Giáo án môn Ngữ văn 8 - Tuần 5

 mấy mươi!
4. Củng cố: GV nêu câu hỏi hệ thống nội dung bài.
- Thế nào là từ ngữ địa phương?
- Thế nào là biệt ngữ xã hội?
5. Hướng dẫn học bài:
 - Học thuộc ghi nhớ.
 - Làm thêm bài tập 4, 5 vào vở.
 - Chuẩn bị tiết sau: “Tóm tắt văn bản tự sự”.
IV/ rút kinh nghiệm:
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tiết: 19	Ngày soạn: 10- 9- 2013
	Tuần: 5
Tóm tắt văn bản tự sự
I/ mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
Hiểu được thế nào là túm tắt văn bản tự sự và nắm được cỏch thức túm tắt một văn bản tự sự.
2. Kĩ năng:
Rốn luyện kỹ năng túm tắt văn bản tự sự núi riờng, cỏc văn bản giao tiếp xó hội núi chung
II/ Chuẩn bị:
 1. Giáo viên:
 Tham khảo tài liệu
 Ghi ví dụ ra bảng phụ.
 2. Học sinh:
 Đọc bài, trả lời câu hỏi vào vở soạn.
III/ Các hoạt động dạy – học
 1. ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ:
 H: Hãy cho biết tác dụng của việc liên kết các đoạn văn và cách liên kết các đoạn văn trong văn bản?
 3. Bài mới:
 Hoạt động của GV và HS
 Nội dung
 Hoạt động 1:
H: Em hãy nhắc lại: Thế nào là VB tự sự?
-> VB tự sự thường là những văn bản có cốt truyện với các nhân vật, chi tiết và sự kiện tiêu biểu. Khi viết, nhà văn thêm vào rất nhiều các yếu tố, chi tiết phụ khác để làm cho truyện thêm sinh động, hấp dẫn và có hồn.
( Lưu ý: chỉ có 1 số VB là không có cốt truyện).
H: Trong cuộc sống hàng ngày, có những văn bản tự sự chúng ta đã học, đã đọc. Nhưng nếu muốn ghi lại nội dung chính của chúng để sử dụng hoặc thông báo cho người # biết thì phải làm như thế nào?
-> Phải tóm tắt văn bản.
1.Cho biết những yếu tố quan trong nhất trong tỏc phẩm tự sự?(- Sự việc và nhõn vật).
2.Ngoài những yếu tố quan trọng ấy, tỏc phẩm tự sự cũn cú những yếu tố nào khỏc?(- Miờu tả, biẻu cảm, nhõn vật phụ, cỏc chi tiết)
3.Khi túm tắt tỏc phẩm tự sự thỡ ta phải dựa vào yếu tố chớnh nào?(-Sự việc và nhõn vật chớnh.)
4.Mục đớch của việc túm tắt tỏc phẩm tự sự là gỡ?(- Kể lại một cốt truyện để người đọc hiểu được nội dung cơ bản của tỏc phẩm đú.)
H: Qua đó, theo ý kiến của em, thế nào là tóm tắt văn bản tự sự?
( Hướng dẫn HS chọn câu trả lời đúng nhất)
GV: Tóm tắt là 1 kĩ năng rất cần thiết trong học tập, trong nghiên cứu hoặc trong đời sống. Do những yêu cầu và mục đích khác nhau, khi tóm tắt VB tự sự người ta thường lược bỏ đi những chi tiết, nhân vật và các tình tiết phụ trợ không quan trọng. Chỉ để lại những sự việc và ND chủ yếu của tác phẩm.
 Vì vậy tóm tắt văn bản chính là rút lại một cách ngắn gọn (thậm chí hết sức ngắn gọn) những ND, tư tưởng, hành động chính của 1 câu chuyện, 1 cuốn sách, 1 sự việc...Vậy phải tóm tắt bằng cách nào?
Hoạt động 2:
* Gọi HS đọc VB tóm tắt trong SGK. 
H: Văn bản tóm tắt trên kể lại nội dung của văn bản nào?
-> VB “Sơn Tinh- Thuỷ Tinh”
H: Dựa vào đâu mà em nhận ra được điều đó?
