Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Trần Thanh Chuyển

o quÝ thÇy c« gi¸oTæ: V¨n - Nh¹c1KiÓm tra bµi còCâu 1: Đọc thuộc lòng khổ thơ sau :	“Quê hương anh nước mặn đồng chua	 Đồng chí !”2Trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng nhấtLà tên gọi của một mối quan hệ có ý nghĩa thời đại, có ý nghĩa thiêng liêng.Là sự kết tinh của mọi cảm xúc, tình cảm (tình bạn tình người).Là cao trào của bài thơ, vừa kết lại một đoạn thơ, vừa như bản lề để mở ra mạch thơ mới.Tất cả đáp án A, B, C đều đúng.Câu 2: Theo em từ “Đồng Chí” được tách riêng thành một dòng thơ ở giữa mạch bài thơ có ý nghĩa gì? 3Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnhPh¹m TiÕn DuËt4BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Phạm Tiến DuậtPhân môn: Văn học Tiết : 475Tìm hiểu chung:HS: Thuyết minh (tác giả, tác phẩm)6 2. Tác phẩmGiải nhất cuộc thi thơ báo văn nghệ 1969 -1970. In trong tập “Vầng trăng quầng lửa” 1970.I. Tìm hiểu chung:Tác giả: Phạm Tiến Duật (14/01/1941 – 04/12/2007) tại Phú Thọ - nhà thơ trẻ tiêu biểu thời kỳ chống Mỹ.7II. Đọc - hiểu văn bản:Mưa tuôn, mưa xối như ngòai trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaMưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.Những chiếc xe từ trong bom rơiÐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hòang Cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm.Không có kính, rồi xe không có đèn,Không có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến DuậtKhông có kính không phải vì xe không có kínhBom giật, bom rung kính vỡ đi rồiUng dung buồng lái ta ngồi,Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời và đột ngột cánh chimNhư sa, như ùa vào buồng láiKhông có kính, ừ thì có bụi,Bụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha ha.Không có kính, ừ thì ướt áoI. Tìm hiểu chung:8* Đọc: * Đề tài: Người lính* Thể thơ: tự doI. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản:Em hãy cho biết đề tài và thể loại của bài thơ?* Nhan đề bài thơ- Lạ, độc đáo91) Hình ảnh những chiếc xe không kính:I. Tìm hiểu chung:II. Đọc - hiểu văn bản:Trong bài thơ này, hình ảnh nào đã tạo nguồn cảm hứng cho nhà thơ Phạm Tiến Duật?Vì sao hình ảnh về những chiếc xe không kính là hình ảnh độc đáo?- Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồiNhững câu thơ nào trong bài thơ lại làm tăng thêm sự hư hại của chiếc xe?- Không có kính, rồi xe không có đèn Không có mui xe, thùng xe có xướcEm có nhận xét gì về nghệ thuật dùng từ trong 2 câu thơ vừa nêu trên?10Hình ảnh những chiếc xe không kính:- Khôngkhôngkhông Bom giật, bom rungKhông không có đèn Không có mui có xước Xe vẫn chạy* Hình ảnh thực, những chiếc xe ngày càng biến dạng, khắc hoạ cuộc chiến vô cùng khốc liệt .I. Tìm hiểu chung:II. Đọc - hiểu văn bản:11Em có cảm nhận gì khi nhìn bức tranh vừa minh hoạ ?122) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính:Tác giả miêu tả những chiếc xe không kính chạy trong môi trường và hoàn cảnh như thế nhằm làm nổi bật hình ảnh nào?13I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe:Các em vừa xem xong đoạn phim ở phần 1, đã cảm nhận như thế nào về hoàn cảnh những người lính