Giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong môn Công nghệ ở trường THPT

Dây quấn
HS liên hệ với máy biến áp một pha (CN8)
a) Lõi thép
Treo tranh, yêu cầu HS quan sát.
Hỏi: Lõi thép có cấu tạo như thế nào?
- Ba trụ để quấn dây;
- Gông từ để khép kín mạch từ;
- Làm bằng nhiều lá thép KTĐ dày 0,35 – 0,5 mm, hai mặt phủ sơn cách điện, ghép thành trụ từ.
b) Dây quấn
GV: dây điện từ bọc cách điện quấn quanh trụ từ, các lớp cách điện với nhau.
GV có thể cho HS quan sát, tìm hiểu và điền ghi chú và hướng dẫn HS nhận thức. 
Hỏi: Trên mỗi trụ từ có mấy cuộn dây và là cuộn dây nào?
- 2 cuộn dây :
+ Cuộn vào là dây quấn sơ cấp ;
+ Cuộn ra là dây quấn thứ cấp ;
Hỏi : Có mấy dầu dây của cuộn đưa điện vào ? Mấy đầu dây của cuộn đưa điện ra ?
Ba pha có 6 đầu dây của cuộn vào và 6 đầu dây của cuộn ra.
* Cách đấu dây máy biến áp
GV giảng : tương tự như mạch điện xoau chiều ba pha, máy biến áp có thể đấu hình sao và hình tam giác tùy theo từng trường hợp cụ thể.
Hỏi : Quan sát hình 25 – 3 mô tả các cách nối của máy biến áp ba pha.
HS trả lời
a) b) c)
Sơ đồ a) là cách nối gì? Ký hiệu? sử dụng 
trong trường hợp nào?
- Nối sao – sao có dây trung tính;
- Ký hiệu: Y/Yo
- Dùng cho mạch điện chiếu sáng, tải ba pha đối xứng.
HS trả lời
Sơ đồ b là cách nối gì? Ký hiệu? sử dụng trong trường hợp nào?
- Nối sao – tam giác;
- Kí hiệu: Y/Δ
- tải ba pha đối xứng.
HS trả lời
Sơ đồ c là cách nối gì? Ký hiệu? sử dụng trong trường hợp nào?
- Nối tam giác – sao;
- Kí hiệu: Δ/Yo
- Dùng cho mạch điện chiếu sáng, tải ba pha đối xứng.
HS trả lời
Hỏi: Giải thích vì sao các máy biến áp cung cấp cho các hộ tiêu thụ, dây quấn thứ cấp thường nối hình sao?
- Sử dụng nhiều cấp điện áp;
- Dùng cho tải đối xứng và tải không đối xứng. 
HS liên hệ bài 23, trao đổi nhóm giải thích.
3. Nguyên lý làm việc
GV đặt vấn đề: Máy biến áp ba pha cũng giống như máy biến áp một pha, làm việc dựa vào hiện tượng gì?
(Hiện tướng cảm ứng điện từ)
HS so sánh, trả lời
Hỏi: Máy biến áp một pha có mấy loại hệ số biến áp? (k)
Hỏi: Hãy cho biết công thức tính hệ số biến áp của máy biến áp một pha.
K=
GV giảng: Với máy biến áp ba pha có hai hệ số biến áp là: 
- Hệ số biến áp pha; 
- Hệ số biến áp dây.
Tương như như máy biến áp một pha:
Kp= N1 ; N2 là số vòng dây một pha của dây quấn sơ cấp và thứ cấp.
Kd= Ud1 ; Ud2 là điện áp dây. 
Dựa vào quan hệ giữa các đại lượng dây và đại lượng pha, GV hướng dẫn HS tính hệ số biến áp của các trường hợp nối Y/Yo ; Y/Δ và Δ/Yo.
Ví dụ: tính hệ số biến áp pha và dây của máy biến áp ba pha trong sơ đồ Y/Yo
Bài làm:
Hệ số biến áp pha:
Kp = 
Hệ số biến áp dây:
Kd = 
Trường hợp đấu dây Δ/Yo
- GV yêu cầu HS điều các đại lượng dây, pha và tính hệ số biến áp.
Kp=?
Tương tự như trên tính hệ số biến áp dây, pha trong trường hợp đấu Y/Δ
Hoạt động 3. Tổng kết bài giảng đánh giá
GV cho học sinh trả lời một số câu hỏi:
1. Máy biến áp ba pha dùng để làm gì?
2. Máy biến áp ba pha có cấu tạo như thế nào?
3. Vẽ lại sơ đồ đấu dây Y/Δ; Y/Yo
4. Một số câu hỏi:
Phần câu hỏi tự luận:
Câu 1:
Hãy chỉ ra tính ưu việt của việc lập bản vẽ kĩ thuật bằng máy tính điện tử?
Câu 2:
Trong quá trình chế tạo sản phẩm cơ khí, vì sao xác định đúng loại vật liệu phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của chi tiết cơ khí là một khâu rất quan trọng?
Câu 3:
Vì sao Máy tự động & dây chuyền tự động có vai trò quan trọng trong quá trình gia công cơ khí?
Câu 4:
Trong quá trình hoạt động vì sao động cơ xăng 2 kì lại tốn xăng?
Câu 5:
Vì sao đi xe ga lại tốn xăng hơn xe số?-( tốn 10 - 20%)
Câu 6:
Bảo dưỡng động cơ đốt trong theo định kì, có vai trò quan trọng như thế nào?
Câu 7:
Vì sao hệ thống phun xăng điện tử được sử dụng rộng dãi trong các dòng xe hơi đời mới?
Câu 8:
Trong các cơ sở sản xuất có sử dụng động cơ không đồng bộ 3 phan, vì sao cần điều chỉnh tốc độ quay của động cơ phù hợp với các chế độ tải?
Câu 9: 
Thế nào là mô hình Biogas? Mô hình này có ý nghĩa như thế nào trong sản xuất nông nghiệp và đời sống?
Câu 10: (Bài 21. Công nghệ 11: Nguyên lý làm việc của động cơ đốt trong)
Vì sao sử dụng động cơ xăng 4 kỳ tiết kiệm được xăng?
Câu 11: (Bài 24. Công nghệ 11: Cơ cấu phối khí)
Vì sao nói điều chỉnh đúng khe hở của xu páp lại tiết kiệm được nhiên liệu?
Câu 12: (Bài 27. Công nghệ 11: Hệ thống cung cấp nhiên liệu trong động cơ xăng)
Vì sao sử dụng cơ cấu tự động điều chỉnh phun xăng lại tiết kiệm được nhiên liệu?
Câu 13: (Bài 32. Công nghệ 11: Khái quát về ứng dụng động cơ đốt trong)
a) Tại sao khi chọn đúng loại động cơ để kéo máy công tác không lãng phí năng lượng?
b) Căn cứ vào công thức :
NĐC = (NCT+NTT)K
Để giảm tổn thất công suất cần giảm đại lượng nào trong công thức trên, và bằng cách nào?
Câu 14: (Bài 25. Công nghệ 12: Máy điện xoay chiều ba pha- Máy biến áp ba pha)
a) Tại sao nói sử dụng máy biến áp ba pha sử dụng để truyền tải năng lượng điện đi xa tiết kiệm được năng lương điện?
b) Tăng điện áp hay giảm điện áp trên đường dây truyền tải điện năng tiết kiệm được điện năng tổn thất? Hãy chứng minh. 
c) Nếu cùng một tải công suất điện nếu tăng U lên 2 lần thì P giảm mấy lần?
d) Giải thích vì sao khi tăng điện áp trên đường dây truyền tải điện năng thì giảm được vật liệu chế tạo dây dẫn điện?
Câu 15: (Bài 22. Công nghệ 12: Hệ thống điện quốc gia)
Vì sao noí hệ thống điện quốc gia góp phần tiết kiệm năng lượng điện?
Câu 16: (Bài 15. Công nghệ 12: Mạch điều khiển tốc độ động cơ xoay chiều một pha)
So sánh việc sử dụng mạch điều khiển tốc độ động cơ xoay chiều một pha bằng các linh kiện điện tử với việc sử dụng cuộn cảm, biến thế điện lại nâng cao tính hiệu quả góp phần tiết kiệm năng lượng điện?
Phần câu hỏi trắc nghiệm:
Câu 9 :
Để đảm bảo sự phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí cần:
A. Sử dụng công nghệ cao
B. Xử lí chất thải, trước khi thải vào môi trường
C. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 10:
Để tiết kiệm năng lượng trong sản xuất đúc cần:
A. Sử dụng lò nấu phù hợp
B. Chọn phương pháp hợp lí
C. Chọn khuôn đúc phù hợp
D. Cả 3 đáp án trên.
 Câu 11:
Trên thị trường ít có động cơ xăng 2 kì cỡ lớn vì:
A. Động cơ 2 kì có giá thành cao
B. Tuổi thọ động cơ không bền
C. Tốn nhiên liệu trong quá trình hoạt động
D. Tiếng ồn quá lớn
Câu 12:
Trong hệ thống phun xăng, thiết bị điều khiển chế độ phun xăng phù hợp là:
A. Bộ điều khiển phun
B. Bơm xăng
C. Bộ điều chỉnh áp suất
D. Bầu lọc xăng
Câu 13: Mục đích chính của việc cải tạo, bảo vệ và sử dụng đất hợp lí là gì? Hãy khoanh trước câu trả lời đúng. 
A. Để duy trì và tăng độ phì nhiêu của đất, làm tăng khả năng chịu đựng của đất.
B. Để tăng thời vụ gieo trồng.
C. Để tăng năng suất cây trồng
D. Cả A và C.
Câu 13: Câu nào sau đây là không đúng? Hãy khoanh vào chữ cái trước câu không đúng.
Bón phân không hợp lí vừa làm giảm chất lượng sinh học của nông sản, gián tiếp gây bệnh cho người và động vật, vừa gây lãng phí..
Phân bón cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng vì vậy bón phân càng nhiều thì năng suất càng cao và để có chất lượng sản phẩm tốt cần bón nhiều phân đạm hoá học.
Bón phân hợp lí là: bón đúng liều lượng, đúng thời kì, đúng chủng loại, đúng tỉ lệ, phù hợp với đất và cây.
Bên cạnh tác dụng tích cực, phân bón còn có mặt tiêu cực là có thể gây ô nhiễm môi trường nước, môi trường không khí và thực phẩm.
Câu 14: Khi sử dụng thuốc hoá học trừ sâu, bệnh hại cần đảm bảo các yêu cầu nào sau đây? Hãy điền chữ Đ vào ô vuông trước câu đúng và điền chữ S vào ô vuông trước câu sai.
 a. Sử dụng đúng loại thuốc, đúng nồng độ và liều lượng
 b. Sử dụng phối hợp các biện phỏp phũng trừ là cách phòng bệnh hiệu quả, ít tốn kém đồng thời nâng cao năng suất, chất lượng nông sản..
 c. Cần phun thuốc đúng kỹ thuật, phun đều, không phun ngược chiều gió, không phun thuốc lúc trời mưa.
 d. Phải đảm bảo thời gian cách li đúng quy định trước khi thu hoạch.
 e. Phun thuốc với nồng độ càng cao, liều lượng nhiều sẽ diệt trừ sâu, bệnh tốt hơn.
 g. Sau khi phun thuốc cần thu dọn chai lọ và các dụng cụ đúng quy định, tránh vứt lung tung làm ô nhiễm môi trường.
Câu 15: Trong các câu sau đây câu nào không đúng ? Hãy khoanh vào chữ cái trước câu không đúng.
A. Đối với các sản phẩm nông sản, thu hoạch lúc càng già càng tốt.
B. Thu hoạch nông sản lúc còn non làm giảm chất lượng và sản lượng
C. Thu hoạch nông sản lúc quá già làm giảm chất lượng và sản lượng
D. Để đảm bảo được số lượng và chất lượng của nông sản cần thu hoạch đúng độ chín, nhanh gọn và cẩn thận
Câu 16: Hãy điền chữ Đ vào ô vuông trước câu đúng và điền chữ S vào ô vuông trước câu không đúng về thức ăn cho vật nuôi.
a. Thức ăn hỗn hợp có đầy đủ và cân đối các thành phần dinh dưỡng, làm tăng hiệu quả sử dụng, giảm chi phí thức ăn, đem lại hiệu quả kinh tế cao trong chăn nuôi.
f. Chế biến thức ăn làm giảm khối lượng thức ăn, diệt các loại mầm bệnh.
g. Chế biến thức ăn làm tăng mùi vị, tăng tính ngon miệng cho vật nuôi.
h. Sử dụng thức ăn hỗn hợp tiết kiệm được nhân công, chi phí chế biến , bảo quản....
i. Dự trữ thức ăn nhằm giữ cho thức ăn lâu hỏng.
j. Dự trữ thức ăn để luôn có đủ nguồn thức ăn cho vật nuôi.
Câu 17: Chọn cụm từ ở cột (1) ghép với cụm từ tương ứng ở cột (2) để thành câu hoàn chỉnh
Muốn đảm bảo phát triển bền vững cần phải xây dựng và phát triển các hệ thống sản xuất xanh – sạch bằng các biện pháp sau:
(1)
(2)
1
Trong sản xuất phải sử dụng công nghệ cao để 
A
tránh ô nhiễm đất, không khí và nguồn nước. 
2
Đẩy mạnh việc nghiên cứu xử lí khí và nước thải, sử dụng công nghệ sạch, để 
B
phủ xanh bề mặt trái đất tạo ra “lá phổi xanh” lọc sạch không khí. 
3
Giảm lượng khí thải CO2, tránh dùng quá mức phân hoá học và thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp để 
C
giảm chi phí năng lượng và tiết kiệm nguyên vật liệu. 
4
Bảo vệ sự đa dạng sinh học, sử dụng nguồn đất, nước hợp lí ; đẩy mạnh việc trồng rừng và chặn đứng nạn phá rừng để 
D
tránh ô nhiễm môi trường nước và không khí.