-> Dựa vào các nhân vật, sự việc, chi tiết tiêu biểu...đã được nêu trong văn bản tóm tắt.
H: Văn bản tóm tắt trên có nêu được các nội dung chính của truyện “Sơn Tinh- Thuỷ Tinh” không?
-> Đã nêu được nội dung, nhân vật, sự việc chính của câu chuyện.
H: Văn bản tóm tắt trên có gì khác so với VB gốc mà các em đã được học?
GV: Nhắc lại những ý trên. -> Số lượng nhân vật và sự việc ít hơn trong VB gốc vì người tóm tắt chỉ lựa chọn các nhân vật chính và những sự việc quan trọng.
H: Các nhân vật và sự việc được tóm tắt có bị sai lệch so với tác phẩm không?
H: Từ việc tìm hiểu các VD trên, em hãy cho biết các yêu cầu đối với 1 VB tóm tắt?
-> HS trả lời.
GV chốt lại: VB tóm tắt phải đáp ứng đúng mục đích & yêu cầu cần tóm tắt; phải đảm bảo tính khách quan, tính hoàn chỉnh, tính cân đối(GV giảng rõ nó thể hiện như thế nào).
 Để đảm bảo các yêu cầu trên, chúng ta sẽ phải tiến hành tuần tự các bước như thế nào?
H: Muốn viết được 1 VB tóm tắt, theo em phải làm những việc gì? Nó được thực hiện theo trình tự nào?
- GV chốt lại kiến thức, đưa ra phần ghi nhớ.
- Gọi HS đọc.
I/ Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự.
-> Tóm tắt văn bản tự sự là ghi lại 1 cách ngắn gọn, trung thành những nội dung chính của văn bản.
II/ Cách tóm tắt văn bản tự sự.
1. Những yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt:
 a) Ví dụ:
 b) Nhận xét:
- Dung lượng: ngắn hơn.
- Lời văn: là lời của người viết tóm tắt chứ không trích nguyên văn từ tác phẩm.
- Số lượng nhân vật và sự việc: ít hơn.
- Nội dung: không sai lệch.
2. Các bước tóm tắt văn bản tự sự:
- Đọc kĩ văn bản để hiểu đúng chủ đề.
- Xác định ND chính cần tóm tắt.
- Sắp xếp các ND theo 1 thứ tự hợp lí.
- Viết VB tóm tắt bằng lời văn của mình
* Ghi nhớ:(SGK- 61)
4. Củng cố: GV nêu câu hỏi hệ thống nội dung bài:
 - Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự?
 - Một văn bản tóm tắt phải đạt được những yêu cầu gì?
 - Nêu các bước tóm tắt văn bản?
5. Hướng dẫn học bài:
 - Nắm chắc các nội dung đã học.
 - Học thuộc ghi nhớ.
 - Tập tóm tắt 1 trong các VB đã học.
 - Soạn bài: “Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự”.
IV/ rút kinh nghiệm:
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 
Tiết: 20	Ngày soạn: 10- 9- 2013
	 Tuần: 5
Luyện tập
tóm tắt văn bản tự sự
I/ mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
Vận dụng cỏc kiến thức đó học ở tiết 18 vào việc luyện tập túm tắt văn bản tự sự.
2. Kĩ năng:
Rốn luyện cỏc thao tỏc túm tắt văn bản tự sự.
II/ chuẩn bị:
 1. Giáo viên:
 Tóm tắt các văn bản theo yêu cầu
 Ghi bảng phụ
 2. Học sinh:
 Ôn lại cách tóm tắt.
 Trả lời câu hỏi trong SGK.
III/ các hoạt động dạy – học:
 1. ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ:
 H: Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự? Nêu các bước tóm tắt văn bản tự sự?
 3. Bài mới:
 ở tiết học trước, các em đã được học cách tóm tắt VB tự sự. Để làm tốt công việc này một cách thành thạo và nhuần nhuyễn, chúng ta sẽ tiến hành làm một số bài tập.
 Hoạt động của GV và HS
 Nội dung
 Hoạt động :
* Gọi 1 HS đọc yêu cầu và nội dung BT1.
H: Bản liệt kê trên đã nêu được những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng của truyện “Lão Hạc” chưa?