lái xe?a) Hoàn cảnh:* Vô cùng khó khăn gian khổ, hiểm nguy.14I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh:b) Vẻ đẹp:Trong hoàn cảnh khó khăn nguy hiểm như vậy, người chiến sĩ lái xe Trường Sơn đã bộc lộ được những vẻ đẹp cơ bản nào?15I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh: b) Vẻ đẹp:Em hãy đọc đoạn thơ nói về tư thế của người chiến sĩ?Ung dung buồng lái ta ngồi Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳngNhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời và đột ngột cánh chimNhư sa , như ùa vào buồng lái.16I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh: b) Vẻ đẹp:+ Tư thế:- Ung dung, hiên ngang17I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh: b) Vẻ đẹp: + Tư thế:+ Tinh thần, thái độ: - Dũng cảm, lạc quan - Bất chấp khó khăn, gian khổ, nguy hiểm.Em hãy cho biết biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong những câu thơ sau và tác dụng của nó? Không có kính, ừ thì có bụi,Bụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha ha.Không có kính, ừ thì ướt áoMưa tuôn, mưa xối như ngòai trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaừ thìChưa cầnừ thìChưa cần18I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh: b) Vẻ đẹp: + Tư thế: + Tinh thần, thái độ:+ Tình cảm: - Tình đồng chí, đồng đội nồng ấm, cởi mở, chân thành.Tình cảm của người lính ở đây như thế nào và được thể hiện ra sao trong khổ thơ sau:“ Những chiếc xe từ trong bom rơitrời xanh thêm”Những chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hòang Cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm.19Bếp Hoàng CầmLà loại bếp dã chiến, mang tên đồng chí Hoàng Cầm (1916-1996), quê ở thị trấn Tam Đảo, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, nguyên là Tiểu đội trưởng nuôi quân thuộc Đội điều trị 8 Sư đoàn 308, sáng tạo ra từ chiến dịch Hoà Bình năm 1951. Trở vềAnh nuôi Hoàng Cầm20I. Đọc - hiểu chú thích:II. Đọc - hiểu văn bản: 1) Hình ảnh những chiếc xe không kính: 2) Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe: a) Hoàn cảnh: b) Vẻ đẹp: + Tư thế: + Tinh thần, thái độ: + Tình cảm:+ Ý chí: - Chiến đấu kiên cường - Quyết tâm giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước.Vậy cái gì đã làm nên sức mạnh để cho người lính lái xe bất chấp gian nguy như vậy? Em hãy phân tích khổ thơ cuối?Không có kính, rồi xe không có đèn,Không có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.21III. Tổng kết: Ghi nhớ: (Sgk)Nghệ thuaät : - Hình aûnh ñoäc ñaùo.- Ngoân ngö õ gaàn vôùi vaên xuoâi, vôùi lôøi noùi thöôøng.- Gioïng ñieäu giaøu khaåu khí, töï nhieân, khoeû khoaén.Noäi dung : - Hieân ngang, laïc quan, soâi noåi- Thể hiện yù chí kieân cöôøng cuûa caùc chieán só laùi xe Tröôøng Sôn. 22So s¸nh h×nh ¶nh ng­êi lÝnh ë hai bµi th¬: “§ång chÝ” vµ “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”? §ång chÝXuÊt th©n tõ n«ng d©n nghÌoTrang bÞ cßn th« s¬T×nh c¶m thÇm lÆng Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi Xe kh«ng kÝnh-XuÊt th©n tõ nhiÒu tÇng líp -Trang bÞ hiÖn®¹i h¬nT×nh c¶m s«i næi,trÎ trung h¬nĐiểm chungĐiểm riêngCïng ph¶i chÞu hoµn c¶nh gian khæ khã kh¨n, hiÓm nguy cña chiÕn