Giáo án Ngữ văn 10 tiết 6: Văn bản

Ngày soạn: 30/08/08
Tiết :6
Bài dạy: Tiếng Việt VĂN BẢN
I.MỤC TIÊU
- Kiến thức : Giúp học sinh nắm được khái niệm văn bản, các đặc điểm cơ bản và các loại văn bản.
- Kĩ năng: Nâng cao kĩ năng phân tích và thực hành tạo lập văn bản.
- Thái độ: Có ý thức nói và viết rõ ràng, chuẩn mực.
II. CHUẨN BỊ
Thầy: Đọc tài liệu tham khảo, SGK, SGV, bài tập cho học sinh.
Trò: Đọc SGK, học bài cũ, soạn bài mới.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ổn định tổ chức ( 1 phút): Kiểm tra sĩ số học sinh.
 2. Kiểm tra bài cũ ( 4 phút): Trình bày thông báo về ngày môi trường thế giới?
TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY
TL
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø
Muïc tieâu caàn ñaït
20
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi nieäm, ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn.
GV: Goïi HS ñoïc 3 vaên baûn ôû SGK trang 23 vaø traû lôøi caâu hoûi.
- Vaên baûn ñöôïc taïo ra trong hoaït ñoäng naøo? Ñeå ñaùp öùng nhu caàu gì? Dung löôïng moãi vaên baûn nhö theá naøo?
- Moãi vaên baûn ñeà caäp ñeán vaán ñeà gì? Vaán ñeà ñoù coù ñöôïc trieån khai nhaát quaùn khoâng?
GV:ñònh höôùng phaân tích roõ noäi dung cuûa caùc vaên baûn.
-Vaên baûn 3 coù keát caáu 3 phaàn nhö theá naøo, em haõy xaùc ñònh noäi dung töøng phaàn?
- Xaùc ñònh muïc ñích cuûa Vb3?
- Xaùc ñònh muïc ñích cuûa 3 Vb?
-Töø caùc ví duï treân em haõy ruùt ra khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn?
HS: döïa vaøo vaên baûn SGK hoaït ñoäng nhoùm traû lôøi.
HS: thaûo luaän, traû lôøi.
HS: suy nghó traû lôøi.
HS: döïa vaøo phaàn ghi nhôù SGK ruùt ra noäi dung vaán ñeà.
I. Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm.
1. Ví duï:
(1) - Moãi vaên baûn ñöôïc taïo ra trong hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ.
- Ñaùp öùng nhu caàu: Trao ñoåi kinh nghieäm soáng (Vb1), trao ñoåi tình caûm (Vb2), trao ñoåi thoâng tin chính trò (Vb3)
- Dung löôïng: 1 caâu (Vb1), nhieàu caâu (Vb2), nhieàu ñoaïn (Vb3).
(2) Vaên baûn ñeà caäp vaán ñeà:
-Vb1: Hoaøn caûnh soáng taùc ñoäng ñeán nhaân caùch con ngöôøi theo höôùng tích cöïc hay tieâu cöïc.
-Vb2: Thaân phaän ñaùng thöông cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi cuõ: Haïnh phuùc khoâng phaûi do hoï töï ñònh ñoaït maø phuï thuoäc vaøo söï may ruûi.
-Vb3: Keâu goïi caùc coäng ñoàng thoáng nhaát yù chí vaø haønh ñoäng ñeå chieán ñaáu baûo veä toå quoác.
- Caùc vaán ñeà trieån khai nhaát quaùn.
(3) Vaên baûn 3 goàm 3 phaàn:
Môû baøi: Neâu lyù do cuûa ngöôøi keâu goïi (Töø ñaàu à khoâng chòu laøm noâ leä).
Thaân baøi: Neâu nhieäm vuï cuï theå cuûa moãi coâng daân yeâu nöôùc (tieáp theo à choáng thöïc daân Phaùp cöùu nöôùc).
Keát baøi: Khaúng ñònh quyeát taâm chieán ñaáu vaø söï taát thaéng cuûa cuoäc chieán ñaáu (phaàn coøn laïi).
(4) Hình thöùc Vb3.
Môû ñaàu tieâu ñeà, keát thuùc daáu ngaét caâu (!)
(5) Muïc ñích:
-Vb1: Nhaéc nhôû moät kinh nghieäm soáng.
-Vb2: Tình caûm cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi cuõ ñeå moïi ngöôøi suy ngaãm.
-Vb3: Keâu goïi söï thoáng nhaát yù thöùc vaø haønh ñoäng cuûa caû coäng ñoàng.
