Giáo án Ngữ văn 10 tiết 34: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

Ngày soạn:25/10/2012
Tiết : 36
Bài dạy: Tiếng Việt	PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT
I .MỤC TIÊU
	Sau bài học này, học sinh cần:
- Kiến thức: Nắm được khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt, các dạng biểu hiện của ngôn ngữ sinh hoạt.
- Kĩ năng: Nâng cao kĩ năng phân tích và sử dụng ngôn ngữ theo phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.
- Thái độ: Có ý thức thể hiện văn hóa giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày.
II. CHUẨN BỊ
Thầy: Đọc tài liệu tham khảo, SGK, SGV, bài tập cho học sinh.
Trò: Đọc SGK, học bài cũ, soạn bài mới.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
- Ổn định tổ chức (1 phút): Kiểm tra sĩ số học sinh.
- Kiểm tra bài cũ (4 phút): Neâu nhöõng ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ vieát?
TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY
TL
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø
Muïc tieâu caàn ñaït
20
Hoaït ñoâng 1: Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït.
GV: Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc ngöõ lieäu SGK, sau ñoù gôïi yù caùc caâu hoûi: 
- Cuoäc hoäi thoaïi dieãn ra ôû ñaâu, khi naøo? 
- Caùc nhaân vaät giao tieáp laø nhöõng ai? Quan heä giöõa hoï nhö theá naøo? 
- Noäi dung, hình thöùc vaø muïc ñích cuoäc hoäi thoaïi laø gì?
- Töø ngöõ vaø caâu vaên trong ñoaïn hoäi thoaïi coù ñaëc ñieåm gì? 
GV: Töø ví duï treân, em haõy ruùt ra khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït laø gì?
 HS: Ñoïc ngöõ lieäu SGK, thaûo luaän vaø traû lôøi caùc caâu hoûi theo gôïi yù cuûa giaùo vieân.
HS: Döïa vaøo ghi nhôù SGK phaùt bieåu khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït.
I. Ngoân ngöõ sinh hoaït:
1. Khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït.
a) Phaân tích ví duï:( SGK, trang 113).
- Cuoäc hoäi thoaïi dieãn ra : 
+ Khoâng gian: khu taäp theå X
+ Thôøi gian: buoåi tröa .
- Nhaân vaät giao tieáp:
+ Lan, Huøng, Höông: quan heä baïn beø.
+ Meï Höông, moät ngöôøi ñaøn oâng: quan heä ruoät thòt (quan heä xaõ hoäi).
- Noäi dung: baùo ñeán giôø ñi hoïc; hình thöùc: goïi – ñaùp; muïc ñích: ñeå ñeán lôùp ñuùng giôø quy ñònh.
- Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ trong lôøi hoäi thoaïi.
+ Söû duïng nhieàu töø ngöõ hoâ goïi, tình thaùi: ôi, ñi, aø, vôùi, gôùm, aáy, cheát thoâi
+ Söû duïng caùc töø ngöõ thaân maät suoàng saõ, khaåu ngöõ: chuùng maøy, laïch baø laïch baïch.
+ Söû duïng caâu ngaén, caâu tænh löôïc, caâu ñaëc bieät: Höông ôi! Hoâm naøo cuõng chaäm 
b) Khaùi nieäm: Ngoân ngöõ sinh hoaït laø lôøi aên tieáng noùi haèng ngaøy duøng ñeå thoâng tin, trao ñoåi yù nghó, tình caûm, ñaùp öùng nhöõng nhu caàu trong cuoäc soáng.
10
 Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu caùc daïng bieåu hieän cuûa ngoân ngöõ sinh hoaït.
GV: Ngoân ngöõ sinh hoaït bieåu hieän chuû yeáu ôû daïng naøo? Cho ví duï minh hoïa?
HS: Thaûo luaän, traû lôøi: ÔÛ daïng noùi laø chuû yeáu.
2. Caùc daïng bieåu hieän cuûa ngoân ngöõ sinh hoaït. 
a) Daïng noùi: Ñaây laø daïng chuû yeáu, bao goàm caû ñoái thoaïi vaø ñoäc thoaïi, coù moät soá tröôøng hôïp ñöôïc ghi laïi döôùi daïng vieát nhö: Nhaät kyù, thö töø caù nhaân,
b) Daïng lôøi noùi taùi hieän: Moâ phoûng caùc lôøi noùi trong ñôøi soáng nhöng ñaõ ñöôïc goït giuõa, bieân taäp vaø phaàn naøo manh tính öôùc leä, tính caùch ñieäu, coù chöùc naêng nhö tín hieäu ngheä thuaät: lôøi noùi cuûa nhaân vaät trong kòch, tuoàng, cheøo
10
Hoaït ñoäng 3:Höôùng daãn hoïc sinh luyeän taäp.
GV:Goïi hoïc sinh ñoïc yeâu caàu baøi taäp SGK. 
GV: Em haõy nhaän xeùt caùch duøng töø ôû baøi taäp (b).
HS: Ñoïc baøi taäp SGK, thaûo luaän vaø traû lôøi.
3. Luyeän taäp.
a) Lôøi noùi chaúng maát tieàn mua.
Löïa lôøi maø noùi cho vöøa loøng nhau.
- Lôøi noùi laø taøi saûn chung cuûa coäng ñoàng, ai cuõng coù quyeàn söû duïng.
- Khi noùi phaûi löïa choïn (löïa lôøi), duøng lôøi noùi moät caùch coù suy nghó, coù yù thöùc vaø phaûi chòu traùch nhieäm veà lôøi noùi cuûa mình.
- Toân troïng ngöôøi nghe (vöøa loøng nhau), khoâng xuùc phaïm ngöôøi khaùc nhöng cuõng khoâng a dua vôùi nhöõng ñieàu sai traùi.
* Toùm laïi, noùi naêng phaûi thaän troïng vaø coù vaên hoaù.
 Vaøng thì thöû löûa thöû than
Chuoâng keâu thöû tieáng, ngöôøi ngoan thöû lôøi
- Vaøng vaø chuoâng: laø vaät chaát deã daøng kieåm tra.
- Ngöôøi ngoan (phaåm chaát vaø naêng löïc ) ñeà caäp ñeán khía caïnh tröøu tröôïng cuûa con ngöôøi, muoán ño nhöõng thöù ñoù thì caàn phaûi coù thôøi gian vaø baèng nhieàu caùch vaø moät trong nhöõng caùch ñoù chính laø “thöû lôøi”, töùc laø thoâng qua hoaït ñoäng giao tieáp baèng lôøi noùi, ta coù theå bieát trình ñoä, nhaân caùch, quan heä cuûa ngöôøi ñoù laø “ngoan” hay “khoâng ngoan”.
b) Ñoaïn trích: 
- Ngoân ngöõ sinh hoaït ôû vuøng Nam Boä. Lôøi aên tieáng noùi haøng ngaøy cuûa nhöõng ngöôøi chuyeân baét caù saáu.
- Muïc ñích: Laøm sinh ñoäng vaên baûn, mang daáu aán ñòa phöông vaø khaéc hoïa ñaëc ñieåm rieâng cuûa nhaân vaät Naêm Heân.
- Duøng nhieàu töø ñòa phöông: quôùi, ngaët, ghe, röôït, 
- Cuûng coá, daën doø (1 phuùt): Naém ñöôïc khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït, caùc daïng bieåu hieän cuûa ngoân ngöõ sinh hoaït.
- Baøi taäp veà nhaø: Hoïc baøi cuõ, soaïn baøi ñoïc vaên: Toû loøng.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM