Giáo án ngữ văn 7 - Tiết 44: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm

Ngày soạn: Ngày dạy:
Tiết 44: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm
I/.Mức độ cần đạt:
- Hiểu vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.
- Biết vận dụngnhững kiến thức đã học về văn biểu cẩm vào đọc-hiểu và tạo lập văn bản biểu cảm.
II/. Trọng tâm kT-KN
1.Kiến thức :
- Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm
- Sự kết hợp của các yếu tố tự sự,miêu tả trong văn bản biểu cảm.
2.Kĩ năng :
-Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong văn bảm biểu cảm. 
- Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự trong văn bản biểu cảm.
3. Thái độ
 Giáo dục học sinh tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước.
III. Chuẩn bị
1. Thầy: bài giảng, bảng phụ
2. Trò: Soạn bài
IV. Tổ chức dạy và học
Bước 1: ổn định lớp
Bước2. Kieồm tra bài cũ( 5P)
? Luyện nói biểu cảm về thầy cô giáo
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới
Hoạt động 1: Tạo tâm thế
Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý
Phương pháp : Thuyết trình
Thời gian : 1 phút
Thầy
Trò
- Thuyết trình Yếu tố miêu tả có tác dụng gợi cảm rất lớn, còn yếu tố tự sựcó tác dụng khêu gợi sức cảm thụ và tưởng tượng. Trong văn biểu cảm yếu tố tự sự và biểu cảm giữ vai trò quan trọng.
- Ghi bảng
- Nghe
- Ghi bài
Hoạt động 2, 3, 4 : Tri giác; phân tích; đánh giá, khái quát ( Đọc, quan sát và phân tích, giải thích các ví dụ, khái quát khái niệm)
- Phương pháp : Vấn đáp ; nêu vấn đề, thuyết trình...
- Kĩ thuật: Động não, nhóm nhỏ
- Thời gian : 10phút 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Kiến thức cần đạt
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ
Hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong VB " Bài ca....phá " của Đỗ Phủ? việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả ở mỗi khổ thơ trong bài có tác dụng gì?
- Nhận xét, chốt.
GV: Như vậy, yếu tố tự sự và miêu tả trong bài là phương tiện để tg bộc lộ cảm xúc, khát vọng cao quí ở cuối bài thơ "Than ôi.....được "
- Cho hs đọc đoạn văn (sgk)
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ
? Chỉ ra các yếu tố miêu tả và tự sự trong đoạn văn trên? Qua các yếu tố tự sự và miêu tả , tg đã bộc lộ cảm xúc gì?
- Nhận xét, chốt.
? Tình cảm trong đoạn văn được biểu lộ bằng cách nào? Theo em tình cảm ấy đã chi phối tự sự và miêu tả ntn?
? Vậy khi viết văn biểu cảm, muốn bộc lộ cảm xúc cần sử dụng phương thức biểu đạt nào? Nhằm mục đích gì?
? Theo em các yếu tố TS và MT trong văn BC có gì khác trong văn tự sự và miêu tả?
- GV chốt kiến thức bài học, cho hs đọc ghi nhớ(sgk/138 )
- Thảo luận nhóm
- Đại diện trình bày
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
- Đọc
- Thảo luận nhóm
- Đại diện trình bày
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
- Cá nhân trả lời
- Cá nhân trả lời
- Cá nhân trả lời
- Đọc
I. Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm.
1. Ví dụ
a) Văn bản: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá " của Đỗ Phủ
- Khổ 1: Tự sự và miêu tả
Yếu tố TS và MT có vai trò dựng lại 1 bức tranh toàn cảnh để làm nền cho tâm trạng
- Khổ 2: Tự sự và biểu cảm
Yếu tố TS giải thích cho sự bất lực, cam phận của nhà thơ.
- Khổ 3: Miêu tả và biểu cảm
Yếu tố MT làm nổi bật nỗi khổ đến cùng cực của nhà thơ.
- Khổ 4: Biểu cảm trực tiếp
BC, trực tiếp bộc lộ ược vọng, mong muốn.
b) Đoạn văn trích " Tuổi thơ im lặng " của Duy Khán
- Tả bàn chân bố"Những ngón chân...gan bàn chân...mu bàn chân
- Kể chuyện bố ngâm chân nước muối, bố đi sớm về khuya" Bố tất bật....sương đêm "
- Tình yêu thương bố.
2.Ghi nhớ : 
-Muốn phỏt biểu suy nghĩ cảm xỳc hóy dựng phương thức tự sự và miờu tả để gợi ra đối tượng biểu cảm và gửi gấm cảm xỳc.
-Tự sự và miờu tả nhằm khờu gợi cảm xỳc,do cảm xỳc chi phối chứ khụng nhằm mục đớch kể chuyện miờu tả đầy đủ sự việc phong cảnh.
 Hoạt động 5 : Luyện tập, áp dụng 
- Phương pháp : Vấn đáp giải thích
- Kĩ thuật : Động não, nhóm nhỏ
- Thời gian : 25phút.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Kiến thức cần đạt
 Bài 1/138
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ
+ Tả cảnh gì?
+ kể chuyện gi?
+ Cảm xúc tác giả như thế nào
Bài 2/138
Dựa vào VB " Kẹo mầm " viết thành 1 bài văn biểu cảm
- Nhận xét,bổ sung
- Thảo luận nhóm
- Đại diện trình bày
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
- Cá nhân trình bày
II. Luyện tập
 Bài 1/138
- Hs kể lại ND bài thơ bằng bài văn xuôi biểu cảm : Tả cảnh gió thu? Tai họa do nó gây ra? Kể hành động của những đứa tẻ, sự ấm ức của tg. Tả cảnh sống khổ cực của nhà thơ trong đêm mưa rét.
- Bộc lộ cảm xúc về ước mơ cao quí, khát vọng lớn lao ở cuối bài thơ của tg.
 Bài 2/138
+ Các yếu tố tự sự: Chuyện đổi tóc lấy kẹo mầm ngày trước, loại kẹo làm bằng mầm thóc chỉ đổi tóc rối, ko bán.
+ Tả cảnh chải tóc của người mẹ, hình ảnh người mẹ.
+Bộc lộ cảm xúc: Lòng nhớ mẹ khôn xiết 
Bước 4. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà(4p)
- Học thuộc ghi nhớ.
- Hoàn thành bài tập viết đoạn
- Chuẩn bị bài: Cảnh khuya, Rằm tháng giêng.
+ Đọc kĩ văn bản và chú thích.
+ Trả lời câu hỏi hướng dẫn trong sgk.
+ Sưu tầm những bài thơ viết về tranh của Bác Hồ và tranh ảnh về Bác ở chiến khu Việt Bắc.
 V. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
 ...............****.................