Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 21

nh cảnh vật và hoạt động người khiến cảnh hiện ra tấp nập đông vui, trù phú, độc đáo.
" Tự do phát biểu
" Gọi học sinh đọc .
" Chú ý sữa, nhận xét. Giáo viên sữa bài .
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
1/ Tác giả :
- Đoàn Giỏi ( 1925 – 1989) quê ở Tiền Giang.
- Tác phẩm viết về cuộc sống thiên nhiên và con người Nam Bộ.
2/ Tác Phẩm :
- Đoạn trích nằm ở chương 18 truyện “ Đất rừng phương Nam” là tác phẩm thành công của Đoàn Giỏi.
3/ Bố cục
II. Đọc – hiểu văn bản:
1/ Ấn tượng ban đầu về sông nước Cà Mau.
Sông ngòi chi chít, bủa giăng như mạng nhện, lặng lẽ màu xanh đơn điệu" so sánh
" Một thiên nhiên còn hoang sơ, đầy hấp dẫn và bí ẩn, với sông ngòi chằng chịt, phủ kín bởi một màu xanh.
2/ cách đặt tên cho các dòng sông:
- Kênh Ba Khía.
- Xã Năm Căn
=> Thể hiện sự phong phú, đa dạng của thiên nhiên và cuộc sống vùng đất này .
3/ Hình ảnh sông nước Cà Mau :
- Dòng sông Năm Căn mênh mông, ầm ầm đổ ra biển. 
- Cá nước bơi hàng đàn đen trũi.
- Con sông rộng hơn ngàn thước.
- Màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ..
" Cách dùng từ chính xác có chọn lọc.
=> hùngvĩ , rộng lớn, đẹp đẽ, nên thơ, tươi sáng và đầy sức sống.
4. Chợ Năm căn:
Ồn ào đông vui, tấp nập, trù phú, độc đáo.
III. Ghi nhớ :
SGK/23
IV. Luyện tập :
SGK/23
 	4. Củng cố:
- Cảnh sông nước Cà Mau được tác giả miêu tả như thế nào?
- Chợ Năm Căn có đặc điểm gì độc đáo?
	5. Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc ghi nhớ + xem lại bài.
- Viết đoạn văn giới thiệu cong sông ở quê em.
- Chuẩn bị bài “ So sánh” 
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
.
Tiết : 82	Ngày soạn:	05/01/2014	Tuần: 21	
SO SÁNH
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh 
- Nắm Được khái niệm và cấu tạo so sánh.
- Biết cách quan sát sự giống nhau giữa các sự vật để tạo ra những so sánh đúng tiến đến tạo những sánh hay
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
	1/ giáo viên: 
- Sách GK, sách GV, giáo án
- Bảng phụ
2/ Học sinh :
- Tập sách giáo khoa.
- Chuẩn bị bài ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. On định tổ chức:
2 kiểm tra bài cũ : 
- Phó từ là gì ? cho ví dụ.
- Có mấy loại phó từ, mỗi loại cho một ví dụ (6a)
3/Bài mới:
* Hoạt động 1 : Giới thiệu bài.
Ở bậc tiểu học, các em đã được học về phép so sánh, hôm nay chúng ta cùng ôn lại phép so sánh.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
* Hoạt động 2 So sánh là 
gì ?
Gọi học sinh đọc ví dụ 24/SGK. Giáo viên treo bảng phụ.
? Tìm những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh.
? Trong mỗi phép so sánh trên, những sự vật, sự việc nào được so sánh nhau.
? vì sao có thể so sánh như vậy .
? So sánh như vậy để làm 
gì ?
? Theo em so sánh là gì .
Cho học sinh đọc ví dụ 3 trang 24/SGK.
? So sánh trong những câu trên có gì khác với so sánh trong câu : “ Con mèo.”.
Giáo viên chốt phần ghi nhớ.
* Hoạt động 3: Cấu tạo của phep so sánh :
Giáo viên treo bảngphụ
Yêu cầu học sinh thực hiện câu 1/24/SGK.
? Nêu thêm các từ so sánh mà em biết.
? Cấu tạo của phép so sánh trong những câu dưới đây có gì đặc biệt.
Giáo viên chốt nội dung ghi nhớ trang 25/SGK.
* Hoạt động 4 : Luyện tập.
- Nêu yêu cầu bài tập 1
- Yêu càu HS nhận xét bài làm của bạn
- Nhạn xét chung và sửa chữa
- Nêu yêu cầu của bài tập 2
- Yêu cầu HS lên bảng làm bài tập
- Nhân xét và sửa chữa
- Nêu yêu cầu bài tập 3
- Yêu cầu HS lên bảng làm bài tập
- Nhân xét và sửa chữa
" Gọi học sinh đọc
" a) Trẻ em như búp trên cành.
b) Rừng đước như hai dãy trường thành vô tận.
