của hoạt động phỏng vấn.
 + Những yêu cầu đối với người phỏng vấn và người được phỏng vấn.