tr­êng. - Cïng cã ý chÝ, nghÞ lùc, niÒm tin, lÝ t­ëng vµ tinh thÇn yªu n­íc; cã t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi g¾n bã. *Liên hệ so sánh: HS Thảo luận nhóm23 IV.Luyện tập :Bài tập TN 1 :Hãy lựa chọn những đáp án đúng nhận xét về nghệ thuật của bài thơ?A. Bµi th¬ sö dông chÊt liÖu hiÖn thùc sinh ®éng cña cuéc sèng chiÕn ®Êu.B. Bót ph¸p l·ng m¹n chắp c¸nh cho hiÖn thùc bay bæng.C. Giäng th¬ tr÷ t×nh nhÑ nhµng s©u l¾ng.D. Giäng th¬ ngang tµng, phãng kho¸ng, pha chót tinh nghÞch ®Ëm tÝnh khÈu ng÷, tù nhiªn, khoÎ kho¾n.24IV.Luyện tập:Bài tập TN 2: B. ViÖc s¸ng t¹o h×nh ¶nh nh÷ng chiếc xe kh«ng kÝnh  ®· lµm næi bËt vẻ đẹp về h×nh ¶nh nh÷ng ng­êi lÝnh l¸i xe  hiªn ngang dòng c¶m, l¹c quan, s«i næi trÎ trung và có một ý chí kiên định.H·y lùa chän ®¸p ¸n sai nhËn xÐt vÒ néi dung bµi th¬:A. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh ®­îc s¸ng t¹o ®Ó nhÊn m¹nh téi ¸c cña giÆc Mü trong viÖc tµn ph¸ ®Êt n­íc ta25* Những mạch chính về nội dung bài thơ:Bài thơ về tiểu đội xe không kínhHình ảnh chiếc xe không kínhTư thế Ung dung Hiên ngangTinh thầnDũng cảm Lạc quanTình cảmĐồng độiYêu thương Sôi nổiÝ chíQuyết tâmGiải phóngMiền NamHình ảnh người chiến sĩ lái xe26Phần chính ghi bảng: I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả. 2. Tác phẩm. II. Đọc hiểu văn bản:Đề tài: Người línhThể loại: thơ tự doNhan đề bài thơ: lạ, độc đáo 1. Hình ảnh những chiếc xe không kính. 2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật. 2. Nội dung. IV. Luyện tập:27 *Dặn dòHọc thuộc lòng bài thơ.Nắm kỹ nội dung và nghệ thuật bài thơ.Sưu tầm và chép vào sổ tay văn học 1 số bài thơ, bản nhạc ,Soan bài: + Đoàn thuyền đánh cá + Tổng kết từ vựng + Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết VHTĐ28Trường THCS Nguyễn KhuyếnTổ: Văn – NhạcXin chân thành cảm ơn quí thầy cô giáo Thành Phố Hội An về dự chuyên đề.(Năm: 2008-2009)29Trường THCS Nguyễn KhuyếnTổ: Văn – NhạcXin chân thành cảm ơn quí thầy cô giáo Thành Phố Hội An về dự chuyên đề.(Năm: 2008-2009)30Điền vào chỗ trống cho đúng nghĩa:Hai tác phẩm “ĐỒNG CHÍ” của Chinh Hữu và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật giống nhau ở điểm nào?Câu9 đCâu 10 đCâu 10 đCâu9 đLuyện tập thêm:Ô ĐIỂM LUYỆN TẬPTrong câu thơ “Chỉ cần trong xe có một trái tim”. Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì?A. So sánh và nhân hoáB. Nhân hoá và tượng trưngC. Hoán dụ và tượng trưngD. So sánh và ẩn dụBạn đã chọn saiBạn đã chọn đúngBạn đã chọn saiBạn đã chọn saiA. Cùng viết về đề tài B. Cùng viết theo thể thơNgười línhtự doBài thơ về tiểu đội xe không kính để lại ở em ấn tượng gì về người lính lái xe?Nhận xét về ngôn ngữ giọng điệu của bài thơ?31ỨNG DỤNG CNTT TRONG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬTIẾT 47: BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNHPhạm Tiến DuậtHoàn chỉnh nội dung giáo án vi tính MS_WordTìm kiếm tư liệu trên các trang web:  trang tìm kiếm ử lý cắt, nối phim, hình ảnh,Chuyển nội dung sang giáo án điển tử MS_PowerPointSắp xếp tư liệu, văn bản trong MS_PowerPoint cho hợp lýTạo các hiệu ứng chuyển động phù hợp với nội dung bài giảng Hoàn thành bài giảng điện tử.32