2. Ghi nhôù:
 SGK trang 24.
20
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu caùc loaïi cuûa vaên baûn.
GV:- goïi HS ñoïc yeâu caàu baøi taäp 1.
-Xaùc ñònh vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp ñeán trong moãi vaên baûn laø vaán ñeà gì? Thuoäc lónh vöïc naøo trong cuoäc soáng?
-Töø ngöõ trong moãi vaên baûn thuoäc lónh vöïc naøo?
- Nhaän xeùt caùch thöùc theå hieän noäi dung trong 3 vaên baûn.
- Caùc vaên baûn treân söû duïng lôùp töø rieâng thuoäc lónh vöïc naøo?
- Töø caùc ví duï treân ruùt ra caùc loaïi vaên baûn.
GV: ñònh höôùng cho HS ghi vaøo vôû.
Goïi HS ñoïc baøi taäp 2/25. Xaùc ñònh phaïm vi söû duïng cuûa Vb 2,3 vôùi baøi hoïc Toaùn, Lyù, ñôn töø?
- Xaùc ñònh muïc ñích giao tieáp cuûa caùc loaïi vaên baûn?
- Caùc vaên baûn söû duïng lôùp töø rieâng thuoäc lónh vöïc naøo?
- Töø caùc ví du,ï ruùt ra caùc loaïi vaên baûn?
HS: ñoïc baøi taäp SGK.
HS: suy nghó thaûo luaän traû lôøi.
HS: döïa vaøo SGK traû lôøi.
HS: ghi vaøo vôû phaàn ghi nhôù.
HS: suy nghó , thaûo luaän traû lôøi.
HS: thaûo luaän, traû lôøi.
HS: laøm vieäc caù nhaân, traû lôøi.
HS: döïa vaøo SGK traû lôøi.
II. Caùc loaïi vaên baûn:
1.Ví duï:
(1) So saùnh vaên baûn 1, 2 vôùi 3.
a. Vaán ñeà, thuoäc lónh vöïc:
-Vb1: Ñeà caäp kinh nghieäm soáng: thuoäc lónh vöïc quan heä giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
-Vb2: Thaân phaän ngöôøi phuï nöõ ngaøy xöa: thuïoâc lónh vöïc tình caûm trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
-Vb3: Cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp, thuoäc lónh vöïc tö töôûng trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
b. Töø ngöõ:
-Vd1 vaø Vd2: Töø ngöõ thoâng thöôøng (ñôøi soáng xaõ hoäi)
-Vd3: Töø ngöõ chính trò – XH (vaên baûn chính luaän).
c. Caùch thöùc theå hieän noäi dung:
-Vb1, Vb2: Thoâng qua hình aûnh, hình töôïng.
-Vb3: Thoâng qua phöông thöùc laäp luaän baèng lyù leõ.
(2) So saùnh :
a. Phaïm vi söû duïng:
-Vd2: Duøng trong lónh vöïc giao tieáp coù tính ngheä thuaät.
-Vd3: Duøng trong lónh vöïc giao tieáp chính trò xaõ hoäi.
-Vaên baûn baøi hoïc Toaùn, Lyù: giao tieáp coù tính khoa hoïc.
-Ñôn tö,ø giaáy khai sinh: giao tieáp coù tính haønh chính.
b. Muïc ñích giao tieáp:
-Vd2: Boäc loä caûm xuùc, muïc ñích bieåu caûm.
-Vd3: Keâu goïi caûm xuùc muïc ñích thuyeát phuïc.
-Vaên baûn baøi hoïc toaùn, lyù: cung caáp tri thöùc; muïc ñích môû roäng vaø naâng cao hieåu bieát cho ngöôøi hoïc.
-Ñôn töø giaáy khai sinh: xaùc nhaän söï vieäc, muïc ñích: trình baøy moät söï thaät naøo ñoù.
c. Lôùp töø rieâng ñöôïc duøng trong moãi loaïi vaên baûn.
-Vd2: lôùp töø giao tieáp xaõ hoäi.
-Vd3: Lôùp töø giao tieáp chính trò xaõ hoäi.
-Vaên baûn baøi hoïc toaùn, lyù lôùp töø giao tieáp thuaät ngöõ.
-Ñôn töø lôùp töø giao tieáp haønh chính.
2. Caùc loaïi vaên baûn:
 Ghi nhôù trang 25.
- Củng cố, dặn dò ( 1 phút): Nắm được khái niệm, đặc điểm, và các loại văn bản.
- Bài tập về nhà : Làm các bài tập còn lại trong SGK.
IV. RÚT KINH NGHIỆM.