Giáo án Ngữ văn lớp 10 tiết 15: Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

Tuần: 5 	Soạn : 16/9/2012
Tiết : 15 	Giảng : 18/9/2012
CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ
A. Mục tiêu bài học :
 - KIẾN THỨC; Nhận biết về “sự việc”, “chi tiết” trong văn bản tự sự.
- KĨ NĂNG;Bước đầu chọn “sự việc”, “chi tiết” khi viết một bài văn tự sự đơn giản.
- THÁI ĐỘ; Có ý thức và thái độ tích cực phát hiện những sự việc, chi tiết xảy ra trong cuộc sống và trong các tác phẩm để viết một bài văn tự sự.
B.Chuẩn bị dạy học:
1. Giáo viên: SGK,SGV,CKTKN,các tài liệu tham khảo khác.
2. Học sinh: Đọc bài,soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn học bài.
C. Hoạt động dạy học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ :
 Câu hỏi : Phân tích tâm trang, hành động của Ra-ma và Xi ta đoạn trích Ra-ma buộc tội ?
 3. Bài mới:
Hoạt động của GV - HS
Nội dung cần đạt
Gv giúp hs củng cố lại kiến thức về văn tự sự.
- Dựa vào sách gk cho biết thế nào là chi tiết?
- HS trả lời cá nhân .
- GV nhận xét chốt ý
- Sự việc và chi tiết có mối liên hệ với nhau ntn?
HS trả lời cá nhân .
- GV nhận xét chốt ý
- Thế nào là svct tiêu biểu? Vai trò của svct tiêu biểu.
HS trả lời cá nhân .
- GV nhận xét chốt ý
HĐ2. GV hướng dẫn HS tìm hiểu mục II.
HS phân tích ngữ liệu.
HS phân nhóm thảo luận khoảng 7 phút.
Nhóm 1,2: BÀi 1
Nhĩm 1,2 làm theo gợi ý câu hỏi trong SGK
 -Nhĩm 1 trình bày.
 - Nhĩm 2 nhận xét
 - GV nhận xét ,chốt ý
Nhóm 3,4 :Bài 2
- Nhĩm 3,4 phải xác định các sự việc trong văn bản trên sau đĩ đĩng vai nhân vật con trai Lão Hạc để kể tiếp câu chuyện theo sự việc mà nhĩm lựa chọn.
 - Nhĩm 3,4 chọn một sự việc trong ba sự việc của văn bản để viết tiếp.
Đại diện nhóm 3 trả lời, nhóm 4 nhận xét.
Gv nhận xét, chốt ý.
- H/d hs cách chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.
- Muốn chọn sự việc chi tiết tiêu biểu phải làm thế nào?
HS trả lời cá nhân .
- GV nhận xét chốt 
- Nêu cách chọn sự việc chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự?
* H Đ 3 : GV kiểm tra, đánh giá và luyện tập
- HS trả lời
- GV yêu cầu HS tự đọc yêu cầu bài tập 1 (SGK / 63).
 - Bỏ sự việc hòn đá xấu xí từ vũ trụ rơi xuống khi kể lại câu chuyện trên được không ? Vì sao ?
 GV hướng dẫn HS tự học : cuộc tái hợp của 2 vợ chồng sau 20 năm; sự việc tiêu biểu là P thử thách chồng với các chi tiết về chiếc giường cưới 
I. Khái niệm :
1.Tự sự : (SGK / 61).
2. Chi tiết : là tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Chi tiết có thể là một lời nói, một cử chỉ, một hành động của nhân vật, một hình ảnh thiên nhiên
3. Trong văn bản tự sự , mỗi sự việc được diễn tả bằng một số chi tiết.
 Ví dụ: Sự việc Tấm biến hoánhiều lần được diễn tả bằng các chi tiết: Tấm hoá thành chim vàng anh , khung cửi , quả thị
- Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể một câu chuyện.
II. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu .
1. Phân tích ngữ liệu :
a. Bài 1 :
- Kể chuyện quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông ta xưa.
- Sự việc trên vừa để dẫn dắt câu chuyện vừa diễn tả mối tình gắn bó giữa MC – TT. Nếu bỏ qua thì truyện không liền mạch, không làm nổi bật đặc điểm tính cách nhân vật.
b. Bài 2 :
Sự việc ( tưởng tượng ) con trai Lão Hạc trở về làng sau cách mạng tháng Tám. 
Các chi tiết tiêu biểu : 
 + Anh tìm gặp ông giáo và theo ông đi viếng mộ cha. 
 + Con đường _ nghĩa địa _ ngôi mộ thấp bé.
 + Anh thắp hương, cúi đầu, nước mắt rưng rưng, rì rầm như nói với người cha khổ sở cả một đời. 
 + Bên cạnh, ông giáo cũng ngấn lệ. 
àLựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu biểu là lựa chọn những sự việc , chi tiết làm nên ý nghĩa cốt truyện. 
->Là công việc quan trọng và cần thiết vì : 
 + Giúp người viết diễn tả một cách chính xác, đa dạng những tình cảm và suy nghĩ của mình .
 + Giúp người viết thể hiện được một cách có hiệu quả nhất chủ đề và ý nghĩa của văn bản.
2. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu.
- Xác định đề tài, chủ đề văn bản.
- Dự kiến cốt truyện.
- Triển khái sự việc bằng một số chi tiết.
III. Ghi nhớ.
(SGK / 62)
IV. Luyện tập.
1. Kiểm tra,đánh giá
Thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu.
 - Ý nghĩa của việc lựa chọn.