H: Nếu phải bổ sung, em sẽ nêu thêm những gì?
-> HS trả lời.
H: Hãy sắp xếp các sự việc nêu trên theo một thứ tự hợp lí?
GV: Yêu cầu HS viết văn bản tóm tắt ngắn gọn (khoảng 10 dòng)
- Gọi HS trình bày.
- GV theo dõi và nhận xét.
 Hoạt động 2:
H: Em hãy nêu những sự việc chính, tiêu biểu và nhân vật chính quan trọng trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”?
H: Hãy viết một văn bản tóm tắt đoạn trích này?
GV hướng dẫn HS viết khảng 10 dòng.
- Gọi HS trình bày.
- GV nhận xét và cho điểm bài làm tốt.
- Cho HS đọc tham khảo 2 văn bản tóm tắt.
I/ Bài tập 1:
1. Nhận xét:
- Bản liệt kê đã nêu đầy đủ các sự việc, nhân vật trong truyện.
2. Sắp xếp lại:
a) Lão Hạc có một người con trai...
b) Con trai lão Hạc đi phu...
d) Vì muốn để lại mảnh vườn cho con...
e) Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo...
c) Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn...
g) Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó...
h) ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.
i) Lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội.
k) Cả làng không hiểu vì sao lão chết...
 3. Viết VB tóm tắt theo thứ tự đã sắp xếp.
 “Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. Con trai lão không lấy được vợ, bỏ đi phu ở đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đành phải bán con chó mặc dù hết sức buồn bã, đau xót. Lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn để sau này cho con. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp. Một hôm, lão xin Binh Tư ít bả chó, nói là để bẫy chó rồi rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi lão bỗng nhiên chết, cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, chỉ có Binh Tư và ông giáo hiểu”.
II/ Bài tập 2:
 1. Sự việc và nhân vật tiêu biểu:
a) Chị Dậu nấu cháo định cho chồng ăn để còn đi trốn.
b) Cai lệ và người nhà Lí trưởng xồng xộc tiến vào.
c) Lúc đầu, chị Dậu tha thiết van xin nhưng không được.
d) Cai lệ đấm chị, xông đến trói anh Dậu.
e) Chị đánh tên Cai lệ ngã chỏng quèo.
g) Tiếp đó chị giằng gậy, vật nhau với tên người nhà Lí trưởng.
h) Anh Dậu tỏ ý can ngăn nhưng chị vẫn chưa nguôi cơn giận.
2. Tóm tắt đoạn trích:
 “ Được bà hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu đã nấu cháo, định cho chồng ăn rồi sẽ đi trốn. Chẳng ngờ, tên Cai lệ và người nhà Lí trưởng xồng xộc tiến vào thúc sưu, một mình chị Dậu đứng ra đối phó. Lúc đầu chị tha thiết trình bày, van xin nhưng không được. Đến khi Cai lệ đấm vào ngực chị, xông tới đòi trói anh Dậu chị mới liều mạng cự lại. Chỉ một động tác ngắn gọn, chị túm ngay cổ tên Cai lệ ấn giúi ra cửa khiến hắn ngã chỏng quèo. Tiếp đó chị giằng gậy, vật nhau với tên người nhà Lí trưởng cuối cùng hắn bị chị túm tóc, lẳng cho 1 cái ngã nhào ra thềm. Anh Dậu tỏ ý can ngăn nhưng chị vẫn chưa nguôi cơn giận”.
*Đọc thêm:
1. Tóm tắt “Dế Mèn phiêu lưu kí”
2. Tóm tắt “Quan Âm Thị Kính”.
4. Củng cố: GV nhắc lại:
 - Các bước tóm tắt văn bản tự sự.
 - Yêu cầu đối với 1 văn bản tóm tắt.
5. Hướng dẫn học bài:
 - Đọc lại bản tóm tắt ở BT1 và BT2 để rút kinh nghiệm.
 - Làm thêm BT3 vào vở.
 - Lập dàn ý chi tiết cho đề bài ở bài viết số 1 để tiết sau trả bài.
IV/ rút kinh nghiệm
.
Duyệt tuần 5
Vũ Thị Ánh Hồng