Giáo án Ngữ văn 10 tiết 56: Lập dàn ý bài văn thuyết minh

Ngày soạn: 21/12/2012
Tiết : 56
Bài dạy: Làm văn LẬP DÀN Ý BÀI VĂN THUYẾT MINH
I. MỤC TIÊU
	Sau bài học này, học sinh cần:
- Kiến thức: Lập được dàn ý cho một bài văn thuyết minh có đề tài gần gũi, quen thuộc.
- Kĩ năng: Vận dụng những kiến thức đã học về văn thuyết minh và kĩ năng lập dàn ý để lập được dàn ý cho một bài văn thuyết minh có đề tài gần gũi, quen thuộc.
- Thái độ: Có ý thức thuyết minh về một nhân vật, một đồ vật quen thuộc trong cuộc sống và học tập.
II. CHUẨN BỊ
- Thầy: Đọc tài liệu tham khảo, SGK, SGV, bài tập cho học sinh.
 - Trò: Đọc SGK, học bài cũ, soạn bài mới.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
- Ổn định tổ chức (1 phút): Kiểm tra sĩ số học sinh.
- Kiểm tra bài cũ (4 phút): Thế nào là kết cấu của văn bản thuyết minh? Nêu các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh? Cho ví dụ minh họa?
TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY
TL
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
Môc tiªu cÇn ®¹t
10
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu chung vÒ dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh.
GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc môc I SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ®Ó t×m ra dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh.
HS: §äc SGK, th¶o luËn tr¶ lêi.
I. Dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh
 Dàn ý bài văn thuyết minh là cách trình bày theo trËt tù nhÊt ®Þnh: Theo thêi gian, ®Þa ®iÓm; nhËn thøc riªng cña c¸ nh©n, cña ®èi t­îng ng­êi nghe ®­îc nãi tíi.
20
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸c lËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh.
GV: H­íng dÉn häc sinh tham kh¶o gîi ý SGK.
VD: Em h·y lËp dµn ý bµi thuyÕt minh cña m×nh vÒ mét c«ng viÖc mµ em yªu thÝch.
- Nªu së thÝch cña c¸ nh©n.
- V× sao l¹i thÝch?
- §Ó thùc hiÖn ®­îc së thÝch ®ã em ®· lµm nh÷ng g×?..
GV: Tr×nh bµy mét dµn ý bµi thuyÕt minh cÇn ph¶i nh­ thÕ nµo?
GV: LËp dµn ý th­êng cã mÊy b­íc? Më bµi ta thùc hiÖn c«ng viÖc nµo?
GV:Th©n bµi nhiÖm vô cÇn ph¶i thùc hiÖn lµ g×?
GV: T×m ý, chän ý ph¶i nh­ thÕ nµo?
GV:ThÕ nµo lµ “S¾p xÕp ý”?
GV: KÕt bµi cña mét bµi thuyÕt minh th­êng ph¶i thùc hiÖn c¸c b­íc nh­ thÕ nµo?
HS: Th¶o luËn nhãm ®Ó x©y dùng dµn ý cña mét bµi v¨n thuyÕt minh.
HS: Th¶o luËn, tr¶ lêi.
HS: Th¶o luËn, ph¸t biÓu: Th­êng cã ba b­íc.
HS: Th¶o luËn, tr¶ lêi.
HS: Th¶o luËn, tr¶ lêi.
HS: Th¶o luËn, tr¶ lêi.
II. LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh
1.X¸c ®Þnh ®Ò tµi
- §Ò tµi viÕt vÒ vÊn ®Ò g×?
- §Ò tµi ®ã nh­ thÕ nµo?
- T¸c dông ra sao ®èi víi mçi c¸ nh©n...
2. LËp dµn ý
Th­êng gåm 3 phÇn:
a) Më bµi:
- Nªu ®­îc ®Ò tµi bµi viÕt (giíi thiÖu vÒ danh nh©n nµo, t¸c gi¶, hoÆc nhµ khoa häc nµo)
- Cho ng­êi ®äc nhËn ra kiÓu v¨n b¶n cña bµi lµm (thuyÕt minh chø kh«ng ph¶i miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m hay nghÞ luËn).
- Thu hót sù chó ý cña ng­êi ®äc ®èi víi ®Ò tµi (thÊy ®­îc ®ã lµ mét danh nh©n, mét t¸c gi¶, mét nhµ khoa häc,.. rÊt cÇn ®­îc t×m hiÓu, rÊt cÇn biÕt râ).
b) Th©n bµi:
- T×m ý, chän ý: CÇn cung cÊp cho ng­êi ®äc nh÷ng tri thøc nµo? Nh÷ng tri thøc Êy cã chuÈn x¸c, khoa häc vµ ®ñ ®Ó giíi thiÖu râ danh nh©n hay t¸c gi¶, nhµ khoa häc,.. ®­îc giíi thiÖu kh«ng?
- S¾p xÕp ý: CÇn bè trÝ c¸c ý ®· t×m ®­îc theo hÖ thèng nµo ®Ó cã thÓ giíi thiÖu ®­îc rµnh m¹ch vµ tr«i ch¶y.
c) KÕt bµi:
- Trë l¹i ®­îc ®Ò tµi cña bµi thuyÕt minh.
- L­u l¹i nh÷ng suy nghó vµ c¶m xóc l©u bÒn trong lßng ®éc gi¶.
10
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp.
GV: Cho bµi tËp ®Ó häc sinh luyÖn tËp trªn líp.
Bµi tËp: Em h·y lËp dµn ý bµi thuyÕt minh cña m×nh vÒ mét c«ng viÖc mµ em yªu thÝch.
HS: Lµm bµi tËp theo gîi ý cña gi¸o viªn.
III. LuyÖn tËp
- Më bµi:
+ C¸ch th­a göi ®èi víi ng­êi ®äc ng­êi nghe.
+ C«ng viÖc mµ em yªu thÝch ®ã lµ viÖc nÊu ¨n.
- Th©n bµi:
+ C«ng viÖc ®em ®Õn cho em thó vui lµ lµm cho mäi ng­êi ®­îc th­ëng thøc h­¬ng vÞ ®Ëm ®µ cña c¸c mãn ¨n ngon.
+ Em thÝch thó víi viÖc nÊu n­íng, v× mçi b÷a ¨n lµ mét tiÕng c­êi vui, trµn ®Çy søc sèng, ®­îc gÇn gòi gia ®×nh ®Çm Êm.
+ §­îc ®em ®Õn cho cho mäi ng­êi tiÕng c­êi chÝnh lµ niÒm vui trong cuéc sèng cña em...
- KÕt bµi:
+ Kh¼ng ®Þnh niÒm vui ý thÝch cña riªng c¸ nh©n.
+ Sù thuyÕt phôc em b»ng niÒm vui ®ã chÝnh lµ t×nh c¶m víi gia ®×nh, ng­êi th©n, bÌ b¹n,...
+ C¶m ¬n sù l¾ng nghe cña kh¸n gi¶, b¹n ®äc...
- Củng cố, dặn dò (1 phút): Nắm được cách lập dàn ý một bài văn thuyết minh theo đề tài cho trước.
- Bài tập về nhà: Làm các bài tập trong phần luyện tập. Đọc và soạn bài Phú sông Bạch Đằng.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
..........................................................................................................................................................