Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 6: Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

Tuần 2 	Soạn :
Tiết 7 	 Giảng :
Làm văn : PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
A. Mục tiêu bài học :
 1. Kiến thức :
 - Nắm được cách phân tích đề văn nghị luận
 - Biết cách lập dàn ý bài văn nghị luận.
 - Cách xác lập luận điểm, luận cứ cho bài văn nghị luận.
 2. Kĩ năng:
 - Phân tích đề văn nghị luận.
 - Lập dàn ý bài văn nghị luận.
 3. Thái độ:
B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC
- Giáo viên: SGK,SGV, Giáo án chuẩn kiến thức kĩ năng.
- Học sinh: Đọc bài, soạn bài đầy đủ ở nhà.
C.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1.Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ : 
 Câu hỏi : Cảm nhận của em về bức tranh phong cảnh mùa thu trong bài Thu điếu của Nguyễn Khuyến ?
3. Bài mới:
Hoạt động của GV - HS
Nội dung cần đạt
* HĐ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu kỹ năng phân tích một đề văn nghị luận.
 - GV gọi 1 HS đọc 3 dề bài trong SGK /23.
 - Trong 3 đề trên, đề nào có dịnh hướng cụ thể ? Đề nào đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai ?
 - HS làm việc cá nhân, trả lời.
- GV chốt ý. 
 - Vấn đề cần nghị luận của mỗi đề là gì ?
 - Phạm vi bài viết đến đâu ? Dẫn chứng, tư liệu thuộc lĩnh vực xã hội hay văn học ?
 - HS trao đổi theo nhóm thời gian 5 phút, cử đại diện trả lời, bổ sung.
- GV nhận xét, hướng dẫn HS trình bày phân tích đề.
Tổ,1,2: đề 1
Tổ 3,4 ,đề 2
- Tổ 1 trình bày đề 1:
+ Vấn đề cần nghị luận?
+ Yêu cầu về nội dung?
+ Yêu cầu về phương pháp: ?
- Tổ 2 nhận xét
- Gv nhận xét, gợi ý
- Tổ 3 trình bày đề 2:
+ Vấn đề cần nghị luận?
+ Yêu cầu về nội dung?
+ Yêu cầu về phương pháp: ?
- Tổ 4 nhận xét
- Gv nhận xét, gợi ý
- GV: Đề 3 học sinh về nhà hồn thành vào vở BT.
*GV hướng dẫn HS tìm hiểu mục II.
- HS tìm luận điểm cho 2 đề bài mục I.
- Xác định luận điểm cho đề 1, và 2?
- HS trả lời.GV nhận xét.
- Hs tìm luận cứ: 
- GV hướng dẫn HS tìm luận cứ cho hai đề bài ở mục I.
- Hệ thống luận điểm, luận cứ thường được sắp xếp theo bố cục như thế nào ? Nhiệm vụ của mỗi phần là gì ?
- HS làm việc cá nhân, trả lời.
- GV nhắc lại bố cục bài văn nghị luận, cách kí hiệu các đề mục của dàn ý.
 - Dự kiến cách thức kết bài cho đề bài số 2 ?
HS làm việc cá nhân, trả lời,
GV nhận xét.
 - Như vậy trong bài này chúng ta cần nắm những vấn đề gì ?
HS khái quát nội dung bài học.
GV củng cố bài, gọi 1 HS đọc phần Ghi nhớ (SGK/24)
- GV ra câu hỏi kiểm tra đánh giá: 
- GV gợi ý:
+Đọc kĩ đề
+ Xác định dạng đề (.định hướng hay khơng định hướng )
+ Xác định nội dung.
+ Xác định phương pháp.
+ Yêu cầu về phạm vi
-Gọi HS đọc yêu cầu bài tập 1 (SGK/24).
 - HS trao đổi, trả lời, bổ sung.
GV chốt ý.
- Dựa vào kết quả phân tích đề, lập dàn ý cho đề bài trên ?
HS thảo luận theo nhóm, cử đại diện trình bày, bổ sung.
GV củng cố, chuẩn kiến thức.
I. Phân tích đề .
1. Kiểu đề.
- Có định hướng cụ thể : đề 1.
- Tự xác định hướng triển khai : đề 2, 3.
2. Phân tích đề.
a)Đề 1:
- Vấn đề cần nghị luận: “việc chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”
- Yêu cầu về nội dung: thấy được các ý.
+Người Việt Nam cĩ nhiều điểm mạnh.
+Người Việt Nam cũng khơng ít điểm yếu
+Phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu.
+ Yêu cầu về phương pháp: sử dụng thao tác lập luận bình luận, giải thích, chứng minh; dùng dẫn chứng thực tế xã hơi là chủ yếu.
b)Đề 2:
- Vấn đề cần nghị luận: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình (II)
- Yêu cầu về nội dung:
+ Tâm sự của một người phụ nữ cơ đơn số phận bãc bẽo.
+ Tâm sự của một người phụ nữ đau đớn khi nhận ra tình duyên khơng trọn vẹn.
+ Tâm sự của một người phụ nữ cố gắng vươn lên khỏi thực tại.
+ Tâm sự của một người phụ nữ chán chường, tuyệt vọng và khát khao hạnh phúc.
- Yêu cầu về phương pháp: Phân tích, giải thích, chứng minh
- Phạm vi: Nghị luận văn học.
II. Lập dàn ý.
1. Xác định luận điểm.
a) Tìm luận điểm cho 2 đề bài mục I.
- Đề 1: cĩ 3 luận điểm
- Đề 2 cĩ 4 luận điểm
2. Xác định luận cứ.
3. Sắp xếp luận điểm, luận cứ.
(SGK/24)
III. Ghi nhớ.(SGK/24)
IV. Luyện tập.
1. Kiểm tra đánh giá
Nêu các bước phân tích đề trong đề văn nghị luận?
2. Bài 1 (SGK/24)
a. Phân tích đề.
- Vấn đề cần nghị luận : Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích.
- Yêu cầu về nội dung : Cuộc sống trong phủ chúa Trịnh, thái độ của tác giả.
- Yêu cầu về phương pháp : thao tác lập luận phân tích + nêu cảm nghĩ; dẫn chứng trong văn bản.
b. Lập dàn ý.
4. Hướng dẫn tự học :
a. Bài cũ :
- Học thuộc phần Ghi nhớ (SGK/24).
- Nắm kỹ năng phân tích đề, lập dàn ý.
- Làm bài tập 2 phần luyện tập theo cách làm bài 1.
b. Bài mới :Thao tác lập luận phân tích.
- Ôn tập khái niệm lập luận phân tích.
- Tìm hiểu mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích.
- Làm bài tập ( SGK/26, 27) theo nhóm để rút ra cách phân tích.