Giáo án Ngữ văn lớp 10 tiết 55: Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh

Tuần:20 	 	Ngày soạn:24/12/2011
Tiết: 55 	 Ngày dạy : 26/12/2011
CÁC HÌNH THỨC KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. Mục tiêu cần đạt:
1. KiÕn thøc
- Hoµn thiƯn c¸c kiÕn thøc vỊ v¨n b¶n thuyÕt minh ®· häc ë THCS : yªu cÇu, ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
- C¸c h×nh thøc kÕt cÊu cđa v¨n b¶n thuyÕt minh.
2. KÜ n¨ng
Lùa chän h×nh thøc kÕt cÊu vµ x©y dùng ®­ỵc kÕt cÊu cho v¨n b¶n phï hỵp víi ®èi t­ỵng thuyÕt minh.
B. Chuẩn bị bài học :
1.Giáo viên: SGK,SGV và các tài liệu tham khảo khác.
2. Học sinh: Đọc tác phẩm ở nhà,Soạn bài đầy đủ.
C. Hoạt động dạy học
 1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ : 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: 
 HS: Đọc và tìm hiểu văn bản.
- Thế nào là văn bản thuyết minh?
- Có mấy kiểu thuyết minh?
- Kết cấu văn bản là gì?
- Cần lưu ý gì khi chọn kết cấu văn bản?
- HS trả lời. GV chốt ý
* HĐ2.TÌm hiểu văn bản
- Xác định mục đích, đối đượng thuyết minh của văn bản 1
- Các ý chính tạo thành nội dung thuyết minh VB1. 
- Phân tích cách sắp xếp ý theo trình tự nào ở VB1?
- HS trả lời. GV chốt ý
- Xác định mục đích, đối đượng thuyết minh của văn bản 2
- Các ý chính tạo thành nội dung thuyết minh VB2. 
- Phân tích cách sắp xếp ý theo trình tự nào ở VB2?
HS trả lời. GV chốt ý.
HS đọc ghi nhớ.
- Gv hướng dẫn HS luyện tập.
- GV ra câu hỏi kiểm tra, đánh giá.
- HĐ 3.GV hướng dẫn HS làm bài tập.
HS làm BT 1.
GV nhận xét, gợi ý.
GV hướng dẫn HS về nhà làm các bài tập còn lại.
 I/ KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH
1. Văn bản thuyết minh là gì?
- Văn bản thuyết minh nhằm giới thiệu, trình bày chính xác, khách quan về cấu tạo, tính chất, quan hệ, giá trị  của sự vật, hiện tượng, vấn đề thuộc tự nhiên, xã hội, con người.
- Có nhiều loại: Trình bày, giới thiệu, miêu tả, 
2. Kết cấu của văn bản thuyết minh:
- Kết cấu văn bản: Sự tổ chức, sắp xếp các thành tố của văn bản thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh, có ý nghĩa.
- Kết cấu văn bản phải phù hợp:
 + Mối liên hệ giữa các đối tượng.
 + Quan hệ đối tượng – môi trường xung quanh.
 + Quá trình nhận thức của con người.
3.Tìm hiểu hai văn bản SGK/tr 165,166
a)VB1: Hội thổi cơm thi ở Đồng Văn
+ Đối tượng, mục đích:
- Đối tượng: Hội thi thổi cơm.
- Mục đích: Giúp người đọc hình dung đuợc thời gian, địa điểm, diễn biến, ý nghĩa của lễ hội.
- Nội dung thuyết minh:
 + Thời gian, địa điểm
 + Diễn biến:
 s Thi nấu cơm
 s Chấm thi
- Ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống tinh thần của người dân.
- Trình tự thuyết minh:
 + Trình tự thời gian
 + Trình tự logic
b)VB2: Bưởi Phúc Trạch
- Đối tượng, mục đích:
 + Đối tượng: Bưởi Phúc Trạch
 + Mục đích: Giúp người đọc cảm nhận được giá trị của bưởi Phúc Trạch.
- Nội dung:
 + Hình dáng bên ngoài.
 + Vẻ ngon lành, hương vị đặc sắc.
 + Sự hấp dẫn, sự bổ dưỡng.
 + Danh tiếng.
- Trình tự thuyết minh:
 + Trình tự không gian.
 + Trình tự logic.
GHI NHỚ: trang 168/SGK
III.LUYỆN TẬP:
 1. Kiểm tra, đánh giá
- Trình bày những hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh?
2. Bài tập.
a) BT1
- Lựa chon hình thức kết cấu hỗn hợp.
- Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm.
- Thân bài:
+ Giá trị nội dung của tác phẩm.
+ Giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
- Kết bài:Ý nghĩa của tác phẩm.
b) BT2
+ Thuyết minh một di tích lịch sử, một thắng cảnh.
4.Hướng dẫn học sinh tự học
a) Bài cũ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm hoàn tất các bài tập ở phần Luyện tập.
b) Bài mới:
- Soạn bài: Lập dàn ý bài văn thuyết minh.
- Soạn theo câu hỏi , bài tập trong bài học.
- Tìm hiểu tiểu sử của nhà văn Nguyễn Trãi (SGK ngữ văn 10 – II/tr9)