" a) Trẻ em – Búp trên cành.
b) Rừng đước – hai dãy trường thành.
" Giữa chúng có những đặc điểm giống nhau nhất định.
" Làm nổi bậc cảm nhận của người viết về sự vật được nói đến (trẻ em, rừng đước)làm cho câu văn, bài thơ có tính hình ảnh, gợi cảm,
" Trả lời theo sự hiểu bài.
" cá nhân đọc.
" Giống về hình thức : Lông vằn.
" Khác về tính chất : mèo hiền, hổ dữ.
" Đọc ghi nhớ SGK/24.
" Lên bảng làm.
Vế A : trẻ em. Rừng đước, con mèo.
Vế B : búp trên cành, 2 dãy trường thành vô tận, con hổ.
Phương diện so sánh : Dựng lên, cao ngất, to.
Từ so sánh : như, hơn cả.
" Như là, bằng, hơn, y như.
" a) không có từ so sánh.
b ) Vế B đảo lên trướcVế A.
" Đọc ghi nhớ.
" Làm bài tập.
Bài tập 1/25/SGK.
a) So sánh đồng loại :
- Người với người : thầy thuốc như mẹ hiền.
- Vật với vật : sông ngòi, kênh rạch, bủa giăng chi chít như mạng nhện.
b) So sánh khác loại :
Cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
- So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng.
Sự nghiệp của chúng ta giống như rừng cây đang lên, đầy sức sống và ngày càng lớn mạnh nhanh chống.
- Theo dõi trong SGK
- Cá nhân làm
- Theo dõi, ghi chép và rút kinh nghiệm
- Cá nhân làm
- Theo dõi, ghi chép và rút kinh nghiệm
I. So sánh là gì ?
1/ Tìm hiểu bài :
VD : SGK/25
a) Trẻ em như búp trên cành . ( HCM)
b) Rừng đước dựng nên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận . 
 (ĐoànGiỏi)
" Nét tương đồng giữa 2 sự vật.
" Nổi bật về sự vật, gợi hình, gợi cảm.
2/ Ghi nhớ :
SGK/24.
II. Cấu tạo của phép so sánh :
1/ Tìm hiểu bài :
Giáo viên treo bảng phụ.
2/ Ghi nhớ :
SGK/25.
III. Luyện tập :
Bài tập 1/25/SGK.
a) So sánh đồng loại :
- Người với người : thầy thuốc như mẹ hiền.
Vật với vật : sông ngòi, kênh rạch, bủa giăng chi chít như mạng nhện.
b) So sánh khác loại :
Bài tập 2/26/SGK :
Khỏe như voi 
Đen như cột nhà cháy, trắng như bông
Co như núi
Bài tập 3/36/SGK :
Học sinh tìm những câu văn sử dụng phép so sánh trong bài “ bài học đường đời đầu tiên”, “ Sông nuớc Cà Mau”.
	4. Củng cố:
- So sánh là gì?
- Nêu cấu tạo của phép so sánh?
	5. Hướng dẫn về nhà:
- Học sinh ghi nhớ.
- Chuẩn bị “ Quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả” /27/SGK.
- Trả bài “ tìm hiểu về văn miêu tả”.
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
Tiết :83-84	Ngày soạn:	05/01/2013	Tuần: 21
QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG,
SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh 
- Thấy được vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng so sánh, nhận xét trong văn miêu tả.
- Bước đầu hình thành cho học sinh kỹ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh nhận xét khi miêu tả.
- Nhận xét và vận dụng những thao tác cơ bản trên trong đọc và viết bài văn miêu tả.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
	1/ Giáo viên: 
- Sách GK, sách GV
- Giáo án, bảng phụ
2/ Học sinh :
- Tập, sách giáo khoa, chuẩn bị bài ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức:
2 kiểm tra bài cũ : 
- Thế nào là văn miêu tả ? hãy tả chiếc áo mà em thích? (6a)
3/Bài mới:
* Hoạt động 1 : Giới thiệu bài.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
* Hoạt động 2 : Quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả:
Gọi học sinh đọc 3 đoạn/27/SGK :
? Mỗi đoạn văn trên giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của sự vật và phong cảnh được miêu tả.
? Từ ngữ, hình ảnh nào thể hiện đặc điểm nổi bật đó .
? Để viết được các đoạn văn trên người viết phải có đặc điểm gì .
? Hãy tìm những câu văn có sự liên tưởng trong mỗi đoạn. Sự liên tưởng và so sánh có gì độc đáo.