2. Bài tập.
a. Bài 1 (SGK/63)
 - Không được bỏ chi tiết Hòn đá xấu xí được phát hiện và chở đi nơi khác, vì đó là chi tiết quan trọng – tăng thêm ý nghĩa cốt truyện 
 2. - Tâm trạng của Ô-đi-xê và Pê-nê-lôp 
Sự đấu trí giữa Pê-nê-lôp và Ô-đi-xê . 
Liên tưởng trong kể chuyện .
Sự việc mặt đất dịu hiền là khát khao của những người đi biển - nhất là những người bị đắm thuyền.
 -> Từ đó so sánh mong đợi của sự gặp mặt giữa Pê-nê-lôp và Ô-đi-xê.
 - Cách so sánh trong kể chuyện là một trong những thành công của Hôme.
4. Hướng dẫn tự học :
a. Bài cũ :
- Nắm được khái niệm, đặc điểm sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.
- Hoàn thiện bài tập 2 (SGK / 64).
b. Bài mới : THỰC HÀNH CHỌN SỰ VIỆC CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ.
 -Học sinh đọc các bài tập trong sách giáo khoa.
\
Tuần: 6	Soạn: 
Tiết: 16	Dạy: 
THỰC HÀNH CHỌN SỰ VIỆC CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ.
A. Mục tiêu bài học :
 - KIẾN THỨC: Biết vận dụng những kiiến thức về cách lựa chọn sự việc chi tiết tiêu biểu để thực hành.
- KĨ NĂNG: Bước đầu chọn “sự việc”, “chi tiết” khi viết một bài văn tự sự đơn giản.
- THÁI ĐỘ; Có ý thức và thái độ tích cực phát hiện những sự việc, chi tiết xảy ra trong cuộc sống và trong các tác phẩm để viết một bài văn tự sự.
B.Chuẩn bị dạy học:
1. Giáo viên: SGK,SGV,CKTKN,các tài liệu tham khảo khác.
2. Học sinh: Đọc bài,soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn học bài.
C. Hoạt động dạy học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ : Thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu?
Hoạt động của GV - HS
Nội dung cần đạt
HĐ1: Gv hướng dẫn HS tìm hiểu bài tập.
- Ba bài tập chia cho 6 nhóm.
- Thời gian thảo luận 7 phút.
- Nhóm 1 tìm các sự việc tiêu biểu cho đoạn trích "Chiến thắng Mtaomxây"(Trích sử thi tây nguyên)
- Tìm các chi tiết tiêu biểu cho các sự việc trên?
- Nhóm 4 nhận xét, bổ sung.
- Gv nhận xét ,chốt ý.
- Nhóm 2 làm bài 2.Tìm những sự việc tiêu biểu trong đoạn trích "Uy lit xơ trở về"
- Nhóm 5 nhận xét, bổ sung.
- Gv nhận xét ,chốt ý.
- Nhóm 3 dựa vào những sự việc và chi tiết tiêu biểu để tóm tắt đoạn trích "Ra ma buộc tội"
- Nhóm 6 nhận xét, bổ sung.
- Gv nhận xét ,chốt ý.
III. Luyện tập
Tìm những sự việc và chi tiết tiêu biểu trong đoạn trích “Chiến Thắng Mtao Mxây”
a)Sự việc tiêu biểu;
SV1:Đăm săn đến nhà Mtaomxây khiêu chiến.
SV2:Cuộc chiến giữa hai tù trưởng.
SV3:Dăm săn kêu gọi dân làng Mtaomxây theo mình.
SV4:Đăm săn tổ chức ăn mừng chiến thắng.
Chi tiết tiêu biểu cho các sự việc:
SV1:
+Lời khiêu chiến của đăm săn.
+ Thái độ của Mtao mxây khi đăm săn khiêu chiến.
SV2:
+Mtao múa khiên kíem cỏi.
+ đam săn múa khiên dũng mãnh
...
-SV3:
+Đăm săn nhiệt tình kêu gọi.
+ Dân làng nhiệt tình hưởng ứng
SV4:
+ tả cảnh ăn uống.
+Tả hình tượng đăm san.
BT2:Tìm những sự việc tiêu biểu trong đoạn trích "Uy lit xơ trở về"
Sự việc nhũ mẫu khuyên Pênêlốp nhận người hành khất là chồng của cô.
 Cuôïc đối thoại giữa Têlê mác và Pênêlốp.
Cuộc đối thoại giữa Pênêlôp và Uy lit xơ.
- Thử thách cuối cùng để nhận ra người chồng.
3. BT3.Dựa vào những sự việc và chi tiết tiêu biểu để tóm tắt đoạn trích "Ra ma buộc tội"
Sau khi chiến thắn vẻ vang trước quỷ vương Ra va na. Ra ma ngi ngời tiết hạnh của Xita,nổi cơn ghen giữ dội, không muốn nhận lại nàng làm vợ.Xita đau đớn đến choáng ngợp ,ra sức thanh minh cho sự tiết hạnh của mình,trước sự cứng cỏi không tha thứ của Ra ma Xita quyết định bước vào giàn lửa thiêu để thần lửa Anhi chứng minh cho nàng.Thần lửa Anhi đã cứu nàng và Ra ma vô cùng sung sướng dang tay đón lấy Xita .Hai người đưa nhau trở về kinh đô trong cảnh đón chào nồng nhiệt của dân chúng.
4. Hướng dẫn tự học :
a. Bài cũ :
- Nắm được khái niệm, đặc điểm sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.
- Hoàn thiện bài tập 
b. Bài mới : Tấm Cám
 - Đọc văn bản
- Tìm những sư việc chi tiết tiêu biểu trong văn bản Tấm Cám
- Soạn theo câu hỏi trong sách giáo khoa