- Yêu cầu HS đọc ghi nhớ
? Vậy qua những gì đã tìm hiểu, theo em muốn làm tốt bài văn miêu tả ta cần làm gì ?
* Hoạt động 3 : Luyện tập 
- Nêu yêu cầu bài tập 1
- Yêu cầu HS nhạn xét bài làm
- Nhân xét và sửa chữa
- Nêu yêu cầu bài tập 2
- Yêu cầu HS nhạn xét bài làm
- Nhạn xét và sửa chữa
- Nêu yêu cầu bài tập 3
- Yêu cầu HS nhạn xét bài làm
- Nhân xét và sửa chữa
" Cá nhân đọc
" Thảo luận theo nhóm
- Cá nhân trả lời
" Đoạn 1 : gầy gò, dài lêu nghiêu, cánh ngắn cùn đến giữa lưng, đôi càng bè bè, nặng nè, râu ria cụt có 1 mẩu
Đoạn 2 : Trời xanh, nước xanh; tiếng rì rào của rừng, tiếng sóng biển mênh mông
Đoạn 3 : Ríu rít, sừng sừng như tháp đèn ; bông hoa như hàng ngàn ngọn lữa hồng, búp non như ánh nén trong xanh.
" So sánh dáng vẻ gầy gò và dài liêu nghiêu của Dế Choắt với dáng vẻ của gã nghiện thuốc phiện đã gợi lên trong lòng người đọc hình ảnh một chú Dế Choắt đi đứng xêu vẹo, lờ đờ, ngật ngưỡng,trông rất tệ rạc.
So sánh đôi cánh ngắn củn với hình ảnh “ người cởi trần mặc áo gi – lê” là một so sánh hay. Nó gợi lên đôi cánh vừa ngắn hủn hoẳn vừa xấu của chú Dế.
" Đọc bài .
Những chổ bỏ đi đều là hình ảnh so sánh liên tưởng, so sánh không có những hình ảnh so sánh ấy, đoạn văn mất đi sự sống động, không gợi trí tưởng tượng trong người đọc.
" Trả lời : Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng ví von, so sánh.
Học sinh đọc ghi nhớ.
Bài tập 1 : những từ ngữ trong dấu ngoặc là những từ chỉ đặc điểm , tính chất của Hồ Gươm : Gương bầu dục, cong cong lấp ló, cỏ kín, xanh um.
Bài tập 2/29/SGK : những hình ảnh đặc sắc, tiêu biểu : rung rinh, bóng mở, đầu to, đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp, râu dài, hùng dũng, trịnh trọng.
Bài tập 3 : tuy vào quan sát, không ghi chép của từng học sinh, lưu ý học sinh chỉ nêu hình ảnh tiêu biểu, nổi bật nhất, vì sao đó là đặc điểm nổi bật .
Bài tập 4 : Tùy vào sự cảm nhận của từng học sinh.
I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
1/ Tìm hiểu bài :
VD : 3 đoạn trích trang 27/SGK
a) Đoạn 1 : Tái hiện hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt (nhằm đối lặp với hình ảnh mạnh mẽ, khỏe khoắn của Dế Mèn).
Đoạn 2 : Đặc tả quang cảnh vừa đẹp, thơ mộng hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
Đoạn 3 : Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân.
=> Quan sát, liên tưởng, tuởng tượng, so sánh.
2/ Ghi nhớ : 
SGK/28
II. Luyện tập :
Bài tập 1 : những từ ngữ trong dấu ngoặc là những từ chỉ đặc điểm , tính chất của Hồ Gươm : Gương bầu dục, cong cong lấp ló, cỏ kín, xanh um.
Bài tập 2/29/SGK : những hình ảnh đặc sắc, tiêu biểu : rung rinh, bóng mở, đầu to, đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp, râu dài, hùng dũng, trịnh trọng
Bài tập 3 : tuy vào quan sát, không ghi chép của từng học sinh, lưu ý học sinh chỉ nêu hình ảnh tiêu biểu, nổi bật nhất, vì sao đó là đặc điểm nổi bật .
Bài tập 4 : Tùy vào sự cảm nhận của từng học sinh.
	4. Củng cố:
- Muốn miêu tả tốt chúng ta cần phải làm gì?
- Làm bài tập 5/29/SGK 
	5. Hướng dẫn về nhà:
- Học ghi nhớ.
- Soạn bài “Bức tranh của em gái tôi”/30/SGK
- Trả bài “Sông nước Cà Mau”
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
..
Ký duyệt tuần 21
(13/01/2014)
VŨ ÁNH HỒNG